اختلال اوتیسم یکی از مواردی است که درمان قطعی نداشته و تنها می‌توان با روش‌های گوناگون آن را کنترل کرد و از راه‌های درمانی مختلف جهت توانبخشی بیمار استفاده کرد. کاردرمانی اوتیسم یکی از مهمترین و موثرترین شیوه توانبخشی به بیماران اوتیسم است.

 

در سری مقالات قبل درباره‌ی این صحبت کردیم که اوتیسم چیست؟ و با انواع اختلال اوتیسم آشنا شدیم. نگاهی به میزان شیوع این بیماری در جهان، علت‌، علائم و نحوه تشخیص آن انداختیم و علائم اوتیسم در کودکان تا سن ۱ سالگی و بعد از آن تا سن ۲ سالگی و ۳ سالگی و بزرگسالی را مورد بررسی قرار دادیم. همچنین با ۴ روش درمان اوتیسم به طور خلاصه آشنا شدیم. در این مطلب نیز با درمان اوتیسم به روش کاردرمانی آشنا خواهیم شد. سری مقالات قبل را از طریق لینک‌های زیر می توانید دنبال کنید.

• اوتیسم چیست؟
• علت اوتیسم چیست؟
• علائم اوتیسم
• تشخیص اوتیسم
• علائم اوتیسم در کودکان تا سن ۱ سالگی
• علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله
• نشانه‌های اوتیسم در کودکان سه ساله
• علائم و نشانه‌های اوتیسم در بزرگسالی
• درمان اوتیسم با ۴ شیوه مهم و تاثیرگذار

کاردرمانی اوتیسم چیست؟
اکثر افراد مبتلا به اوتیسم (ASD) در برقراری رابطه با دیگران مشکل دارند. همچنین علاقه‌مندی‌ها، فعالیت‌ها و مهارت‌های آنها اغلب بسیار محدود است. کاردرمانی می‌تواند به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند، تا مهارت‌های خود را در خانه و مدرسه توسعه دهند.

کار درمانی در واقع استفاده درمانی از کارها و فعالیت‌های روزمره زندگی برای افراد و گروه‌های مختلفی است، که نیاز به توانبخشی دارند. هدف از کاردرمانی این است که مشارکت افراد نیازمند به توانبخشی، در نقش‌های زندگی و موقعیت‌های منزل، مدرسه، محیط کار، اجتماع و… آسان شود.

 

طبق تعریف انجمن کاردرمانی آمریکا، کار درمانی علم استفاده از فعالیت‌های هدفمند در افراد مبتلا به:

– بیماری‌ها یا ضایعات جسمی

– اختلال در عملکردهای روانی-اجتماعی

– ناتوانی‌های رشدی

– اختلالات یادگیری و سالمندان به منظور: پیشگیری از ناتوانی، حفظ حداکثر استقلال و کسب سلامتی است.

کار درمانگران در حوزه‌های مختلف مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های شناختی، رفتاردرمانی، توانبخشی جسمی حرکتی، پردازش حسی و بازی درمانی آموزش می‌بینند.

در نتیجه به خاطر رویکرد کلی‌نگری که دارند، بخش مهم و اولیه در درمان و بهبود کودکان دارای اختلال اوتیسم هستند.

در واقع کاردرمانگر نقش مهمی در مداخله اولیه کودک مبتلا به اوتیسم ایفا می‌کند و به طور خلاصه می‌توان گفت، کار درمانی رشته ای‌ست که به افراد مبتلا به اوتیسم و سایر اختلالات رشد کمک می‌کند، تا توانایی زندگی مستقل را یاد بگیرند.

معمولاً کار درمانگران از رویکردی کل‌گرا در برنامه‌ریزی درمانی برای هر مورد کودک اوتیسم استفاده می‌کنند و به صورت یک تیم که شامل والدین، معلمان و دیگر متخصصان هستند عمل می‌کنند. کاردرمانگران می‌توانند به دو روش اصلی ارزیابی و درمان، به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کنند.

 

کاردرمانی و ارزیابی اوتیسم
اولین گام در کاردرمانی اوتیسم ارزیابی بیمار توسط کاردرمانگر است. کاردرمانگر فرد مبتلا به اوتیسم را مورد ارزیابی قرار می‌دهد تا ببیند، کودک یا بزرگسال مبتلا به اوتیسم می‌تواند کارها و فعالیت‌هایش را متناسب با سن خود انجام دهد.

مثلاً لباس پوشیدن، بازی کردن و دیگر کارها را که از رده‌ی سنیش انتظار می‌رود انجام می‌دهد یا نه. کاردرمانگر، کودک را در طول روز تحت نظر قرار می‌دهد و گاهی اوقات نیز از کودک فیلم تهیه می‌کند، تا رفتارهای او و نحوه ارتباط او با محیط را ارزیابی کند.

و بفهمد کودک یا فرد بزرگسال مبتلا به اوتیسم به چه نوع مراقبت‌ها و آموزش‌هایی نیاز دارد. او ممکن است حیطه‌ها و موارد زیر را مشاهده و یادداشت نماید:

• مهارت‌ها اجتماعی
• ارتباط چشمی و ارتباط با دیگران
• گفتار نامناسب، اکولالیا، ارتباط غیر کلامی و غیره
• جست و جوی حسی، تدافع حسی، مشکل تعادلی و غیره
• رفتار کلیشه «دست زدن»، اجتناب تغییر در عادت‌ها، دستور پذیری و غیره
• مهارت‌های بازی
• پاسخ به لمس کردن و سایر محرک‌ها
• تحول در فعالیت‌های جدید
• محدوده صبر و توجه
• مهارت‌های حرکتی مثل حالت، تعادل یا دستکاری اشیاء کوچک
• پرخاشگری و انواع دیگر رفتارها
• تعاملات بین کودک و مراقبان وی

کاردرمانگر از مقیاس‌های معتبر و غیر معتبر زیادی برای ارزیابی عملکرد فرد اوتیسم استفاده می‌کند. کودکان اوتیسم همیشه همکاری نداشته و به درمانگر در اجرای ارزیابی کمک نمی‌کنند.

 

اغلب درمانگر باید بر مشاهده غیر رسمی بازی، پرسشنامه‌های والدین / معلم‌ها برای دسترسی به اطلاعاتی در مورد میزان رشد کودک، پاسخ‌های حسی حرکتی و توانایی عملکردی تکیه کند. برخی از ابزارهای مشاهده‌ای قابل استفاده توسط درمانگرها:

• چک لیست اوتیسم
• مقیاس نمره‌دهی اوتیسم کودکی «CARS»
• نیم رخ حسی
• معیار تشخیصی برای اختلال طیف اوتیسم «DSM-IV»

 

آشنایی با دستگاه بیوفیدبک عضله

 

تاثیر کاردرمانی اوتیسم

بعد از اینکه کاردرمانگر اطلاعات لازم را جمع‌آوری کرد، می‌تواند برنامه‌ای را که مناسب فرد اوتیسم باشد ارائه نماید. هر چند نمی‌توان گفت یک برنامه‌ی ایده‌آل برای تمام کودکان مبتلا به اوتیسم وجود دارد. اما مراقبت‌های اولیه‌ی ساختار یافته، می‌تواند بهترین برنامه برای اینگونه کودکان باشد.

به طور کلی نقش کاردرمانگران بسیار حائز اهمیت است. کاردرمانگر مداخله‌هایی را برای کمک به فرد برای پاسخ به اطلاعات دریافتی از حس‌ها فراهم می‌کند.

