درمان کودکان بیش فعال شیوه‌های متنوعی دارد، که دارودرمانی از اصلی‌ترین شیوه‌ی درمان این اختلال است.
سایر شیوه‌ها نیز به عنوان مکمل در کنار دارو به کار می‌روند. بازی درمانی هم که یکی از زیر شاخه‌های کاردرمانی است، به عنوان یکی از درمان‌های مکمل و موثر مطرح است.
در مطلب قبل درباره سایر روش‌های درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می‌توانید آن را مطالعه کنید.
در اختلال بیش فعالی معمولاً کودکان تحرک بسیار زیادی دارند و بیش از اندازه جنب و جوش می‌کند. تحرک بالا و مصرف انرژی زیاد کودک باعث دردسرهایی برای خود و اطرافیانش در خانه و مدرسه می‌شود.
کودک بیش‌فعال معمولاً تمامی انرژی خود را صرف جنب و جوش می‌کنند، تا جایی که دیگر توان و زمانی برای کارهای دیگر مانند یادگیری، آموزش مهارت‌ها، انجام تکالیف مدرسه و… ندارند.
به علاوه کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی مهار واکنش‌های خود به خودی را برای کودکان دشوار می‌کند، واکنش‌هایی که می‌تواند همه چیز از جمله حرکت، گفتار و گوش دادن را تحت تأثیر قرار دهد. در واقع آنها نه که نخواهند، بلکه نمی‌توانند جلوی تحرک زیاد خود را بگیرند.
از طرفی در برخی از این کودکان نقص توجه نیز دیده می‌شود، پس اگر به موقع درمان نشوند ممکن است به سمت ترک تحصیل و مسیرهای انحرافی کشیده شوند. بنابراین درمان این کودکان بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
بازی درمانی به عنوان یک روش درمانی مکمل در کنار دارو به کار می رود. البته در موارد خفیف گاهی برای درمان کودکان بیش فعال نیازی به مصرف دارو هم نیست.
زیرا بررسی‌ها نشان داده که برخی از فعالیت‌ها و بازی‌ها تأثیر مستقیمی در کاهش و یا درمان اختلال بیش فعالی دارد. در این مطلب به صورت کوتاه با درمان کودکان بیش فعال به روش بازی درمانی آشنا می‌شوید.
درمان کودکان بیش فعال با بازی درمانی
معمولاً والدین از کاربرد داروهای روان‌پزشکی برای کودکان خود نگرانی خاصی دارند. چه بسا دارو درمانی تنها اثر مقطعی داشته باشد.
در نتیجه کار بر روی درمان‌های روانشناختی و غیر دارویی ضروری به نظر می‌رسد و بازی درمانی یکی از روش‌های درمانی بسیار موثر، برای کودکان بیش فعال است.
بازی، می‌تواند به عنوان نوعی ابزار کار آمد در تشخیص و درمان اختلالات روانی کودکان مؤثر باشد.
اختلال بیش فعالی و عدم توجه (ADHD) نوعی اختلال رفتاری رشدی است که بر اساس آن، کودک توانایی دقت و تمرکز بر موضوعات را ندارد و یادگیری در او به کندی انجام می‌شود.
کودک پیش فعال، معمولاً یک بازی یا یک فعالیت را تا آخر به سرانجام نمی‌رساند و در نیمه راه رها می‌کند. اما به هر حال کودکان در سن مدرسه، برای یادگیری درس‌های خود و انجام تکالیف شان، نیازمند حدی از توجه و تمرکز هستند.
اگر کودک نتواند توجه و تمرکز خود را کنترل کند، در یادگیری و انجام تکالیف خواندن، نوشتن و ریاضی دچار مشکل می‌شود.
بازی‌هایی مثل پازل، شطرنج، معما، بازی‌های ساختنی و غیره یک تمرین عالی برای مغز است. این‌ها گزینه‌های جذاب برای بچه‌های بیش‌فعال است زیرا باعث می‌شود آنها در یک مکان بنشینند و تمرکز کنند.
بازی پازل موجب تمرکز مبتلایان به این اختلال می‌شود، بنابراین استفاده از پازل‌ها می‌تواند مشکل عدم یادگیری در این کودکان را که بخشی از آن به عدم تمرکز مربوط شود برطرف کند.
راه رفتن بر روی تخته‌های تعادلی، مسدود کردن نخود و لوبیا و تشکیل خانه شیوه‌های دیگری برای تقویت تمرکز و یادگیری در این کودکان محسوب می‌شود.
استفاده از مداد رنگی و نقاشی، راه دیگری برای درمان اختلال بیش فعالی و فقدان توجه است. باید از بازی‌ها و شیوه‌های کم خطر در درمان کودکان بیش فعال استفاده کرد چرا که آنها دچار نقص توجه هستند و بازی‌هایی که نیاز به توجه دارند را نمی‌توانند انجام دهند.
همچنین می‌توان برای بالا بردن تمرکز و دقت این کودکان یک صفحه حاوی مطلبی ورزشی به کودک بدهیم و از او بخواهیم تا دور تمام کلمات «توپ» خط بکشد.
علاوه بر این درمان کودکان بیش فعال برای کنترل انرژی مبتلایان به این اختلال باید، از ورزش‌هایی که پریدن در آنها زیاد است استفاده کنیم.
برای درمان بیش فعالی کودک با بازی می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- بازی‌ها و فعالیت‌هایی که با هدف یکپارچه سازی حسی و همچنین تعدیل پر حرکتی صورت می‌پذیرد که شامل ۱۰ فعالیت جداگانه است.
- بازی‌ها و فعالیت‌هایی جهت افزایش تحمل شامل ۳ فعالیت می باشد.
- بازی‌ها و فعالیت‌هایی جهت افزایش خود کنترلی شامل ۴ فعالیت.
- بازی و فعالیت جهت افزایش توجه و تمرکز شامل ۳ فعالیت.
- مطالعات حاکی از این است که بازی درمانی باعث کاهش معنی دار شدت علائم بیش فعالی همراه با کمبود توجه، بیش فعالی، کمبود توجه، خطاهای پاسخ دهی و افزایش معنی دار زمان پاسخ دهی می‌شود.
در واقع می‌توان از بازی درمانی به عنوان یک روش درمانی موثر برای کودکان و نوجوانان مبتلایان به ADHD بهره برد.
بلین به بررسی تاثیر بازی درمانی شناختی رفتاری در حل مشکلات مبتلایان به ADHD پرداخت که نتایج وی نیز حاکی از تاثیر معنادار بازی درمانی در بهبود مشکلات ناشی از این اختلال بود.
مور نیز به منظور افزایش مهارت کودکان مبتلا به ADHD از نوعی تمرین چشمی شبه بازی استفاده نمود. نتایج آن نشان داد که با گذشت زمان، تکانش‌گری چشم‌های این کودکان کاهش یافته، تمرکز و توجه افزایش داشته و مهارت‌های گوش دادن در این کودکان بهتر می‌گردد
