امروزه درمان صرع با نوروفیدبک یکی از بهترین درمان‌ها برای کنترل بیماری در مبتلایان به صرع را ارائه می‌دهد. در روش نوروفیدبک بیماری فرد مبتلا به صرع بدون عوارض جانبی کنترل می شود. در این مطلب با صرع و تاثیر درمان آن با نوروفیدبک آشنا می شوید.
اگر با مفهوم نوروفیدبک و این روش درمانی آشنایی ندارید، می توانید قبل از خواندن این مقاله به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.
- نوروفیدبک چیست؟
- کاربرد نوروفیدبک
- نظرات در مورد نوروفیدبک
- تعداد جلسات نوروفیدبک
- نتایج نوروفیدبک
صرع
برای شروع آشنایی با تاثیر درمان صرع با نوروفیدبک بهتر است ابتدا با بیماری صرع بیشتر آشنا شویم و ببینیم دقیقا صرع چیست و چه علائمی دارد؟
اگر درگیر بیماری صرع شده باشید، می دانید که تشنجات صرع ممکن است تمام زندگی فرد را تحت الشعاع قرار دهد و آسیب‌های جسمی و اجتماعی جدی به فرد وارد کند. منتظر و نگرانی این حملات ناخواسته و اتفاقاتی که در پی این تشنج ها ممکن است رخ دهد بودن واقعا ناراحت کننده و سخت است.
صرع یک نوع بیماری مزمن و چهارمین بیماری شایع در جهان است. این بماری در طبقه‌بندی بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد. در دسته بندی بیماری‌های عصبی نیز، یکی از شایع ترین اختلالات است. حدود ۱٪ درصد از جمعیت مردم جهان (۶۵ میلیون نفر) صرع دارند و تقریباً ۸۰٪ موارد در کشورهای در حال توسعه روی می‌دهند.
صرع چیست؟
بیماری صَرع یا epilepsy یک اختلال سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) است که در آن فعالیت مغز مختل شده و موجب تشنج می شود. در صرع شخص، بدون دلیل خاصی مثل افت قند خون، تب، کمبود کلسیم و غیره مکرراً دچار حملات تشنج شود. نام دیگر صرع تشنج است که یک علامت است نه بیماری.
صرع در واقع یک نوع اشکال در کار مغز است، که نشانه آن عبارت است از حملات صرعی ناگهانی و تکرارشونده، حملاتی کوتاه مدت از رفتار غیرطبیعی، تغییر در وضعیت هوشیاری، یا حرکات غیرطبیعی.
در برخی موراد فرد به صورت ناگهانی به زمین افتاده، دست و پاهایش سفت شده و از هوش می رود. بعد از چند ثانیه شروع به دست و پا زدن می کند. پس از آن کاملا به حالت اغما رفته و هیچ واکنشی بروز نمی دهد و صدایی را نمی شنود.
بنابراین با یک حمله تشنج نمی‌توان گفت فردی به بیماری صرع مبتلا شده است. اما اگر بدون وجود علت و یا بعد از کنترل و یا رفع عوامل، حملات تشنج بازهم تکرار شود آن موقع بیماری صرع مطرح می‌شود.
علائم تشنج بسیار متفاوت هستند. ممکن است بعضی از افراد مبتلا به صرع دست ها یا پاهای خود را مرتبا تکان های ناگهانی دهند. در حالی که بعضی دیگر شاید هنگام تشنج چند ثانیه به جایی خیره شوند.
در برخی از افراد مبتلا به صرع، حملات تشنج به دنبال یک محرک حسی مثل نور شدید بروز می‌کنند و گاهی هم هیچ عامل شروع کننده ای وجود ندارد.
علائم صرع
علائم تشنج به ترتیب مراحل به صورت زیر است:
تحریک پذیری، رفتارهای غیرعادی یا گیجی موقت قبل از تشنج
اسپاسم و انقباض عضلات که فرد در طی آن بیهوش شده و به زمین می‌افتد.
خیره شدن به نقطه‌ای، همراه با نامنظم شدن تنفس
تکان خوردن های غیر قابل کنترل دست و پا یا صورت که می‌تواند از ۲۰ ثانیه تا چند ساعت طول بکشد.
در این مرحله ممکن است فرد زبانش را گاز بگیرد و کنترل مثانه یا روده را از دست بدهد.