در کاردرمانی اوتیسم می‌توان انواع استراتژی‌ها را با هم ترکیب کرد. چنین برنامه‌ای می‌تواند به فرد اوتیسم کمک کند تا با محیط سازگار شود. استراتژی‌های لازم برای مبتلایان به اوتیسم عبارتند از:

فعالیت‌های جسمانی، مانند حل پازل، که به کودک کمک می‌کنند، تا هماهنگی و مهارت‌های خود را افزایش دهد.
فعالیت‌های مبتنی بر بازی برای کمک به تعامل و برقراری ارتباط
فعالیت‌های وابسته به رشد مانند مسواک زدن دندان‌ها و شامپو کردن مو
استراتژی‌های سازگاری، از جمله سازگاری و برقراری ارتباط با دیگران
در اوتیسم برای فرد پردازش و عمل بر اساس اطلاعات دریافتی از طریق گیرنده‌های حسی مشکل است و منجر به ایجاد چالش در فعالیت‌های روزمره او می‌شود. این اتفاق می‌تواند منجر به مشکلات کنترل حرکتی، مشکلات رفتاری، نقص شناختی، اضطراب، مشکلات یادگیری و موارد دیگر شود.

آنها ممکن است نسبت به محرک‌های حسی (مانند صدا و درد) واکنش شدیدتر یا خفیف‌تر از حد معمول نشان دهند. این کودکان دارای اختلال یکپارچگی حسی هستند. برای مثال آنها ممکن است از نور چشمک‌زن یا زنگ مدرسه ناراحت شوند.

کاردرمانی اوتیسم مداخله‌هایی را برای کمک به فرد برای پاسخ به اطلاعات دریافتی از حس‌ها فراهم می‌کند. برنامه مداخله می‌تواند شامل یکپارچگی حسی، فعالیت‌های رشد حرکتی و فعالیت‌های بازی به منظور ارتقاء مهارت‌های شناختی و ادراکی باشد.

 

دو رویکردی که بیشتر توسط کاردرمانگرها استفاده می‌شود یکپارچگی حسی و رفتار درمانی است. استراتژی‌های کاردرمانی بر اساس یکپارچگی حسی می‌تواند به کودکان اوتیسم کمک کند تا:

 

• تنظیم سطح برانگیختگی
• فزایش توانایی توجه و کاهش حواس‌پرتی
•  کاهش اضطراب
• کاهش رفتارهای کلیشه‌ای
•  ارتقاء عملکردی مهارت‌های مختلف

 

برخی از مهارت‌هایی که در کاردرمانی اوتیسم به فرد آموزش داده می‌شود، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

 

• • مهارت‌های زندگی روزمره مانند آموزش مسواک زدن، لباس پوشیدن، توالت رفتن، شانه کردن موها و سایر مهرات‌های دیگر
  • مهارت‌های حرکتی ظریف؛ مانند نگه داشتن اشیاء در حین نوشتن یا برش با قیچی
  • مهرات‌های حرکتی درشت؛ مانند پیاده روی، بالا رفتن از پله‌ها، دوچرخه سواری
  • طرز ایستادن، نشستن و یا مهارت‌های ادراکی مانند درک تفاوت بین رنگ‌ها، شکل‌ها و اندازه‌ها
  • مهارت بینایی برای خواندن و نوشتن
  • بازی، سازگاری، خودیاری، حل مسائل، تعاملات و مهارت‌های اجتماعی
  • با کار بر روی مهارت‌های که در بالا در طول دوره کاردرمانی، کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است قادر به:
  • برقراری تعامل و ارتباط با هم سن و سالان و بزرگسالان
  • یادگیری و تمرکز بر روی وظایف خود
  • یادگیری نحوه ابراز احساسات در وضعیت‌های مختلف
  • مشارکت در بازی با همسالان

• یادگیری کنترل رفتارهای خود

پیشنهاد میکنم این مقاله را مطالعه کنید: کاربرد بیوفیدبک در روانشناسی و روانپزشکی

از آنجایی که اختلال اوتیسم نشانه‌های گسترده‌ای دارد و هر کودک الگوی علائم مخصوص به خودش را دارد. شناسایی علائم اوتیسم کودک یک تا دو ساله و سایر سنین کودک بسیار سخت و نیازمند به داشتن اطلاعات جامع و کاملی در رابطه با علائم اوتیسم در کودکان است.

در سری مقالات قبل درباره‌ی این صحبت کردیم که اوتیسم چیست؟ و با انواع اختلال اوتیسم آشنا شدیم. نگاهی به میزان شیوع این بیماری در جهان، علت‌، علائم و نحوه تشخیص آن انداختیم و علائم اوتیسم در کودکان تا سن ۱ سالگی مورد بررسی قرار دادیم. در این مقاله نیز با علائم اوتیسم کودک یک تا دو ساله آشنا خواهیم شد. سری مقالات قبل را از طریق لینک‌های زیر می توانید دنبال کنید.

• اوتیسم چیست؟
• علت اوتیسم چیست؟
• علائم اوتیسم
• تشخیص اوتیسم
• علائم اوتیسم در کودکان تا سن ۱ سالگی

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟ علل و راهکار

علائم اوتیسم کودک یک ساله تا دو ساله بین ۱ تا ۲ سال (۱۲ تا ۲۴ ماهه)

همانطور که می دانید علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله بسیار متفاوت و پیچیده است و از کودکی به کودک دیگر ممکن است این علائم تفاوت داشته باشد. اما نشانه‌های زیر در کودکان بین ۱ تا ۲ سال به طور کلی ممکن است مشاهده شود.

هر چند باید به این نکته توجه داشته باشید، که در حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد کودکان دارای اتیسم تا ۱۸ ماهگی مهارت‌های زبانی را تجربه می‌کنند، اما پس از این شروع به از دست دادن آن می‌کنند.

برخی دیگر از این کودکان نیز بازی یا مهارت‌های اجتماعی که تا کنون برای آنها شکل گرفته و در آنها دیده شده است را از دست می‌دهند.

با توجه به برخی از علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله که بین کودکان یک تا دو ساله شناخته شده است، کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم ممکن است علائم زیر را داشته باشد:

کودک تأخیر زبانی دارد:

از اولین علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله تاخیر زبانی کودک است. کودک تا ۱۶ ماهگی کودک هیچ کلمه‌ای نمی‌گوید. در واقع عدم رشد مهارت‌های زبانی مانند گفتن ماما یا دادا یا بابا در یک سالگی یا عدم توانایی بیان جملات ساده در دو سالگی.

کودک ممکن است برای بیان نیازهایش مشکل داشته باشد. برخی کودکان مبتلا به اتیسم اصلاً حرف نمی‌زنند و برخی کودکان مبتلای دیگر هم زبان را یاد می‌گیرند ولی نمی‌توانند در یک گفت‌وگو شرکت کنند.

تا ۲۴ ماهگی کودک هیچ جمله معنی دار دو کلمه‌ای نگوید.

الگوهای گفتاری غیرعادی دارد:

ممکن است تأمل کنان و با صدای تیز یا یکنواخت صحبت کند. یا اینکه برخی کلمات را فقط یک بار بگویند، برای مثال یک بار بشنوید که کودکتان بگویید بابا.

ممکن است به جای جمله از یک کلمه استفاده کند یا کلمه یا عبارتی را بارها و بارها تکرار کند. ممکن است به جای پاسخ به یک سؤال، خود سؤال را تکرار کند.

به نظر می‌آید حرف‌هایی که به او گفته می‌شود را نمی‌فهمد:
کودک ممکن است به اسمش پاسخ ندهد یا نتواند دستورات شما را دنبال کند. همچنین ممکن است به شکل نابجایی بخندد، گریه کند یا جیغ بکشد.

به صورت معمول بازی نمی‌کند:

به صورت معمول بازی نمی‌کند. در واقع علاقه‌ای به بازی‌های اجتماعی یا تمایل به نزدیک شدن به دیگر کودکان ندارد.

