درمان اختلال ترس با نوروفیدبک یک روش درمانی نوین و موثر است، که عوارض جانبی و خطری نداشته و یک روش درمانی ایمن محسوب می شود. اگر با تکنیک درمانی نوروفیدبک آشنایی ندارید، می توانید از طریق سری مقالات زیر با این روش درمانی آشنا شوید.
مطمئنا همهی ما در کل زندگی از یک چیزهایی میترسیم. ترس از حیوانات، بلندی، خون، تاریکی، آمپول، جای بسته و… معمولا این ترسها به میزان خفیف، یک واکنش کاملا عادی و طبیعی است. در واقع در موقعیتهای خطرناک، ترس کاملا طبیعی و حتی مفید است. اما وای به آن روزی که این ترسها بیش از اندازه شده، بلای جان زندگی ما شوند و دیگر دست از سر ما برندارند.
ترس یکی از ساز و کارهای طبیعی در انسان، برای دفاع از خود است. این واکنش طبیعی و منطقی ماهیتی حیاتی برای انسان دارد و برای حفظ جان انسان از آسیب و خطر به کار می رود.
مثلا اگر از ماشینی که به سرعت به سمت مان می آید و یا از ارتفاع زیاد نترسیم، پس مطمئنا زمان زیادی زنده نخواهیم ماند. ترس در واقع واکنشی در برابر خطرات واقعی است.
ممکن است همهی ما ترسهایی مانند ترس از سوسک، عنکبوت، ارتفاع یا تاریکی داشته باشیم. اما این ترسها معمولا خفیف هستند و زندگی عادی ما را مختل نمیکنند. اگر ترس آن قدر شدید شود که بر شخص غلبه کند و رفتارهایی غیر قابل کنترل از خود نشان دهد، آن وقت دیگر جای نگرانی است و آن ترس دیگر طبیعی نیست.
برای اینکه با شیوه درمان اختلال ترس با نوروفیدبک آشنا شیویم، ابتدا باید مختصری با اختلال ترس یا فوبیا و انواع آن آشنا شویم. بیشتر مردم ترس بیمارگونه یا فوبیا را همان ترس میدانند. اما میان فوبیا و ترس تفاوتهای مهمی وجود دارد. در ادامه با تفاوت فوبیا و ترس آشنا شوید.
فوبیا چیست؟
فوبیا (Phobia) یا ترس شدید یا بیمارگونه یکی از دسته اختلالات روانی است که اکثر مردم نام آن را شنیدهاند. فوبیا یا هراس، عبارت است از نوعی ترس شدید و بیش از حد، بیمارگونه، غیرمنطقی، پیاپی و کنترلنشدنی از یک موضوع، یک موقعیت یا یک شیء در فرد، که باعث اختلال در زندگی روزمره او میشود.
فوبیا بر خلاف ترس معمولی که یک واکنش زودگذر و طبیعی به یک عامل خطرناک است، در واقع بیشتر ترس از قرار گرفتن در یک موقعیت خطرناک مثل ترس از پرواز یا ماشینسواری است.
اگر دچار فوبیا باشید هنگام روبهروشدن با منبع ترس، دچار احساس هراس شدیدی میشوید. این احساس ممکن است در ارتباط با برخی مکانها، موقعیتها، اشیا و جانوران به وجود بیاید. در چنین شرایطی فرد دچار تنگی نفس، خفگی، افزایش تپش قلب، عرق کردن، از دست دادن کنترل، لرزیدن، سرگیجه و … میشود.
افرادی که فوبیا دارند بعضی اوقات احساس می کنند که اضطراب و ترسشان موجه نیست، اما باز هم کاری از دستشان بر نمی آید و نمیتوانند کنترل احساسشان را در دست بگیرند. فوبیا میتواند آنقدر قوی باشد که زندگی فرد را مختل کند.
هنگامی که ترسیدن از یک چیز یا موقعیت به صورت غیرمنطقی برای مدت ۶ ماه یا بیشتر دنباله داشته باشد و فرد نتواند این احساس ترس را کنترل کند دچار فوبیا شده است.
جالب است بدانید تخمین زده میشود که تنها در ایالات متحدهی آمریکا، بیش از ۱۹ میلیون نفر به انواع فوبیا دچارند.
انواع فوبیا
فوبیا در واقع نوعی اختلال اضطراب است و در میان انواع اختلالات مرتبط با اضطراب، «فوبیاها» که گونههای مختلفی هم دارند، از همه شدیدتر و شایعتر هستند. بنابراین درمان اختلال ترس با نوروفیدبک در واقع همان روند درمان اضطراب با نوروفیدبک را دارد.
با درمان هراسهای بیمارگونه، شایعترین اختلال روانشناختی در میان زنان و دومین اختلال شایع در میان مردان سنین بالای ۱۵ سال است. هراس باعث واکنشهای جدی جسمی و عاطفی پریشانی می شود.
