درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک یک روش نوین و جذاب برای کودکان جهت درمان این اختلال است، که نتایج خوب و قابل توجهی را تا کنون در پژوهش‌ها نشان داده است.
اگر با مفهوم نوروفیدبک و این روش درمانی آشنایی ندارید، می توانید قبل از خواندن این مقاله به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را نیز مطالعه بفرمایید: ژل سونوگرافی و کاربرد آن چیست؟
اختلالات یادگیری چیست؟
قبل از اینکه با شیوه درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک آشنا شویم، بهتر است ابتدا با اختلال یادگیری آشنایی مختصری پیدا کنیم. با هم ببینیم اختلال یادگیری چیست و چگونه باید آن را تشخیص داد؟
اختلال یادگیری شرایطی است که کودک در یادگیری دچار مشکلاتی شده است. این اختلال طیف وسیعی از مشکلات یادگیری را شامل می‌شود. این کودکان به طور معمول ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی و قد و وزنشان هم عادی است. هوششان هم نرمال است. اما وقتی که وارد مدرسه می شوند و می خواهند خواندن و نوشتن و ریاضی یاد بگیرند مشکلات تازه خودشان را نشان می دهند.
کودکان دچار اختلال یادگیری تنبل یا کودن نیستند و فقط مغزشان به طریقه‌ی متفاوتی عمل می‌کند. آنها متفاوت از سایرین می‌بینند، می‌شنوند و درک می‌کنند. به همین دلیل در یادگیری یا به کارگیری آموخته‌‌هایشان با مشکل مواجه می‌شوند.
اختلال یادگیری یا Learning Disability که به اختصار به آن LD می گویند. در این اختلال هر زمان کودک یا حتی بزرگسال در مقایسه با به سن، آموزش و میزان هوش خود از آنچه از او انتظار می‌رود، توانایی خواندن، نوشتن، دیکته و یا انجام محاسبات ریاضی بسیار کمتری داشته باشد، به آن اختلال یادگیری گفته می‌شود. یعنی فرد برخلاف اینکه از لحاظ هوشی مشکلی ندارد و هوش فرد به صورت عادی است، اما در یکی یا همه زمینه‌های گفته شده دچار مشکل در یادگیری است.
نقص یا ناتوانی در یادگیری، می تواند به شکل نداشتن توانایی کامل در گوش کردن، فکرکردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، درک جهت یا انجام محاسبه های ریاضی ظاهر شود. یا به صورت جزئی‌تر در شناسایی کلمه، ادراک خواندن، حساب کردن، استدلال کردن، هجی کردن و یا کلمه بندی در نوشتن دچار مشکل باشد.
در این نوع اختلال کودک تنها در درک، تمرکز و یادگری دچار اختلال و مشکل است. اگر بخواهیم علت اختلال یادگیری را در یک جمله بگوییم، می توان گفت: علت اختلال یادگیری، ناتوانی در چگونگی دریافت، پردازش و ذخیره اطلاعات است.
این کودکان به دلیل نقص در راه های پردازش اطلاعات در مغزشان، عملکرد ذهنی پایینی را نشان می دهند. به عبارتی ناتوانی یادگیری از تفاوت در مسیرهای عصبی و ارتباط آنها در مغز بوجود می آید. این مشکلات باعث می شود یک دانش آموز بسیار کندتر از فردی که این مشکل را ندارد، مطالب را یاد بگیرد.
اختلالات یادگیری ممکن است با حالت های مختلف بیش فعالی همراه با نقص توجه و اختلالات رفتاری هم همراه شود. این مشکلات باعث می شود تحصیل برای کودک عذاب آور شود و موجب دلسردی، پایین آمدن عزت نفس، سرخوردگی و روابط ضعیف با همسالان می شود.
راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده‌است، علایم زیر را برای اختلال یادگیری بیان کرده است:
- روخوانی دشوار، کند و نادرست کلمات
- اشکال در درک معنی آنچه که خوانده می‌شود.