از حرکات و اشارات بدنی استفاده نمی‌کند:
سر خود را به نشانه «بله» یا «خیر» تکان نمی‌دهد؛ دستانش را به نشانه خداحافظی تکان نمی‌دهد، یا به چیزهایی که می‌خواهد اشاره نمی‌کند. برای نشان دادن توجه و علاقه به اشیا پیرامون خود، اشاره نمی‌کند. اکثر کودکان تا سنین ۱۴ تا ۱۶ ماهگی، برای جلب توجه و رسیدن به هدف خود، مانند یک عروسک یا اسباب بازی، از اشارات دست استفاده می‌کنند.

به شکل خاصی تمرکز می‌کند:

کودک به اشیاء یا فعالیت‌هایی خاص علاقه فراوانی دارد. به صورتی که اصلاً نمی‌تواند تمرکز خود را از یک شی به شی دیگر منتقل کند و یا کاری را تمام کرده و کار دیگر را شروع کند.

به طور کلی می توان گفت هر بار با دقت زیاد فقط روی یک شیء، بخشی از یک شیء، مثلاً چرخ یک اسباب‌بازی یا یک موضوع تمرکز می‌کند.

مهارت خود را از دست می دهد:

مهارت‌های اجتماعی یا زبانی خود را از دست می‌دهد. برای مثال، قادر به ادای چندین کلمه یا برقراری ارتباط با افراد بوده است، اما در حال حاضر این مهارت‌ها از بین رفته‌اند.

منزوی می‌شود:
به نظر می‌رسد به حضور دیگران توجهی نشان نمی‌دهد و در دنیای خود غرق می‌شود.

مشکلات حرکتی دارد:
یا روی انگشتان پای خود راه می‌رود یا اصلاً راه نمی‌رود.

کمتر تقلید می‌کند:

تقلید از نشانه‌های موفق یادگیری در کودکان است و کودکان تا ۱۳ ماهگی مقدماتی از تقلید از محیط پیرامون را نشان می‌دهند. آنها یاد می‌گیرند که در دنیایی ساختگی و دربازی تظاهر و وانمود کنند. روی عروسک خود را با پتو می‌پوشانند به او غذا می‌دهند و یا نمایشی آشپزی می‌کنند.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: کاردرمانی اوتیسم

از علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله این است که معمولاً این کودکان از کارهای شما تقلید نکرده و در بازی‌های ساختگی و وانمودی شرکت نمی‌کند.

آنها رفتار بزرگسالان یا دیگر کودکان را در بازی‌ها و سایر کارها کپی نکرده و نسبت به دیگر کودکان متفاوت بازی می‌کند.

برای مثال ممکن است، در بازی جهت تقلید از بقیه به طور نمایشی قاشقی را به دهان نبرده و یا فنجان را برای خوردن چای به دهان نبرند.

علاقه به تنهایی بازی کردن دارد:
از دیگر علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله این است که به نظر می‌رسد کودک از تنها بازی کردن راضی است. در واقع این طور به نظر می‌رسد که کودک علاقهٔ اندکی به دیگر کودکان دارد و معمولاً چیزی را با آنها تقسیم نمی‌کند یا نوبتی بازی نمی‌کند.

در برابر تغییر رفتار انعطاف‌پذیری نشان نمی‌دهد:
ممکن است کودک اوتیسم با ایجاد تغییرات مشکل داشته باشد. برای مثال، تغییر مسیر رفتن از مهدکودک به خانه ممکن است او را ناراحت کند یا به جار و جنجال منتهی شود. ممکن است دربارهٔ چیزهایی که می‌خورد و نمی‌خورد بسیار دقیق و سختگیر باشد یا ایجاد تغییر در لوازم شخصی‌اش، او را برآشفته کند.

رفتارهای تکراری:

وجود رفتارهای تکراری و حرکت‌های کلیشه‌ای مانند، ضربه زدن با دست یا تکان دادن‌ها و یا چرخاندن‌ها با محوریت بدن خود و یا اشیاء.

با اشیا یا اسباب‌بازی‌ها به شکل غیرمعمول بازی می‌کند:
از دیگر علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله این است که، کودک ممکن است زمان زیادی را صرف ردیف کردن اشیا یا اسباب بازی‌هایش در یک خط یا چیدن آنها طبق نظم خاصی کند.

از باز و بسته کردن مکرر یک در لذت می‌برد یا زمان زیادی را صرف فشار دادن مکرر یک کلید یا دکمهٔ روی اسباب‌بازی یا چرخاندن چرخ یک ماشین اسباب‌بازی می‌کند.

واکنش غیر معمول نسبت به انواع تحریکات حسی (مانند صداها، بوها، بافت‌ها و نور):
ممکن است در برابر لمس شدن مقاومت کند، از سروصدا آشفته شود، به بوها فوق‌العاده حساس باشد یا از خوردن بسیاری از غذاها پرهیز کند. او ممکن است بخواهد تنها لباس‌هایی که برچسب دارد یا لباس‌هایی که از پارچهٔ خاصی دوخته شده است بپوشد.

واکنش غیرمعمولی در برابر درد دارد:
ممکن است به برخی از انواع درد واکنش بیش از حد و به برخی از آنها واکنش کمتر از معمول نشان دهد. برای مثال، ممکن است وقتی صداهای بلند را می‌شنود گوش‌هایش را بگیرد، اما متوجه نشود که در حال کندن پوست زانو یا دستش است.

نشانه های دیگری از علائم اوتیسم کودک یک ساله تا دو ساله:  

واکنش‌هایش نسبت به ترس متفاوت است:
ممکن است بدون دلیل بترسد یا برعکس وقتی دلیلی برای ترس وجود دارد نترسد. برای مثال ممکن است از یک شیء بی‌خطر مثل بادکنک بترسد اما از ارتفاع نترسد.

نشان ندادن علایق:

نوزادان تا سن ۱۲ تا ۱۴ ماهگی علایق خود را به والدین نشان می‌دهند. به این صورت که به آنچه علاقه دارند اشاره می‌کنند و یا نام آنها را بیان می‌کنند.

در واقع کودکان به طور تقریبی از ۹ تا ۱۶ ماهگی از حرکات و صداها استفاده می‌کنند، تا به شما اطلاع دهند که چه می‌خواهند یا نمی‌خواهند.

اگر کودکتان این کار را انجام نداد این می‌تواند یک زنگ خطر باشد، برای تشخیص اتیسم اگر کودک علایق خود را به دیگران نشان نداد و یا توانایی اینکه با ژست‌ها یا صداها یا حرکات به شما بفهمانند چه چیزی را دوست دارند یا ندارند، را نداشت.

به صورتی که والدین ممکن است ندانند کودکشان به چه چیزی علاقه مند است، این می تواند یکی از علائم اوتیسم در کودک یک تا دو ساله باشد.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: هپاتیت چیست؟ انواع،علائم و درمان 

عدم توجه مشترک :
عدم نگاه کردن به جایی که والدین به آن اشاره می‌کنند و در عوض نگاه کردن به دست در حال اشاره والدین.

کودک اختلالات خواب دارد:

بسیاری از کودکانی که اتیسم دارند در به خواب رفتن مشکل دارند و اغلب در طول شب بیدار می‌شوند یا خیلی سحرخیز هستند.

کودک مشکلات رفتاری نشان می‌دهد:
کودک ممکن است نافرمان باشد، همکاری نکند یا بیش از حد فعال باشد. او همچنین ممکن است بیش‌فعال، تکانشی یا پرخاشگر باشد.