به طور کلی بیش از ۱۰۰ نوع فوبیا شناخته شده است. که بعضی از آنها مثل ترس از سرخس، یا ترس از عدد ۸ بسیار نادرند. بعضی از هراسها در جنس خاصی یا در سن خاصی شایعتراند، مثلاً فوبیای حیوانات در زنان شایعتر است و فوبیای بیماری در سنین میانسالی. ولی به طور کلی هراس زدگیها را میتوان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: درمان اضطراب با نوروفیدبک eProbe
فوبیای موقعیتی:
آگورافوبیا (Agoraphobia)یا ترس از مکانهای باز، نوعی ترس از قرار گرفتن در مکانهای عمومی، شلوغ و موقعیتهایی است که نمیتوانند به راحتی از آن خارج شوند یا از آنها فرار کنند.
افرادی که دچار آگورافوبیا هستند، در صورتی که در مکانی عمومی یا شلوغ قرار بگیرند، ممکن است دچار حملهی هراس شوند. حملهی هراس در واقع نوعی احساس ناگهانی و شدید وحشتزدگی است، طوری که فرد خیال میکند دچار سکته یا ایست قلبی شده و این حمله تا چند دقیقه طول میکشد.
علائم این حمله، مشابه علائم سکتهی قلبی است و فرد دچار تپش قلب شدید، تنگی نفس، لرزش بدن و دست، سیاهی چشم و از دست رفتن هوشیاری میشود.
شخص با آگورافوبیا ممکن است از رفتن به سینما یا کنسرت یا سفر با اتوبوس یا قطار اجتناب کند. افرادی که دچار چنین اختلالی میشوند، از ترس مواجهه با مکانهای عمومی و شلوغ، در خانه میمانند.
نوع دیگری فوبیای موقعیتی نیز وجود دارد که کلاستروفوبیا نامیده میشود. کلاستروفوبیا یا ترس از مکانهای بسته مانند ترس از آسانسور، مترو، رانندگی، تاریکی، بلندی، دریا و …میباشد.
فوبیای اجتماعی (Social Anxiety Disorder, Social Phobia):
هراس یا فوبیای اجتماعی که با نام «اختلال اضطراب اجتماعی» هم شناخته میشود، نوعی ترس یا نگرانی بسیار شدید در مورد موقعیتهای اجتماعی است و ممکن است باعث انزوای شدید او شود.
افراد با فوبیای اجتماعی، از موقعیتهای اجتماعی که ممکن است در آن تحقیر شده، شرمسار شده یا مورد قضاوت دیگران قرار بگیرند می ترسند.
آنها مخصوصا زمانی مضطرب می شوند، که افراد آن جمع در آن مکان را نمی شناسند. افرادی که دچار فوبیای اجتماعی هستند، به ندرت در مکانهای عمومی رفت و آمد میکنند.
فوبیای اجتماعی گاهی اوقات ممکن است بهحدی شدید باشد که فرد حتی برای انجام فعالیتهای سادهی اجتماعی، مانند خرید از فروشگاه یا پاسخ به تماسهای تلفنی، دچار وحشت شدید شود.
فوبیا خاص:
این حالت از ترس بیمارگونه شایعترین شکل فوبیا است. فوبیا یا هراس خاص، ترس از اشیا یا وضعیتها و یا مکانهای خاص را شامل می شود. در اینگونه فوبیا نیز احساس ترس بسیار شدید و وحشتگونه، زندگی معمولی فرد را دچار مشکل میکند.
فرد دارای فوبیا خاص ممکن است، از حیوانات خاص (مانند سگ، گربه، عنکبوت، مار)، افراد خاص (همچون دلقک، دندانپزشک، دکتر)، محیط های خاص (همچون مکان های تاریک، رعد و برق ها، مکان های بلند)، یا موقعیت های خاص (مانند پرواز با هواپیما، سوار شدن به قطار، قرار گرفتن در یک فضای محصور) بترسد.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: اختلال خواب در کودکان
درمان اختلال ترس با نوروفیدبک
برای درمان اختلالات ترس روشهای متفاوتی از دارو درمانی تا روان درمانی وجود دارد. اما درمان اختلال ترس با نوروفیدبک یک روش نوین و متفاوت در این حوزه است.
درمان اختلالات ناشی از اضطراب و فوبیا با مصرف دارو یک روش قدیمی است و این داروها شامل داروهای ضد اضطراب، مهار کنندههای بتا و… هستند.
این داورها عوارض زیادی مانند چاقی، کاهش میل جنسی، خواب آلودگی، خشکی دهان را به وجود می آورند. همچنین مصرف همزمان این داورها با داروهای دیگر ممکن است تداخل داشته و موجب محدودیت مصرف آنها شود.
