اختلال اوتیسم است بسیاری از رفتارهای کودک یا بزرگسال مبتلا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل علائم اوتیسم طیف گسترده‌ای از مشکلات در ارتباط با دنیای بیرون را شامل می‌شود.
به دلیل گستردگی علائم اوتیسم آن را اختلال طیف اوتیسم می‌نامند. این اختلال در سطوح مختلف و در طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها خود را نشان می‌دهد.
در دو مقاله قبل درباره‌ی این صحبت کردیم که اوتیسم چیست؟ و با انواع اوتیسم آشنا شدیم، نگاهی به میزان شیوع این بیماری و علت‌های به وجود آمدن آن انداختیم. در این مقاله نیز با علائم و نشانه‌های یک بیمار اوتیسمی آشنا می‌شویم. دو مقاله قبل را از طریق لینک‌های زیر می توانید مطالعه کنید.
- اختلال اوتیسم چیست؟
- علت اوتیسم چیست؟
در کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم تا حدود یک سالگی همه چیز طبیعی و خوب به نظر می‌رسد، تا این که کم کم، بی توجهی به محیط اطراف، دوری کردن از اطرافیان، سکوت دائمی، توجه نکردن به عواطف و احساسات دیگران نسبت به خودش، تمرکز طولانی مدت بر روی یک اسباب بازی خاص و… شما را نگران می‌کند.
این جاست که شما به کارها و عکس‌العمل‌های کودک حساس شده و بیشتر به او و رفتارهایش توجه می‌کنید. تا جایی که احساس می‌کنید نیاز است درباره کودکتان با یک پزشک مشورت کنید.
اختلال اوتیسم درجات مختلفی دارد یعنی می تواند تنها یک نقص ساده باشد، که زندگی طبیعی بیمار را تا حدودی محدود کند. یا اینکه ممکن است تبدیل به یک ناتوانی شدیدی شود، که در آن بیمار به مراقبت‌های اساسی نیاز دارد.
اتیسم (اوتیسم) یک نوع اختلال رشدی است و بر چگونگی تعامل و ارتباط فرد مبتلا با دیگران و همینطور بر نحوه یادگیری و رفتار او تاثیر می‌گذارد.
کودکان مبتلا به اوتیسم مشکلات ارتباطی دارند و احساسات یا افکار دیگران را درک نمی‌کنند. بنابراین آنها در بیان احساسات خود از طریق کلمات، ژست‌ها، رفتارها، حالات صورت یا لمس کردن دچار مشکل هستند و نمی‌توانند از این طریق احساسات خود را بیان کنند.
برخی تحقیقات اینگونه بیان می‌کنند که ویژگی‌های اختلال اوتیسم یک حالت تشدید یافته‌ی مغز مردانه است. بر اساس این نظریه، انسان‌ها در یک طیف دوگانه جای می‌گیرند که سر آن توانایی درک احساسات و همدلی با انسان‌هاست و سر دیگر آن توانایی‌های تحلیلی و درک جزئیات ساختاری دنیای اطراف است.
که اولی در زنان و دومی در مردان قوی‌تر است. افراد مبتلا به اوتیسم کاملاً در انتهای طیف مردانه قرار دارند، یعنی ناتوان از درک احساسات دیگران بوده و در عین حال علاقمند به جزئیات و ساختارند.
علائم اوتیسم از فردی به فرد دیگر ممکن است کاملاً متفاوت باشد. مثلاً ممکن است فردی در طیف اتیسم بتواند عملکرد زبانی خوبی داشته باشد، اما فردی با عملکرد پایین به هیچ عنوان صحبت نکند.
پس مهم است که به این نکته توجه کنیم که فرد مبتلا به اتیسم ممکن است تمامی علائم را از خود نشان ندهد. آن علائمی را هم که نشان می‌دهد از نظر شدت با دیگران متفاوت است.
با وجود افزایش آگاهی در مورد اختلال طیف اوتیسم، بسیاری از کودکان اوتیسمی در ایران تا سن ۶ یا ۷ سالگی تشخیص درستی دریافت نمی‌کنند و یا اصلاً تشخیص داده نمی‌شوند.
از آنجایی که مداخله به موقع نتایج مثبت فراوانی در روند بهبودی کودک اوتیستیک دارد، تشخیص اوتیسم در اسرع وقت الزامی و حیاتی است.
علائم اوتیسم
در صورتی که کودکی مبتلا به اختلال اوتیسم باشد، معمولاً در سه سال اول زندگی کودک علائم اوتیسم خودش را نشان می‌دهد. بعضی از کودکان، علائم طیف اوتیسم را در ابتدای دوران نوزادی نشان می‌دهند.
بقیه کودکان ممکن است برای چند ماه یا چند سال به طور طبیعی رشد کنند. اما پس از آن به طور ناگهانی علائم اوتیسم را نشان دهند و مهارت‌های زبانی و فردی که قبلاً به دست آورده‌اند را از دست بدهند.
به هر حال در برخی افراد تا زمانی که در جامعه حضور نیابند، علائم اختلالات ارتباطی بروز نخواهد کرد. این بیماری روندی رو به رشد دارد.
در حالی که شدت علائم اوتیسم در افراد مختلف بسیار متفاوت است، اختلالات تعامل اجتماعی و توانایی ارتباطات (بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم اصلاً صحبت نمی‌کنند و در تمام طول عمر سکوت می‌کنند)، محدودیت علایق و داشتن رفتارهای تکراری همواره وجود دارد.
والدین ممکن است متوجه اجتناب تماس چشمی و عدم پاسخگویی در نوزادان خود شوند، که از لحاظ عاطفی برای آنان بسیار دشوار خواهد بود.