کودک به خودش آسیب می‌زند:

برخی کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم رفتار خود آزارانه دارند. به عنوان مثال خودشان را می‌زنند یا گاز می‌گیرند.

کارهایی تکراری انجام می‌دهد: کارهایی تکراری مثل بال زدن یعنی بالا و پایین بردن دست‌هایش شبیه پرنده‌ها را مکرراً انجام می‌دهد.

عدم استفاده از دست‌ها به عنوان ابزار:
کودکان از ۹ تا ۱۶ ماهگی یاد می‌گیرند که از دستان خود به عنوان ابزاری در محیط پیرامون استفاده کنند مانند گرفتن، دادن، تکان دادن، فشار دادن، اشاره کردن، چنگ زدن و….

اما کودک دارای اتیسم در استفاده به موقع از دست‌های خود دچار محدودیت‌هایی است و ممکن است از دستان بزرگسالان برای کارهای خود استفاده کند به جای آنکه خود از مهارت‌های دست ورزی استفاده کند.

پیشنهاد میکنم این مقاله را مطالعه کنید: علائم و نشانه های تشخیص اوتیسم در بزرگسالان

تمایل به تجربیات حسی غیر معمول:

کودک تمایل به تجربیات حسی غیر معمول دارد. برای نمونه لیسیدن بلوک‌های خانه سازی یا مالیدن دست خود به بافتی خاص به طور مکرر.

هنگام گریه نمی‌توان کودک را آرام کرد:در هنگام پریشانی و گریه دیگران در آرام کردنشان ناموفق هستند (برای نمونه اگر مادر او را به آغوش بگیرد باز هم گریه می‌کند)

بیشتر به اشیاء علاقه مند است تا به افراد.

حرکات غیر معمول با انگشتان یا با دست‌ها و یا بدن نشان دادن.

برقرار نکردن ارتباط چشمی

اختلال اوتیسم است بسیاری از رفتارهای کودک یا بزرگسال مبتلا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل علائم اوتیسم طیف گسترده‌ای از مشکلات در ارتباط با دنیای بیرون را شامل می‌شود.

به دلیل گستردگی علائم اوتیسم آن را اختلال طیف اوتیسم می‌نامند. این اختلال در سطوح مختلف و در طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها خود را نشان می‌دهد.

در دو مقاله قبل درباره‌ی این صحبت کردیم که اوتیسم چیست؟ و با انواع اوتیسم آشنا شدیم، نگاهی به میزان شیوع این بیماری و علت‌های به وجود آمدن آن انداختیم. در این مقاله نیز با علائم و نشانه‌های یک بیمار اوتیسمی آشنا می‌شویم. دو مقاله قبل را از طریق لینک‌های زیر می توانید مطالعه کنید.

• اختلال اوتیسم چیست؟
• علت اوتیسم چیست؟

در کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم تا حدود یک سالگی همه چیز طبیعی و خوب به نظر می‌رسد، تا این که کم کم، بی توجهی به محیط اطراف، دوری کردن از اطرافیان، سکوت دائمی، توجه نکردن به عواطف و احساسات دیگران نسبت به خودش، تمرکز طولانی مدت بر روی یک اسباب بازی خاص و… شما را نگران می‌کند.

این جاست که شما به کارها و عکس‌العمل‌های کودک حساس شده و بیشتر به او و رفتارهایش توجه می‌کنید. تا جایی که احساس می‌کنید نیاز است درباره کودکتان با یک پزشک مشورت کنید.

اختلال اوتیسم درجات مختلفی دارد یعنی می تواند تنها یک نقص ساده باشد، که زندگی طبیعی بیمار را تا حدودی محدود کند. یا اینکه ممکن است تبدیل به یک ناتوانی شدیدی شود، که در آن بیمار به مراقبت‌های اساسی نیاز دارد.

اتیسم (اوتیسم) یک نوع اختلال رشدی است و بر چگونگی تعامل و ارتباط فرد مبتلا با دیگران و همینطور بر نحوه یادگیری و رفتار او تاثیر می‌گذارد.

کودکان مبتلا به اوتیسم مشکلات ارتباطی دارند و احساسات یا افکار دیگران را درک نمی‌کنند. بنابراین آنها در بیان احساسات خود از طریق کلمات، ژست‌ها، رفتارها، حالات صورت یا لمس کردن دچار مشکل هستند و نمی‌توانند از این طریق احساسات خود را بیان کنند.

برخی تحقیقات اینگونه بیان می‌کنند که ویژگی‌های اختلال اوتیسم یک حالت تشدید یافته‌ی مغز مردانه است. بر اساس این نظریه، انسان‌ها در یک طیف دوگانه جای می‌گیرند که سر آن توانایی درک احساسات و همدلی با انسان‌هاست و سر دیگر آن توانایی‌های تحلیلی و درک جزئیات ساختاری دنیای اطراف است.

که اولی در زنان و دومی در مردان قوی‌تر است. افراد مبتلا به اوتیسم کاملاً در انتهای طیف مردانه قرار دارند، یعنی ناتوان از درک احساسات دیگران بوده و در عین حال علاقمند به جزئیات و ساختارند.

علائم اوتیسم از فردی به فرد دیگر ممکن است کاملاً متفاوت باشد. مثلاً ممکن است فردی در طیف اتیسم بتواند عملکرد زبانی خوبی داشته باشد، اما فردی با عملکرد پایین به هیچ عنوان صحبت نکند.

پس مهم است که به این نکته توجه کنیم که فرد مبتلا به اتیسم ممکن است تمامی علائم را از خود نشان ندهد. آن علائمی را هم که نشان می‌دهد از نظر شدت با دیگران متفاوت است.

با وجود افزایش آگاهی در مورد اختلال طیف اوتیسم، بسیاری از کودکان اوتیسمی در ایران تا سن ۶ یا ۷ سالگی تشخیص درستی دریافت نمی‌کنند و یا اصلاً تشخیص داده نمی‌شوند.

از آنجایی که مداخله به موقع نتایج مثبت فراوانی در روند بهبودی کودک اوتیستیک دارد، تشخیص اوتیسم در اسرع وقت الزامی و حیاتی است.

 

علائم اوتیسم
در صورتی که کودکی مبتلا به اختلال اوتیسم باشد، معمولاً در سه سال اول زندگی کودک علائم اوتیسم خودش را نشان می‌دهد. بعضی از کودکان، علائم طیف اوتیسم را در ابتدای دوران نوزادی نشان می‌دهند.

بقیه کودکان ممکن است برای چند ماه یا چند سال به طور طبیعی رشد کنند. اما پس از آن به طور ناگهانی علائم اوتیسم را نشان دهند و مهارت‌های زبانی و فردی که قبلاً به دست آورده‌اند را از دست بدهند.

به هر حال در برخی افراد تا زمانی که در جامعه حضور نیابند، علائم اختلالات ارتباطی بروز نخواهد کرد. این بیماری روندی رو به رشد دارد.

در حالی که شدت علائم اوتیسم در افراد مختلف بسیار متفاوت است، اختلالات تعامل اجتماعی و توانایی ارتباطات (بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم اصلاً صحبت نمی‌کنند و در تمام طول عمر سکوت می‌کنند)، محدودیت علایق و داشتن رفتارهای تکراری همواره وجود دارد.

والدین ممکن است متوجه اجتناب تماس چشمی و عدم پاسخگویی در نوزادان خود شوند، که از لحاظ عاطفی برای آنان بسیار دشوار خواهد بود.

کودکان مبتلا به اوتیسم رفتارهای تکراری و تقلیدی مختلفی را در اوایل بیماری از خود نشان می‌دهند از قبیل حرکت دادن خاص سر، تکان دادن بدن، قدم زدن یا دست زدن و ایجاد صداهای تکراری.

