درمان بیش فعالی در کودکان شیوه‌های متفاوتی دارد که رفتار درمانی یکی از شیوه‌های مهم آن است، که به عنوان مکمل در کنار دارو و سایر روش‌های درمانی به کار می‌رود.
در مطلب قبل درباره انواع روش‌های درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می‌توانید آن را مطالعه کنید. در این مطلب نیز به صورت مختصر شما را با درمان بیش فعالی در کودکان به شیوه رفتار درمانی آشنا میکنیم.
اگر کودک شما بیش فعال است و پزشک برای او تشخیص بیش فعالی داده است، لازم است که تمام موارد کمک کننده به کودک را بشناسید.
همانطور که می‌دانید دارو درمانی فقط یکی از روش‌های کنترل و درمان اختلال بیش فعالی محسوب نمی‌شود، بلکه راه‌های درمان متفاوتی برای درمان و کنترل این اختلال وجود دارد.
برخی از آنها همزمان با مصرف دارو و برخی دیگر بدون نیاز به مصرف دارو کاربرد دارد. درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی نیز یکی از روش‌های موثر و مکمل در کنار دارو است.
نحوه رفتار با کودکان بیش فعال بسیار حساس است و باید سنجیده و تحت کنترل باشد. اگر کودکتان بیش فعال است و به شما نیاز دارد، کار خود را کنار بگذارید و به او گوش دهید. گاهی اوقات نیز بهتر است کمی توجه خود را از او بردارید و به او اعتماد کنید.
درمان بیش فعالی در کودکان
اقدام برای درمان کودکان بیش فعال مسئله بسیار مهمی است. چرا که اگر درمان اختلال بیش فعالی در سن مناسب صورت نگیرد، علائم این اختلال تا دوران بزرگسالی همراه شخص خواهد بود.
در مواردی دیده شده که علائم این اختلال قبل از دوران بلوغ یا اوایل دوره بزرگسالی رفع شده اند، اما در بیش از نیمی از موارد این اختلال همچنان باقی مانده و فقط علائم آن تغییر می‌کند.
درمان خود به خودی این اختلال قبل از سن ۱۲ سالگی بعید به نظر می رسد و حتماً نیاز است که این کودکان تحت نظر پزشک متخصص درمان شوند.
می‌توان گفت درمان بیش‌فعالی در کودکان ترکیبی از روش‌های دارو درمانی، رفتار درمانی و کار درمانی است، که از نظر کارشناسان سن طلایی درمان افراد مبتلا تا قبل از ۱۲ سالگی است. همچنین استفاده از رژیم غذایی مناسب نیز باعث کاهش علائم این اختلال می‌شود.
اختلال بیش فعالی از نظر شدت و ضعف انواع مختلفی دارد که باعث شده روش درمانی برای هر کودک نسبت به دیگری متفاوت شود. بنابراین تعیین مدت زمان قطعی برای درمان این اختلال در کودکان کار درستی نبوده و تایید نمی‌شود.
والدین و معلم کلاس درس، نقش مهمی را در کمک به کودک بیش فعال برای یادگیری او و تشخیص و تنظیم رفتارش دارند. والدین می توانند اهداف کوچک قابل اداره کردن به کودکشان بدهند، مانند نشستن سر میز شام برای حداقل ۱۰ دقیقه، گرچه برای دستیابی به آن نیز باید پاداشی به او بدهند.
همینطور آموزگار با فرستادن کارت گزارش به خانه و اطلاع به والدین که آیا کودک امروز در مدرسه، به اهداف رفتاری‌اش رسیده هست یا خیر، کمک بزرگی به والدین خواهند کرد.
پیشنهاد میکنیم ان مقاله را مطاعه کنید: درمان بیش فعالی کودکان با روان درمانی
درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی
درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی که به عنوان تغییر رفتار یا درمان رفتاری–شناختی نیز شناخته می‌شود، یک درمان بسیار موفق برای کودکان با اختلال کم توجهی بیش فعالی می‌باشد.
این کار به ویژه برای کودکانی مفید است که داروهای محرک را مصرف می‌کنند و حتی ممکن است به شما اجازه دهند که میزان مصرف دارو را کاهش دهید.
رفتار درمانی اغلب اوقات بر شناسایی افکار کودک و تلاش برای تغییر برخی از آنها متمرکز می‌شود. این درمان شامل تقویت رفتارهای مورد نظر از طریق پاداش و تعریف و کاهش رفتارهای مشکل با تنظیم محدودیت‌ها و عواقب است.