- مشکلات هجی کردن
- اشکالات بیان نوشتاری
- اشکال در یادگیری مفاهیم و معانی اعداد یا محاسبات
- اشکال در استدلالات ریاضی
- حتی وجود یکی از علایم بالا می‌تواند نشانگر اختلالات یادگیری باشد.
درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک
درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک یکی از جدیدترین و کاربردی‌ترین روش‌ها درمان انواع اختلالات، از جمله درمان و بهبود کودکان مبتلا به اختلال یادگیری است.
اختلال یادگیری اختلالی دائمی است، ولی با تشخیص و درمان به موقع می‌توان مهارت‌های کودک را به اندازه‌ای مناسب گسترش داد، طوری که بتواند مثل بقیه زندگی طبیعی داشته باشد.
در درمان اختلال یادگیری، روش نوروفیدبک تحول بزرگی به وجود آورده است. طوری که در درمان این اختلال با نوروفیدبک این روش به تنهایی کافی بوده و به استفاده از هیچ گونه دارو و یا مکمل و یا هر گونه روش بهبود دیگری در کنار آن نیاز نیست. تاثیر روش نوروفیدبک و بیوفیدبک در درمان کودکان و افراد مبتلا به اختلال یادگیری در بسیاری از پژوهش ها اثبات شده است.
در اختلال ناتوانی یادگیری بعضی از نواحی مغز بصورت هماهنگ با هم کار نمی کنند و این باعث می شود که بچه ها در بعضی از فعالیت های شناختی خود دچار مشکل شوند.
به عنوان مثال، زمانی که شما دست خود را برای برداشتن یک شیء حرکت می دهید، عملاً چندین ناحیه از مغز باید در کمترین زمان ممکن با هم همکاری کنند. همین موضوع باید برای فعالیت‌های شناختی نظیر حافظه، عملکرد اجرایی و توجه و تمرکز نیز صدق می کند. بچه هایی که مشکل ناتوانی یادگیری دارند عملاً در خواندن، نوشتن و عملکرد ریاضی دچار اختلال هستند.
زمانی که ما متنی را مطالعه می کنیم، توسط قشر دیداری که در لوب پس سری سر ما می باشد کلمات و حروف ادراک می شود. همچنین فرد باید صداهایی که با این نمادها مرتبط هستند را درک کند. که این فعالیت با بخش های میانی لوب گیجگاهی که محل قشر شنیداری ما هستند مرتبط می باشد.
در قدم بعدی فرد نواحی مرتبط با حرکت چشم را با نواحی زبانی در قشر پیشانی مغز هماهنگ کند. برای اینکه بتوانیم درمان مناسبی برای این کودکان داشته باشیم، بایستی نواحی که دارای ارتباطات کمتر هستند را شناسایی کنیم و در قدم بعد از طریق نوروفیدبک سعی کنیم ارتباطات در این نواحی دچار مشکل را بهنجار کنیم.
طی نتایج بدست آمده از بررسی مطالعات انجام شده، اکثریت استفاده از نوروفیدبک را برای درمان اختلال یادگیری در کودکان موثردانستند. کودکانی که دچاراختلالات یادگیری هستند، سطوح بالایی از نسبت فعالیت های آلفا و تتا را از خود نشان می دهند که این مسئله به پیشرفت فعالیت های ذهنی آنان صدمه می زند.
ولی نوروفیدبک می تواند سبب کاهش نسبت آلفا و تتا شود و از این طریق سبب بهبود مهارت های خواندن، نوشتن، ریاضیات و افزایش نمره IQ می شود. بنابراین موجب پیشرفت های رفتاری، شناختی و تحصیلی می شود.
بر اساس نتایج مطالعات، برنامه آموزش نوروفیدبک سبب ارتقاء حافظه فعال و تمامی مؤلفه های عملکرد خواندن در دانش آموزان شده است.
در درمان نوروفیدبک از امواج مغزی و بازخورد آن به بیمار برای درمان استفاده می شود. هر جلسه درمان نوروفیدبک تقریبا ۴۰ دقیقه طول می کشد. تعداد جلسات نیز به نوع بیماری، سن بیمار و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد، ولی بطور متوسط ۷ تا ۱۵ هفته بصورت ۳ جلسه در هفته است.