آن‌ها ممکن است اشیا را بارها و بارها روی هم بچینند و یک زندگی روتین و تغییرناپذیر را برای خود دارند. همچنین ممکن است گاهی اصلاً متوجه افراد، اشیا یا اتفاقات اطراف خود نشوند.

کودکان اوتیسمی بسیار حساس‌اند مثلاً ممکن است در مواجهه با صدا، لمس، بو یا دیدن مناظری که برای دیگران عادی است، دچار مشکلات جدی و یا دردناکی شوند.

شما میتوانید با مطالعه مقاله نشانه های اوتیسم در کودکان سه ساله اطلاعات جامع تری را در این خصوص بدست بیاورید.

آنها واکنش‌های غیرعادی نسبت به مردم یا وابستگی شدیدی به اشیا دارند و در برابر تغییرات معمول زندگی مقاومت داشته یا با رفتارهای پرخاشگرانه یا تکرار یک سری کارها همچون گزیدن دست و یا ضربه زدن به سر ممکن است به خود آسیب برسانند.

برخی از این کودکان ممکن است دچار تشنج شوند که ممکن است اولین تشنج آن‌ها در زمان بلوغ باشد. به علاوه برخی مبتلایان به اوتیسم تا حدودی دچار اختلالات شناختی هستند.

علاوه بر این اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم دارای اختلال در هماهنگی حرکتی و ضعف عضلانی هستند.

 

پیشنهاد میکنیم ان مقاله را مطاعه کنید: درمان اوتیسم با ۴ شیوه مهم و تاثیرگذار

 

به طور خلاصه می توان گفت، اوتیسم اختلالی شدیداً متنوع ناشی از اختلال در رشد مغز است. این اختلال در دوران نوزادی بروز می‌کند و علایم آن تا دوره بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. اوتیسم، عموماً به وسیله یک مجموعه سه تایی از ویژگی‌ها مشخص می‌شود:

• آسیب در تعاملات اجتماعی
• آسیب در ارتباط کلامی و غیر کلامی
• علائق محدود و رفتارهای تکراری

نشانه‌های مشترک اوتیسم
در واقع هر کودک اوتیسمی الگوی علائم منحصر به فرد خود را دارد. ترکیب منحصر به فرد علائم طیف اوتیسم در هر کودک، گاهی اوقات تعیین شدت این اختلال را دشوار می‌کند. در ادامه برخی از علائم طیف اوتیسم که معمولاً بین افراد مبتلا مشترک است را نام می‌بریم:

• الگوهای گفتاری غیر معمول مانند حرف زدن شبیه به ربات
• اجتناب از تماس چشمی با دیگران
• عدم پاسخگویی در برابر صدا زدن اسم فرد مبتلا
• توسعه‌ی دیررس مهارت‌های کلامی و گفتاری
• مشکل در حفظ مکالمه
• مشکل واضح در درک احساسات و بیان شان
• واژه سازی کودک مبتلا به اوتیسم غیرطبیعی است
• رفتار نامناسب کودک اوتیسمی
• تکرار یک نقش یا فکر
• بی علاقه و بدون احساس
• خشونت
• تمایل به خود و یا دیگران
• بی دقت
• پرتحرک و یا کم تحرک
• تکرار حرکات بدن
• تکرار مداوم کلمات و عبارات
• ممکن است واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود، اما جایگزین کردن همیشگی واژه‌ها، مختص مبتلایان به اوتیسم است.
• از دست دادن تکلم و یا مهارت‌های اجتماعی در هر سنی
• نمی‌توانند صحبت را شروع کنند، و یا توانایی ادامه بحث را ندارند.
• ارتباط، با حرکات دست به جای استفاده از لغات صورت می‌گیرد.
• رشد زبان و تکلم به کندی صورت می‌گیرد و یا اصلاً صورت نمی‌گیرد.
• عدم دقت در دیدن اشیا
• کودکان اوتیسمی بسیار حساس به نور، صدا، لمس، بو و یا مزه باشند.
• از پوشیدن لباس‌های زبر خودداری کنند و ناراحت و افسرده شوند.
• ممکن است از صدای معمولی، خوش شان نیاید و دستان شان را بر گوش خود بگذارند.
• ممکن است تنها بمانند، زیرا خیلی دست پاچه می‌شوند.
• حواس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و لامسه کمی دارند.
• یک سطح صاف را خارش می‌دهند و اشیا را لیس می‌زنند.
• به درد، خیلی زیاد و یا خیلی کم واکنش نشان می‌دهند.
• نمی‌توانند درک کنند که گوینده حرف خنده دار می زند و یا سرزنش کننده.
• ممکن است حرف نزنند و یا خیلی کم حرف بزنند.
• خطر را حس نمی‌کنند.
• از صدای بلند، وحشت زده نمی‌شوند.
• منظور گوینده را به سختی می فهمند.
• تا ۱۲ ماه به نامشان پاسخ نمی‌دهند
• به اشیایی اشاره نمی‌کنند که علاقه نشان دهند (مثلا به یک هواپیما که در حال پرواز است)
• بازی نمی‌کنند (وانمود به ” غذا دادن به عروسک می‌کنند) تا ۱۸ ماهگی
• از تغییرات جزئی ناراحت می‌شوند.
• وسواس فکریدارند.
• دست‌هایشان را تکان می‌دهند، بدنشان را تکان می‌دهند، یا دایره‌وار می‌چرخند.

اوتیسم اختلال پیچیده‌ای است که طیف وسیعی از مشکلات رفتاری را شامل می‌شود، به همین دلیل علت اوتیسم نیز پیچیده بوده و به راحتی نمی‌توان علت بروز آن را به یک فاکتور ثابت نسبت داد.

 

در مطلب قبل درباره اینکه اوتیسم چیست، برای آشنایی بیشتر با این اختلال، انواع و میزان شیوع آن در مقاله اوتیسم چیست؟ صحبت کردیم. در این مقاله به علت‌های بروز این اختلال می‌پردازیم.

اوتیسم، یک اختلال رشدی مغزی بوده، که ایجاد اختلال در بخش‌هایی از مغز که مسئول تفسیر پیام‌های دریافتی از اندام‌های حسی و پردازش گفتار در مغزاست، منجر به اوتیسم می‌شود.

این اختلال باعث آسیب در تعاملات اجتماعی و ارتباط و همچنین بروز رفتارهای تکراری و ویژه می‌شود. اوتیسم بسیاری از بخش‌های مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این که چطور این اتفاق رخ می‌دهد، هنوز به درستی درک نشده است.

همچنین بعضی مطالعات در افراد اتیسم، ناهنجاری‌هایی در چندین ناحیه مغزی شامل مخچه، آمیگدال (بادامه) و هیپوکامپ را نشان داده‌اند.

علت اوتیسم هنوز شناخته شده نیست و نمی‌توان یک دلیل خاص برای آن مشخص کرد. با توجه به پیچیدگی این اختلال و این حقیقت که علائم طیف اوتیسم و شدت آن متفاوت است، احتمالاً دلایل زیادی برای آن وجود دارد.

هم ژنتیک و هم محیط ممکن است، در به وجود آمدن اوتیسم نقش داشته باشند و هر کدام به تنهایی یا به صورت ترکیبی می‌توانند علت اوتیسم باشند.

 

علت اوتیسم چیست؟

در ابتدا علت اوتیسم را ژنتیک و نقایص آن معرفی می‌کردند. اما با روند رو به رشد شیوع اختلال اوتیسم و ضروری بودن مسئله پیشگیری از آن ضرورت شناخت علل اوتیسم بیشتر احساس شد و با بررسی‌های بیشتر پژوهشگران مشخص شد که باید به محیط و علل زیست محیطی توجه بیشتری نمود.