پس از آنکه تشنج متوقف شد، ممکن است فرد هوشیاری یا حواس خود را از دست بدهد.
بعد از هوشیاری فرد علائمی مانند ترس، اضطراب، گیجی یا سردرد ممکن است داشته باشد.
درمان صرع با نوروفیدبک
شاید صرع درمان نداشته باشد، اما حملات آن را می‌توان کنترل کرد. همان طور که از علل صرع بر می آ‌ید، با بر طرف کردن علت زمینه‌ای آن درصد قابل توجهی از موارد صرع را می توان کنترل و یا درمان کرد. تمام انواع صرع مادام العمر نیستند و اکثر افراد تا جایی بهبود می‌یابند که دیگر نیازی به دارو ندارند.
از بین تمام کسانی که دچار اختلال صرع هستند، بیماری ۲/۳ (دو سوم) از آنها با دارو قابل کنترل است. ولی بقیه به درمان داروئی جواب نمی دهند. هر چند مصرف دارو آنهم برای سالیان دراز خالی از عوارض داروئی نیست. وقتی درمان با دارو موثر نبود، گزینه بعدی انجام عمل جراحی است. که متاسفانه آنهم علیرغم اینکه عمل سنگینی است بطور محدود موفقیت آمیز است.
تا سال‌های اخیر بیماران مبتلا به صرع و تشنج مجبور بودند، درتمام طول عمر برای کنترل این بیماری بطور مرتب از دارو استفاده کنند. خوشبختانه تحقیقات اخیر نشان می دهد درمان صرع با نوروفیدبک می‌تواند در مورد بیماران موثر باشد. این روش درمانی، هیچگونه عارضه ندارد. تعداد حملات صرع را کاهش می دهد وحتی از شدت تشنجات کم می کند. یا اینکه حملات به کلی قطع می شود.
۷۰ تا ۹۰ درصد مبتلایان به صرع با استفاده از روش نوروفیدبک کاملا درمان می شوند. در مواری که دارو درمانی اثر گذار نیست، روش نوروفیدبک می تواند فرد مبتلا به صرع را به طور کامل درمان کند.
علاوه بر این درمان‌های غیر دارویی در درمان این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا داروها در این بیماری عوارض شدیدی همچون خستگی و کوفتگی بدن، سرگیجه، افزایش وزن، مشکلات حافظه و تمرکز، راش‌های پوستی، افسردگی و… را به دنبال دارد. اما امروزه با استفاده از نوروفیدبک بدون عوارض جانبی و به صورت دائمی می توان این بیماران را مداوا نمود.
مکانیسم درمان صرع با نوروفیدبک
حملات صرعی نتیجه فعالیت سلولی بیش از حد و غیرعادی عصب کورتیکال یا غشایی در مغز است. صرع را می‌توان با گرفتن نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی تأیید کرد.
صرع یک بیماری نیست بلکه فقط نشانه‌ایست که می‌گوید قسمتی از مغز کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد. وقتی مغز به طور طبیعی کار کند امواج الکتریکی از خود ایجاد می‌کند، که این امواج مانند الکتریسته در مسیر اعصاب مغزی عبور می‌کند.
صرع حالتی است که، یک سری از این تشنج‌ها و طوفان‌های الکتریکی در مغز به طور مرتب و با فاصله زمانی خود به خود ایجاد شده و خاموش می‌شوند. این طوفان الکتریکی بسته به محل خود در مغز علائم و نوع تشنج و صرع را تعیین می‌کند.
روش درمان صرع با نوروفیدبک برای یادگیری کنترل آگاهانه حالت‌های مغزی است. با این روش می توان با تکرار صوتی یا تصویری، امواج مغزی را به سمت فرکانس دلخواه هدایت کرد و الگوی فعالیت مغزی را تغییر داد.
این روش یک روش آموزشی است و فرد یاد می گیرد الگوی فعالیت مغزی خود را چگونه تغییر دهد. این تغییرات در ابتدا برای مدت کوتاهی پایدار هستند. ولی با انجام تمرینات و آموزش می توان این تغییرات را دائمی کرد.
در درمان با دستگاه نوروفیدبک تمرکز درمانگر بر روی افزایش و تقویت موج SMR و کاهش امواج آهسته مغزی قرار می‌گیرد.