مثلاً یک مداخله ممکن است این باشد که معلم به کودکی پاداش می‌دهد، به دلیل اینکه قبل از اینکه صحبت کند انگشت خود را بالا گرفته است.
تحقیقات نشان داده درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی بخش مهمی از درمان برای این کودکان را تشکیل می‌دهد و باعث بهبود وضعیت تفکر کودک شده و مانع انجام کارهای بدون فکر و ناگهانی در وی می‌شود. هدف از رفتار درمانی، یادگیری یا تقویت رفتارهای مثبت و از بین بردن رفتارهای ناخواسته و مشکل ساز است.
این نوع درمان نه تنها توانایی کودکان را برای کنترل توجه و تمرکز در مدرسه افزایش می‌دهد، بلکه روابط آنها را در خانواده و دوستانشان بسیار تحت تاثیر قرار می‌دهد. درمان رفتاری شامل تمرینات رفتاری برای خانواده، خود کودک و حتی معلمان در مدرسه می‌باشد.
رفتار درمانی هم می‌تواند به عنوان درمانی جایگزین باشد، که در تعداد زیادی از بیمارانی که به محرک‌ها پاسخ ندادند و یا تمایل به استفاده دارو ندارند به کار می‌رود. همچنین می‌تواند در تعدادی از بیماران نیز به عنوان درمان کمکی در کنار درمان دارویی از رفتار درمانی استفاده می‌شود.
شواهد نشان دهنده مفید بودن رفتار درمانی برای زیرگروه خاصی از بیماران با اختلال بیش فعالی یا نقص توجه در کودکان می‌باشد، به عنوان مثال کودکانی که روابط ضعیف با والدین خود دارند و یا مخالفت و خشونت زیادی در خانواده دارند.
معمولاً رفتار درمانی چنانچه به طور همزمان با دارو درمانی انجام گیرد، نتیجه بهتری داشته و اختلال بهتر کنترل می‌شود. درمانگر رفتاری – شناختی به طور کلی به این ۳ مورد می پردازد:
۱٫ تنظیم برنامه‌های تغییر رفتاری در مدرسه، کار، و خانه
۲٫ تعیین اهداف مشخص برای رفتار و موفقیت
۳٫ به خانواده‌ها و آموزگاران کمک می‌کنند تا جایزه‌ها و نتایج خود را حفظ کنند.
آموزش کودکان در رفتار درمانی:
در روش درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی، درمانگر با کودک همکاری می‌کند تا او رفتارهای جدیدی یاد بگیرد. این رفتارها می‌تواند جایگزین رفتارهایی شوند که معمولاً برای کودک دردسر ساز و گاهی مشکل آفرین می‌شود.
هم چنین ممکن است درمانگر به کودک بیاموزد، که چگونه احساسات خود را به نحوی بیان کند که برای دیگران و خود او مشکلی به وجود نیاید.
رفتار درمانی برای والدین
بخشی از رفتار درمانی آموزش به والدین کودکان بیش فعال می‌باشد. در این روش والدین مهارت‌های جدیدی می‌آموزند یا مهارت‌های موجود در خود را برای آموزش، راهنمایی و مدیریت رفتار فرزندشان تقویت می‌کنند.
معمولاً والدین به صورت گروهی در کلاس‌هایی که تشکیل می‌شود شرکت کرده و یا به طور خصوصی با یک روان درمانگر ملاقات می‌کنند تا علائم بیش فعالی و نحوه صحیح برخورد با رفتارهای کودک را بهتر بشناسند.
تحقیقات نشان می‌دهد که آموزش والدین علاوه بر درمان بیش فعالی در کودکان، موجب تقویت رابطه والدین و فرزند و هم چنین کاهش چشم گیر مشکلات کودکان می گردد.
این کلاس‌ها باعث می‌شود که والدین نحوه صحیح رفتار با کودک را بیاموزند و بنابراین روابط والدین با کودک بهتر شده و در نتیجه رفتارهای وی بهتر مدیریت شوند.
رفتار درمانی برای معلمان
معلمان و مربیان نیز باید آموزش‌های لازم را در زمینه برخورد با کودکان دچار بیش فعالی ببینند. در صورتی که کودک شما دچار اختلال بیش فعالی است، بهتر است قبل از ثبت نام در مدرسه یا کودکستان با مربی صحبت کنید تا بدانید آیا وی نسبت به این اختلال و نحوه برخورد با آن آگاهی کافی دارد یا خیر.