درمان کودکان بیش فعال شیوه‌های متفاوتی دارد، که کاردرمانی نیز یکی از شیوه‌های متنوع آن است، که به عنوان مکمل در کنار دارو و سایر روش‌های درمانی به کار می‌رود.
ممکن است شما تا به امروز اسم این حوزه درمانی را نشنیده باشید، یا از نحوه درمان با این شیوه با خبر نباشید. در این مطلب به صورت مختصر شما را با درمان کودکان بیش فعال با روش کاردرمانی آشنا میکنیم.
در مطلب قبل درباره سایر روش‌های درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می‌توانید آن را مطالعه کنید.
برای درمان مبتلایان به اختلال بیش فعالی، یک روش ثابت به عنوان بهترین روش درمانی وجود ندارد و درمانگر بسته به شرایط فرد دارو یا روش درمانی خاصی را برای او تجویز می‌کند.
بنابراین بهتر است والدین با انواع روش‌های درمان کودکان بیش فعال آشنا شوند، تا درمانی مناسب و بهترین شیوه درمانی را به کمک پزشک انتخاب کرده و برای درمان کودک اقدام کنند.
به طور کلی داروهای بیش فعالی مانند تیغ دو لبه هستند که ممکن است در مواردی تمرکز و فعالیت‌های کودک را بهبود دهند و گاهی باعث تشدید علائم شوند. در اثر بخشی داروهای بیش فعالی بر کودکان عواملی مانند مقدار و زمان تجویز دارو و نحوه مصرف آن موثر است.
زمانی که از مصرف داروهای محرک نتیجه خوبی گرفته نشود، یا فرد دچار عوارضی گردد و یا به عنوان درمان مکمل کنار دارو پزشک روش‌های درمانی دیگری را تجویز می‌کند.
کاردرمانی یکی از این روش‌هاست که در ادامه با این شیوه درمان کودکان بیش فعال آشنا می‌شوید.
کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی یا آکیوپیشنال تراپی (occupational therapy) یا ارگوتراپی یکی از شاخه‌های توانبخشی است. این حوزه درمانی در رابطه با استفاده درمانی از کارها و فعالیت‌های روزمره زندگی، برای افراد مختلف با هدف آسان کردن مشارکت آنها در نقش‌های زندگی و موقعیت‌های منزل، مدرسه، محیط کار و اجتماع است.
کاردرمانی یک رشته کل‌نگر بوده، که تمامی ابعاد روحی، روانی و جسمی یک بیماری و تاثیرات جانبی مختلفی که بر روی عملکرد فردی و اجتماعی بیمار می‌گذارد را در نظر می‌گیرد.
کاردرمانی استفاده از فعالیت‌های هدفمند و ارائه تکنیک‌های درمانی مناسب، به منظور ایجاد حداکثر استقلال، جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی فرد است.
از این فعالیت و تکنیک‌ها برای افرادی که در اثر آسیب یا بیماری دچار محدودیت اختلال عملکرد روانی، اجتماعی، رشدی یا اختلال استقلال برای انجام کارهای فردی (افرادی که دچار آسیب جسمی، ذهنی یا روانی هستند) استفاده می شود.
ارائه خدمات ویژه کاردرمانی شامل آموزش مهارت‌های زندگی روزمره، ایجاد و توسعه مهارت‌های درکی، حرکتی و عملکرد یکپارچگی حس، توسعهٔ مهارت‌های بازی و پیش حرفهای و توانایی‌های اوقات فراغت، طراحی، ساختن یا به کار بردن وسایل کمکی و ارتزها و پروتزها و… می‌باشد. این خدمات به‌طور فردی، گروهی یا در سیستم‌های اجتماعی ارائه می‌گردد.
به صورت خلاصه می‌توان گفت، کاردرمانی فرد را از وابستگی خارج کرده و به سوی انجام فعالیت‌های مستقل روزانه سوق می‌دهد و به استقلال رساندن مراجع یکی از اهداف نهایی درمان است.