امروزه در دنیا درمان اختلال ترس با نوروفیدبک یک روش خوب، غیر تهاجمی، مؤثر، بدون درد و بدون عوارض جانبی برای افرادی شناخته شده است، که دچار اختلال ترس هستند. نوروفیدبک برای کودکان و بزرگسالان یک روش کاملا ایمن است.
بسیاری از متخصصان و روانشناسان، معتقدند اضطراب یکی از اولین بیماریهایی بود که به نوروفیدبک پاسخ داد. نتایج پژوهشها نشان می دهد که حدود ۸۰ الی ۹۰ درصد از انواع بیماران اضطرابی با استفاده از نوروفیدبک درمان شدهاند.
در نتیجه نوروفیدبک می تواند به عنوان یک روش تکمیل کننده و جایگزین برای دارو و درمان به کار برود. این روش به شما یاد می دهد که عملکردهای مهم بدن، از جمله ضربان قلب را با کمک ذهنتان بتوانید کنترل کنید.
در واقع نوروفیدبک توانایی این را دارد که به مغز شخص آموزش دهد، تا در مواجهه با محرکهای فوبیا واکنش آرامی نشان دهد، تا فرد بتواند زندگی سالم و عادی داشته باشد. نوروفیدبک در بسیاری از موارد به عنوان یک شیوه آرمیدگی به کار می رود.
جالب است بدانید می توان گفت یکی از کاربردهای مهم روش نوروفیدبک، درمان اختلال ترس با نوروفیدبک است. نوروفیدبک طی یک دوره زمانی خاص، شخص دارای اختلال ترس را درمان خواهد کرد.
نوروفیدبک، هم چنین می تواند اعتماد به نفس را در فرد تقویت کند، که این امر باعث کاهش ترس در فرد بیمار میشود. خبر خوب هم این است که ۹۰٪ از افرادی که به دلیل این گونه هراسها آسیب می بینند از این طریق درمان شدهاند.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: آموزش تکنیک نقویت حافظه
درمان اختلال ترس با نوروفیدبک و نحوه عملکرد آن
نوروفیدبک، یکی از درمانهای مناسب برای فوبیا با بازدهی موفقیت بالاست، که در مطب زیر نظر متخصص ارائه می شود. نوروفیدبک با تاثیر مستقیم بر روی امواج مغزی این بیماران، به مهار فوبیا کمک میکند.
یکی از نواحی که در مغز بیماران مبتلا به اختلالهای اضطرابی دچار پّرکاری می شود، نواحی پس سری مغز است. در نواحی پس سری معمولا امواج آهسته در زمان استراحت افزایش پیدا می کند.
اما در بیماران مبتلا به اختلالهای اضطرابی این ناحیه از مغز عملکردش افزایش می یابد. همچنین در سینگولیت خلفی نیز با افزایش امواج بتا مواجه هستیم.
پروتکل آلفا تتا نوروفیدبک با هدف قرار دادن این مشکل بیماران اضطرابی سعی می کند، فعالیت زیاد را به حداقل برساند و از این رو باعث می شود علائم مرتبط با بیماری نیز به حداقل برسد.
در اختلال فوبیا نیز که زیر شاخهای از اختلالات اضطراب است. معمولاً مغز امواج بتا ۲ (High Beta) زیادی را در قسمتهای مرکزی خود تولید میکنند، که در QEEG این افراد مشاهده میشود. تغییرات ناگهانی در فعالیت مغزی و غیر عادی بودن فعالیت لوب گیجگاهی نیز از نشانههای اختلال هراس است.
در این شیوه درمان ابتدا توسط نقشه برداری مغز، مکانی که در مغز دچار اختلال شده است را تعیین می کنند. سپس در طی جلسات نوروفیدبک به تصحیح امواج مغزی فرد و کاهش فرکانس و طول امواج مغزی قسمتهای مربوط به هراس میپردازند.
در روش درمانی نوروفیدبک با نصب حسگرهایی بر روی پوست سر، امواج مغزی را توسط دستگاه دریافت و ثبت شده و سپس پردازش میشود. آنگاه به صورت فیدبکهای صوتی و تصویری روی صفحه کامپیوتر نمایش داده میشود.
این امر باعث میشود فرد اطلاعاتی را در رابطه با شرایط مغزی و بدن خود دریافت کند. در ادامه یک متخصص به بیمار یاد می دهد که شخص چگونه بتواند تغییرات ماهرانهای را در بدن خود، مثل آرام کردن ذهن و تلاش برای کنترل امواج نامنظم مغزی و در نتیجه بهبود خود ایجاد کند. در نهایت اینگونه به کنترل و کاهش اختلال ترس خواهد دست پیدا خواهد کرد.