کودکان مبتلا به اوتیسم رفتارهای تکراری و تقلیدی مختلفی را در اوایل بیماری از خود نشان می‌دهند از قبیل حرکت دادن خاص سر، تکان دادن بدن، قدم زدن یا دست زدن و ایجاد صداهای تکراری.
آنها ممکن است اشیا را بارها و بارها روی هم بچینند و یک زندگی روتین و تغییرناپذیر را برای خود دارند. همچنین ممکن است گاهی اصلاً متوجه افراد، اشیا یا اتفاقات اطراف خود نشوند.
کودکان اوتیسمی بسیار حساس‌اند مثلاً ممکن است در مواجهه با صدا، لمس، بو یا دیدن مناظری که برای دیگران عادی است، دچار مشکلات جدی و یا دردناکی شوند.
شما میتوانید با مطالعه مقاله نشانه های اوتیسم در کودکان سه ساله اطلاعات جامع تری را در این خصوص بدست بیاورید.
آنها واکنش‌های غیرعادی نسبت به مردم یا وابستگی شدیدی به اشیا دارند و در برابر تغییرات معمول زندگی مقاومت داشته یا با رفتارهای پرخاشگرانه یا تکرار یک سری کارها همچون گزیدن دست و یا ضربه زدن به سر ممکن است به خود آسیب برسانند.
برخی از این کودکان ممکن است دچار تشنج شوند که ممکن است اولین تشنج آنها در زمان بلوغ باشد. به علاوه برخی مبتلایان به اوتیسم تا حدودی دچار اختلالات شناختی هستند.
علاوه بر این اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم دارای اختلال در هماهنگی حرکتی و ضعف عضلانی هستند.
پیشنهاد میکنیم ان مقاله را مطاعه کنید: درمان اوتیسم با ۴ شیوه مهم و تاثیرگذار
به طور خلاصه می توان گفت، اوتیسم اختلالی شدیداً متنوع ناشی از اختلال در رشد مغز است. این اختلال در دوران نوزادی بروز می‌کند و علایم آن تا دوره بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. اوتیسم، عموماً به وسیله یک مجموعه سه تایی از ویژگی‌ها مشخص می‌شود:
- آسیب در تعاملات اجتماعی
- آسیب در ارتباط کلامی و غیر کلامی
- علائق محدود و رفتارهای تکراری
نشانه‌های مشترک اوتیسم
در واقع هر کودک اوتیسمی الگوی علائم منحصر به فرد خود را دارد. ترکیب منحصر به فرد علائم طیف اوتیسم در هر کودک، گاهی اوقات تعیین شدت این اختلال را دشوار می‌کند. در ادامه برخی از علائم طیف اوتیسم که معمولاً بین افراد مبتلا مشترک است را نام می‌بریم:
- الگوهای گفتاری غیر معمول مانند حرف زدن شبیه به ربات
- اجتناب از تماس چشمی با دیگران
- عدم پاسخگویی در برابر صدا زدن اسم فرد مبتلا
- توسعه‌ی دیررس مهارت‌های کلامی و گفتاری
- مشکل در حفظ مکالمه
- مشکل واضح در درک احساسات و بیان شان
- واژه سازی کودک مبتلا به اوتیسم غیرطبیعی است
- رفتار نامناسب کودک اوتیسمی
- تکرار یک نقش یا فکر
- بی علاقه و بدون احساس
- خشونت
- تمایل به خود و یا دیگران
- بی دقت
- پرتحرک و یا کم تحرک
- تکرار حرکات بدن
- تکرار مداوم کلمات و عبارات
- ممکن است واژه سازی به شکل بازی در کودکان عادی هم دیده شود، اما جایگزین کردن همیشگی واژه‌ها، مختص مبتلایان به اوتیسم است.
- از دست دادن تکلم و یا مهارت‌های اجتماعی در هر سنی
- نمی‌توانند صحبت را شروع کنند، و یا توانایی ادامه بحث را ندارند.
- ارتباط، با حرکات دست به جای استفاده از لغات صورت می‌گیرد.
- رشد زبان و تکلم به کندی صورت می‌گیرد و یا اصلاً صورت نمی‌گیرد.
- عدم دقت در دیدن اشیا
- کودکان اوتیسمی بسیار حساس به نور، صدا، لمس، بو و یا مزه باشند.
- از پوشیدن لباس‌های زبر خودداری کنند و ناراحت و افسرده شوند.
- ممکن است از صدای معمولی، خوش شان نیاید و دستان شان را بر گوش خود بگذارند.
- ممکن است تنها بمانند، زیرا خیلی دست پاچه می‌شوند.
- حواس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و لامسه کمی دارند.
- یک سطح صاف را خارش می‌دهند و اشیا را لیس می‌زنند.
- به درد، خیلی زیاد و یا خیلی کم واکنش نشان می‌دهند.
- نمی‌توانند درک کنند که گوینده حرف خنده دار می زند و یا سرزنش کننده.
- ممکن است حرف نزنند و یا خیلی کم حرف بزنند.
- خطر را حس نمی‌کنند.
- از صدای بلند، وحشت زده نمی‌شوند.
- منظور گوینده را به سختی می فهمند.
- تا ۱۲ ماه به نامشان پاسخ نمی‌دهند
- به اشیایی اشاره نمی‌کنند که علاقه نشان دهند (مثلا به یک هواپیما که در حال پرواز است)
- بازی نمی‌کنند (وانمود به ” غذا دادن به عروسک می‌کنند) تا ۱۸ ماهگی
- از تغییرات جزئی ناراحت می‌شوند.
- وسواس فکریدارند.
- دست‌هایشان را تکان می‌دهند، بدنشان را تکان می‌دهند، یا دایره‌وار می‌چرخند.