امروزه نقایصی در ژن‌های برخی افراد داری اوتیسم شناسایی گردیده است. در حقیقت اوتیسم یک نشانه ژنتیکی قوی دارد، که البته بسیار پیچیده است و به وسیله تقابل بین ژنی (گروهی از ژن‌ها) یا گاهی جهش ژنی ایجاد می‌شود.

کودکانی که خواهر یا بردار یا والدی با ASD دارند در معرض خطر بالاتری هستند. همچنین دوقلوها بیشتر دچار این بیماری می‌شوند، تا کودکانی که یک برادر و خواهر اوتیسم دارند.

امروزه محققان به بررسی این موضوع می‌پردازند، که چه چیزی می‌تواند منجر به این تغییرات و دگرگونی‌های ژنتیک گردد و مشخص شده است تاثیر آلاینده‌های زیست محیطی و تخریبی که در محیط زندگی انسان به وجود آمده نقش بسزایی در آن ایفا می‌کند.

امروزه دیگر عنوان می‌شود که در حدود ۶۲ درصد علل زیست محیطی و ترکیب آن با عوامل ژنتیک می‌تواند منجر به اوتیسم گردد.

از دیگر علل این بیماری می‌تواند به آسیب‌های اولیه در دوره رشد مرتبط باشد، که این عوامل شامل: فلزات سنگین موجود در جو، حشره کش‌ها و واکسینه دوران کودکی می‌باشد، که البته فرضیه واکسینه به‌طور زیستی رد شده است.

همچنین عواملی مانند، عفونت‌های ویروسی، رشد مغزی، رژیم غذایی، تغییرات مجرای گوارشی، سموم، مسمومیت با جیوه، عدم استفاده از ویتامین‌ها و املاح نیز در رابطه با علت اوتیسم بیان شده است.

علاوه بر این‌ها عواملی مانند عوارض و مشکلات دوران بارداری و سن بالای پدر یا مادر احتمال ابتلای کودکان به اوتیسم را بالا می‌برد. همچنین وقتی یک زن باردار داروهای خاصی مانند داروهای دیابت و مُسکن‌ها را مصرف کند و یا دچار چاقی مفرط است، احتمال ابتلای کودک او به اوتیسم بالا می‌رود.

 

علت اوتیسم و ژنتیک

به دلیل این که بیماری اوتیسم سابقه‌ی خانوادگی دارد، محققان فکر می‌کنند ترکیب خاصی از ژن‌ها علت ایجاد اوتیسم در کودک است. اما عواملی مانند سن بالای پدر یا مادر احتمال ابتلای کودکان به اوتیسم را بالا می‌برد.

برخی بررسی‌ها می‌گویند احتمال به ارث رسیدن اوتیسم از خانواده مادری بیشتر از خانواده پدری است. همچنین مشاهده شده است در خانواده‌هایی که یک کودک مبتلا به اوتیسم وجود دارد، خطر اینکه کودکی دیگر با این بیماری داشته باشند بیشتر است.

به نظر می‌رسد که چندین ژن متفاوت در اختلال طیف اوتیسم یا درخودماندگی نقش دارند. حدود ۱۰ % از کودکان مبتلا به ASD دارای یک اختلال ژنتیکی قابل شناسایی، مانند سندرم شکننده ایکس، اسکلروزیس سلولی، سندرم دان و اختلالات کروموزومی هستند.

در کودکان، تغییرات ژنتیکی (جهش) ممکن است خطر اختلال طیف اوتیسم را افزایش دهد. ژن‌ها ممکن است بر توسعه مغز یا نحوه ارتباط سلول‌های مغز تأثیر بگذارند یا شدت علائم طیف اوتیسم را تعیین کنند. بعضی از جهش‌های ژنتیکی به ارث برده می‌شوند، در حالی که برخی به صورت خود به خود ایجاد می‌شوند.

 

اوتیسم و عوامل محیطی

 

در حال حاضر پژوهشگران در حال تحقیقات هستند، که تاثیر عواملی از قبیل عفونت‌های ویروسی، مشکلات دوران بارداری یا آلاینده‌های هوایی را در تحریک اختلال طیف اوتیسم دریابند.

در معرض سموم و آلودگی هوا قرار گرفتن به عنوان یکی از علل اوتیسم مطرح شده است. مثلاً مناطق خاصی از زمین ممکن است به علت وجود سموم خاص به بروز اوتیسم بیانجامد. مثلاً افزایش اوتیسم در مناطق خاصی از ژاپن را به علت سم منتقل شده از ماهی می‌دانند.

یکی از این مواردی که دانشمندان در زمینه علت اوتیسم بر آن متمرکز شده‌اند، آلاینده‌های محیط زیست و از جمله آنها آلاینده‌های هوا است.

دلیل بررسی علل زیست محیطی را می‌توان به رشد فزاینده و همزمان اختلال اتیسم و آلاینده‌ها مرتبط دانست. گرم شدن کره زمین در اثر آلاینده‌های هوا و از بین رفتن گونه‌های زیستی در اثر آلودگی می‌تواند نشان دهنده دلایلی باشد که این آلاینده‌ها می‌توانند همان حلقه گمشده‌ای باشند که دانشمندان در زمینه علت‌یابی اختلال طیف اتیسم سال‌هاست به دنبال آن هستند.

همچنین محققان به این نتیجه رسیدند زنانی که هنگام بارداری در معرض یا در نزدیکی سموم یا کودهای شیمیایی قرار دارند یا در مزارعی کار یا زندگی می‌کنند که از این سموم استفاده می‌کنند، به احتمال بیشتری فرزندانی اوتیسمی به دنیا می‌آورند.

با توجه به نتایج پژوهش‌ها احتمال اینکه کودک این مادران به اوتیسم مبتلا شود، دو سوم بیشتر از فرزند مادرانی است که در دوره بارداری در معرض این سموم قرار نداشته‌اند.

 

مصرف داروهای خاص در دوران بارداری

 

استفاده از برخی داروها و مواد شیمیایی در زمان بارداری می‌تواند یکی دیگر از علت‌های اوتیسم باشد و ریسک اوتیسم را بالا ببرد. وقتی یک زن باردار داروهای خاصی مانند داروهای دیابت، داروهای ضد تشنج و مُسکن‌ها را مصرف کند، احتمال ابتلای کودک او به اوتیسم بالا می‌رود.

همچنین کودکان، زنان بارداری که سابقه مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی داشته باشند، یا در معرض مواد شیمیایی خاص قرار گیرند نیز شانس ابتلای فرزند به اوتیسم را افزایش می‌دهند.

محققان می‌گویند نوزادانی که داخل رحم مادر در معرض برخی از داروهای خاص از جمله والپروئیک اسید و تالیدومید قرار دارند و یا مصرف بیش از حد ویتامین‌ها و آهن دوران بارداری در حدی که سبب و مسمومیت جنین با این مواد شود، خطر ابتلا به اوتیسم در آن‌ها بسیار افزایش می‌یابد.

مصرف داروهای ضد انعقاد در دوران بارداری، ابتلای مادر به اختلالات متابولیک مانند دیابت و چاقی در دوران بارداری نیز در ابتلای نوزاد به اوتیسم موثر است.

 

دیابت و فقر آهن در مادر

 

کمبود آهن می‌تواند خطر اوتیسمی شدن کودک را تا پنج برابر بالا ببرد. علاوه بر مادران کم خون مادران دیابتی هم احتمال دارد فرزندی اوتیسمی به دنیا بیاورند.

بر اساس نظرات محققان فرزند مادرانی که از هفته ۲۶ بارداری به بعد به دیابت بارداری دچار می‌شوند، ۶۳ درصد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری اوتیسم قرار می‌گیرد.