درمان کودکان بیش فعال با کاردرمانی
بیش فعالی می‌تواند بر روی هر بخش از زندگی کودک اثر منفی بگذارد. برای کودکان مبتلا به ADHD انجام برخی کارها سخت‌تر است. به عنوان مثال تمرکز در مدرسه، امتحان دادن، انجام دادن تکالیف، کنار آمدن با همسالان و یا حتی کارهای روزانه مثل لباس پوشیدن یا انجام تکالیف، می‌تواند برای آنها دشوارتر باشد.
کودکان بیش فعال دارای مشکلات وسیعی مانند شکست‌های تحصیلی و ترک تحصیل، اختلال رفتاری، روابط شکست خورده، مشکلات در محل کار و سوء مصرف مواد هستند. تشخیص و درمان مناسب از جمله دریافت خدمات کاردرمانی می‌تواند به صورت کمک بسیاری به آنها کند.
طبق نظر کارشناسان برای درمان افراد بیش فعال استفاده از روش‌های ترکیبی دارو درمانی، رفتار درمانی و کار درمانی تاثیر بسزایی دارد.
کودک مبتلا به بیش فعالی از توجه به جزئیات ناتوان است و در تمرکز هنگام فعالیت و بازی مشکل دارد. به نظر می‌رسد که در هنگام صحبت مستقیم با او، گوش نمی‌دهد و اغلب توانایی پیگیری دستورات یا تمام کردن کارها را ندارد. در بیشتر مواقع وسایل خود را گم می‌کند (وسایل مدرسه و اسباب بازی) و فراموشکار است.
کاردرمانی برای کودکی با این مشکلات شامل مواردی از جمله انواع بازی‌های هدفمند و سیستم‌های مبتنی بر پاداش و محرومیت است.
کار درمانگر با تمرکز بر نیازهای کودک مهارت‌هایی مانند: سازماندهی کردن، هماهنگی فیزیکی، کارآمدی در تکالیف روزمره را در کودکان بیش فعال تقویت میکنند.
هر چند دارو می‌تواند به کودکان بیش فعال کمک کند، در مدرسه همپای بچه‌های دیگر در تحصیل پیشرفت کرده و رفتارهای مشکل دار خود را کنترل کند، اما این درمان‌ها ممکن است همه مشکلات کودک را تحت پوشش قرار ندهد.
خوردن قرص به کودک کمک نمی‌کند که کیف خود را مرتب کرده، روتختی خود را صاف کند و یا اینکه دوش گرفتن را یاد بگیرد.
برای کمک به مهارت‌های روزانه و افزایش توجه و دیگر رفتارهای کودک ADHD شما می‌توانید، برای کودک خود از کار درمانگر کمک بگیرید.
کودک بیش فعال در جلسات کاردرمانی
در جلسه کاردرمانی، کار درمانگر روی نیازهای کودک تمرکز می‌کند و به نگرانی‌های شما گوش دهد. او در مرحله اول به ارزیابی کودک می‌پردازد. طی ارزیابی، درمانگر بررسی می‌کند که چطور بیش فعالی بر کودک شما اثر می‌گذارد.
همچنین ممکن است کار درمانگر کودک شما را از نظر مسئله‌ای به نام اختلال پردازش حسی بررسی کند. کودکان مبتلا به ADHD گاهی مشکلاتی بیش از همتاهای خود برای پردازش تصاویر، صداها، بوها و محرک‌های دیگر دارند.
طی جلسات درمانی کار درمانگر و کودک شما ممکن است:
- بازی‌هایی مثل گرفتن توپ یا زدن توپ برای بهبود هماهنگی انجام دهند.
- فعالیت‌هایی برای برطرف کردن عصبانیت و تهاجم انجام دهند.
- راه‌های جدیدی برای انجام تکالیف روزانه مثل مسواک زدن، لباس پوشیدن یا غذا خوردن یاد بگیرند.
- تکنیک‌هایی برای بهبود تمرکز امتحان کنند.
- مهارت‌های دست نویسی را تمرین کنند.
- به سراغ مهارت‌های اجتماعی بروند.
- روی مدیریت زمان کار کنند.
- سیستم‌های سازمانی برای کلاس و خانه ایجاد کنند.