 

سن بالای پدر و مادر

سن بالای پدر یا مادر نیز از عوامل دیگری است که شانس ابتلای کودکان به اوتیسم را افزایش می‌دهد. تولد کودکان اوتیسمی ممکن است مربوط به جهش‌های ژنتیکی باشد، که با افزایش سن پدر و مادر از طریق اسپرم و تخمک آن‌ها این اتفاق می‌افتد.

بالا رفتن سن مادر از ۴۰ سال خطر اوتیسمی شدن کودکش را تا ۱۵ درصد افزایش می‌دهد، اما محققان می‌گویند مادرانی که بیش از اندازه کم سن و سال هستند هم نمی‌توانند بچه‌های سالمی را به دنیا بیاورند.

بیماری اوتیسم از جمله اختلالاتی است که پیر بودن اسپرم‌های پدر می‌تواند خطر ابتلا به آن را بیشتر کند، در واقع احتمال بروز این بیماری در فرزندان پدران بالای چهل سال شش برابر پدران با سن زیر ۳۰ سال است.

اختلاف سنی والدین هم در سالم بودن یا اوتیسمی شدن کودک تاثیرگذار است. بر اساس نظر محققان والدینی که اختلاف سنی زیادی با یکدیگر دارند، بیشتر احتمال دارد که فرزندی اوتیسمی به دنیا بیاورند.

پیشنهاد میکنیم ان مقاله را مطاعه کنید: کاردرمانی اوتیسم

 

علت اوتیسم و نقص آنزیمی

در برخی موارد اوتیسم به دلیل یک اختلال متابولیک مادرزادی ناشی از عدم حضور یک آنزیم و یا ابتلا به سرخجه رخ می‌دهد.

تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد در برخی موارد اوتیسم به دلیل برخی اختلالات مانند اسکلروز، سل ریوی، سرخجه درمان نشده، فنیل کتو نوریا، آنسفالیت و مننژیت به عنوان عوامل مستعد کننده این بیماری می‌باشد.

 

شرایط بارداری و زایمان

نوزادان زودرس متولد شده پیش از ۲۶ هفتگی خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم دارند و البته این نوزادان همراه با وزن کم به دنیا می ایند که این مورد نیز از موارد افزایش ریسک اوتیسم می‌گردد.

فاصله بین بارداری‌ها اگر کوتاه باشد می‌تواند شرایط رحم مادر برای بارداری و پذیرایی مناسب از جنین را به خطر انداخته و ریسک اوتیسم را افزایش دهد.

همچنین تغذیه مادر نیز می‌تواند یک فاکتور مهم برای این ریسک باشد هرچه تغذیه مادر نامناسب‌تر و عاری از غذاهای طبیعی و ارگانیک باشد می‌تواند خطر را بیشتر و بیشتر کند.

 

اوتیسم و سایر اختلالات

کودکانی که دارای شرایط پزشکی خاص هستند بیشتر احتمال دارد در معرض اوتیسم قرار داشته باشند.

برای مثال سندروم ایکس شکننده (اختلالی ارثی که باعث اختلالات ذهنی می‌گردد)، اسکلروزتوبروز (شرایطی که منجر به تومورهای خوش‌خیم در سیستم مغزی عصبی می‌گردد)، سندروم رت (بیماری ژنتیکی مختص دخترها که باعث رشد کند مغز می‌گردد) و ناتوانی ذهنی.‌

اوتیسم چیست ؟ اختلال اوتیسم بیماری کمتر شناخته شده‌ای است که این روزها، نام آن بسیار به گوش می‌خورد. اما اکثر مردم اطلاعاتی کمی در زمینه این اختلال نوظهور که در کودکان بروز می‌کند داشته و در واقع به طور واضح نمی‌دانند اختلال اوتیسم چیست؟

اغلب والدین به دلیل شناخت کمی که نسبت به این اختلال دارند، بیش از اندازه درباره‌ی آن نگرانند. اما با شناخت بیشتر از آن و نحوه کنترل و بهبود این اختلال این نگرانی‌ها می‌تواند کاهش پیدا کند.

هر چند که اتیسم قابل درمان نیست، اما با روش‌های صحیح قابل کنترل بوده و امکان بهبود نسبی و یا کامل توانایی‌های فرد مبتلا وجود دارد. بنابراین با سری مقالات پرتو دانش در رابطه با اوتیسم، روش تشخیص و درمان اوتیسم با ما همراه باشید.

در حقیقت می‌توان گفت، بعضی از بچه‌های مبتلا به “اوتیسم” جزیره کشف نشده‌ای از هوش و استعداد هستند. یعنی ممکن است نبوغی در زمینه‌های مختلف مانند موسیقی، ریاضی، بویایی و… نشان بدهند و به طول کلی، یکی از حس‌ها آنها به صورت خاصی، قوی عمل کند.

اوتیسم چیست؟

در واقع می‌توان گفت اوتیسم یک بیماری نیست، بلکه یک نوع اختلال است. چرا که بیماری پاسخ پاتوفیزیولوژیک به یک محرک خارجی (مثل میکروب‌ها) و یا داخلی (مثل سلول‌های سرطانی) است. اما اختلال به دلیل تفاوت در فعالیت‌های ساختاری یا عملکردی اجزای بدن اتفاق می‌افتد.

به دلیل اینکه علائم اوتیسم گستردگی فراوانی دارد، آن را اختلال طیف اوتیسم می‌نامند. این بیماری شامل اختلال در طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها در سطوح مختلف است. اما در ادامه ببینیم اختلال اوتیسم دقیقاً چیست؟ و چه طیفی از اختلالات را شامل می‌شود؟

واژه اوتیسم در حقیقت، از دو بخش تشکیل شده است. اوتوس یعنی خود و ایسم یعنی گرایش و در نهایت معنی اوتیسم خودگرایی و عدم توجه به محیط اطراف است. این واژه، از زبان یونانی وارد زبان‌های مختلف شده است.

این اصطلاح به وضعیتی اشاره می‌کند که در آن یک شخص از تعاملات اجتماعی کنار گذاشته شده است، به عبارت دیگر او تبدیل به یک خودِ ایزوله شده است. یوجین بلولر روانپزشک سوئیسی اولین شخصی بود که از این تعبیر استفاده کرد.

اختلال طیف اوتیسم (Autism Spectrum Disorder) یا به صورت مخفف (ASD) گروهی از اختلالات پیچیده رشدی و تکاملی (از نوع روابط اجتماعی) است، که در سلول‌های مغزی رخ می‌دهد. این اختلال ارتباطات اجتماعی و رفتار فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و عموماً با نام “درخود ماندگی” نیز شناخته می‌شود.

علاوه بر این اوتیسم یا درخودماندگی اختلالی عصبی-رفتاری نیز محسوب می‌شود، که هسته مرکزی آن در واقع اختلال در ارتباط است. به نظر می‌رسد که این اختلال ریشه در رشد خیلی کند مغز دارد. با این حال، مهم‌ترین نشانه‌های اوتیسم و علائم آن از ۲ تا ۳ سالگی شروع می‌شود.

این اختلال عصبی-رشدی که در سه سال اول زندگی بروز می‌کند، مادام‌العمر بوده و در حقیقت بخش‌های مختلف مغز افراد دارای اوتیسم در همکاری با یکدیگر دچار مشکل می‌شوند. افراد مبتلا به طور کلی سه نوع علامت را با درجات مختلف نشان می‌دهند:

۱- مشکلاتی در روابط و تعاملات اجتماعی

۲- مشکلاتی در ارتباط کلامی و غیرکلامی

۳- علائق و فعالیت‌های محدود و رفتارهای تکراری

اوتیسم با تأثیر بر روی مغز کودک، رفتارهای اجتماعی و مهارت ارتباط برقرار کردن او را مختل می‌کند. کودکان و هم بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، به طور معمول مشکلاتی را در ارتباط کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های متفاوت نشان می‌دهند.

این اختلال ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای مبتلایان دشوار ساخته و بر روی درک آنها از دنیای بیرون و تعاملاتشان با دیگران اثر می‌گذارد. همچنین در بعضی موارد، رفتارهای خود آزاردهنده و پرخاشگری نیز در آنها دیده می‌شود.

در این افراد، حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) و پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیاء یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می‌شود. ممکن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی) نیز حساسیت‌های غیرمعمول دیده شود.

در واقع اختلالات طیف اوتیسم به روش‌های مختلفی بر روی پردازش اطلاعات فرد تاثیر می‌گذارد و آنها دنیا را متفاوت تر از بقیه می‌بینند، می‌شنوند و حس می‌کنند.

۵۰ از کودکان مبتلا قادر نیستند از زبان به عنوان وسیله اصلی برقراری ارتباط با سایرین استفاده نمایند. عدم به کار بردن ضمیر “من” از ویژگی‌های کلامی این کودکان است. از مسائل دیگر تکلمی، تکرار کلمات و جملات اطرافیان است.

علاوه بر این یک سری نقص‌های حسی و ناهماهنگی‌های عضوی نیز در این افراد وجود دارد. به طور کلی این اختلال به صورت‌های متفاوتی در رفتارهای فرد دارای اوتیسم نمایان می‌شود.

بعضی از افراد دارای اوتیسم، مشکلات همراه دیگری نیز از جمله کم‌توانی ذهنی، اختلال یکپارچگی حسی، اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه، صرع و مشکلات گوارشی دارند.

اوتیسم بیماری نیست و درمان دارویی قطعی نیز ندارد، اما با توانبخشی فرد دارای اوتیسم می‌تواند مهارت کسب کرده و زندگی مستقلی داشته باشند و همچنین نبوغ خاصی را از خود نشان دهد.

شروع زودتر آموزش، در آنها ضروری است چرا که ممکن است موجب بهبودی رشد اجتماعی و کاهش رفتارهای نامطلوب گردد. و احتمال دارد افراد اوتیسم بتوانند زندگی نرمالی داشته باشند.

میزان شیوع اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم در همه قوم‌ها، نژادها و طبقه های اقتصادی دیده می‌شود و در پسران شایع‌تر از دختران است. در حال حاضر آمار ابتلا به این اختلال در دنیا از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده در دنیا، یک نفر مبتلا به اوتیسم است. در ایران نیز از هر ۱۵۰ نوزاد، یک کودک مبتلا به اختلال اوتیسم می‌شود.

شیوع (ASD) شش در هزار است و در مردان چهار برابر بیش از زنان وجود دارد. کارشناسان، زندگی ماشینی و عوامل ناشی از آن مانند استرس را در سیر صعودی ابتلا به این بیماری دخیل می‌دانند.

تعداد افراد مبتلا از سال ۱۹۸۰ میلادی تاکنون شدیداً در حال افزایش است و این امر می‌تواند به دلیل بهبود تشخیص و آیتم‌های بالینی باشد. ولی این پرسش که آیا شیوع نیز افزایش یافته‌است، همچنان جای تحقیق دارد.

وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز اوتیسم ندارد. نتیجه یک مطالعه نشان می‌دهد زنان دارای اضافه وزن زیاد و مبتلا به دیابت، در صورتی که باردار شوند، بیش از مادران سالم با احتمال تولد نوزاد اوتیستیک روبرو خواهند بود.

افراد مبتلا به اوتیسم از مراکز کنترل و پیش گیر‌ی بیماری آمریکا، آوریل ۲۰۱۲ نشان می‌دهد که از هر ۸۶ کودک، یکی مبتلا به این مشکل است. تحقیقات دقیق نشان می‌دهند که این افزایش تا حدودی با بهبود تشخیص و آگاهی وجود دارد.

انواع ASD :

به طور کلی می توان گفت، امروزه پنج نوع مختلف از اختلالات طیفی اوتیسم وجود دارد، که عبارتند از:

۱- اختلال درخودماندگی یا اوتیسم

اختلال درخودماندگی همان چیزی است که بیشتر مردم هنگام شنیدن کلمه “اوتیسم” به آن فکر می‌کنند. به اختلال در برقراری ارتباطات، تعاملات اجتماعی و بازی‌های تخیلی در کودکان زیر ٣ سال، اختلال درخودماندگی گفته می‌شود.

این اختلال همچنین “اوتیسم کلاسیک” نیز نامیده می‌شود. افراد مبتلا به اختلال اوتیسم معمولاً دارای تاخیرهای زبانی قابل توجهی، چالش‌های اجتماعی و ارتباطی و رفتارها و علایق غیر معمول هستند.

۲- سندرم اسپرگر (Asperger)

معمولاً کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر علائم کمی نسبت به اختلال اتیسم دارند. آن‌ها مشکل زبانی یا ناتوانی ذهنی ندارند و در تست هوش میانگین هوشی بالاتر از متوسط دارند.

اما در برقراری ارتباطات اجتماعی و رفتارها، مشابه کودکان اتیسم دچار مشکل و محدودیت هستند و ممکن است علایق غیر معمول نیز داشته باشند.

همچنین آنها در درک صحبت های غیرکلامی مانند حالات چهره دیگران با مشکل مواجه هستند. این اختلال همچنین “اوتیسم غیر طبیعی” نیز نامیده می‌شود.

پیشنهاد میکنم این مقاله را مطالعه کنید: علائم و نشانه های تشخیص اوتیسم در بزرگسالان

۳- اختلال فراگیر رشد (اوتیسم آتیپیک یا PDD):

کودکانی که برخی از علائم اختلال اتیسم یا سندرم آسپرگر را دارند، اما معمولاً علائم کمتری نسبت به افراد مبتلا به اختلال اوتیسم دارند.

این اختلال یک دسته عمومی و فراگیر است و کودکانی که در این گروه قرار دارند، معمولا برخی از رفتارهای اوتیسمی را نشان می‌دهند، اما در دسته‌های دیگر قرار نمی‌گیرند.

افراد مبتلا به اختلال فراگیر رشد یا PDD ممکن است تنها دچار چالش‌های اجتماعی و ارتباطی شوند.

۴- اختلال فروپاشی دوران کودکی

این کودکان حداقل در دو سال اول زندگی رشد طبیعی دارند و بعد از آن است که بخش بزرگی از مهارت‌های ارتباطی خود را از دست می‌دهند.

اختلال فروپاشی دوران کودکی بسیار نادر بوده و بسیاری از متخصصان در مورد اینکه آن را یک اختلال مجزا در نظر بگیرند، شک دارند.

۵- سندرم رت (Rett):

این سندرم قبلا در دسته اختلالات اوتیسمی بود، اما در حال حاضر زمینه‌ی ژنتیک آن تایید شده است، بنابراین دیگر جزو اختلالات اوتیسمی قرار نمی‌گیرد.

رشد کودکان مبتلا به سندرم Rett ابتدا طبیعی است، اما این اختلال از سن ۱ تا ۴ سالگی شروع می‌شود. کودکان در این دسته از اختلال اغلب دختران هستند، که در ارتباطات و مهارت‌های اجتماعی دچار مشکل می‌شوند.

به علاوه حرکات تکراری دست جایگزین حرکات هدفمند می‌شود و مبتلایان این اختلال به شدت دچار اختلال شناختی می‌شوند.