این روزهای قرنطینه که مجبوریم در خانه بمانیم، احتمالا به کمتر چیزی که توجه می‌شود ارتباط کرونا و بیش فعالی است. والدین در مواجهه با ماندن در منزل به خاطر کرونا و نگهداری از کودکان بیش فعال در خانه، احتمالا دردسرهای بسیار زیادی را این روزها تجربه می کنند.
اگر کودک بیش فعالی در خانه دارید یا خودتان به بیش فعالی بزرگسالان دچار هستید. در خانه ماندن به مدت طولانی و سرگرم کردن خود یا کودک یا کنترل او در خانه برای شما سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود.
در این مطلب به این موضوع می پردازیم که با وجود کرونا و بیش فعالی چگونه کودکان را در خانه نگه داشته و آنها را سر گرم کنیم. یا اگر خودمان دچار بیش فعالی هستیم با چه ترفندهایی می توانیم طاقت بیاوریم که در خانه بمانیم و چگونه سرمان را گرم کنیم؟
کرونا و بیش فعالی
بیش فعالی نوعی اختلال رشد عصبی است که معمولاً در اوایل کودکی بروز می‌کند و در صورت درمان نشدن تا بزرگسالی هم ادامه پیدا خواهد کرد. این اختلال مهار واکنش‌های خود به خودی را برای کودک و شخص سخت می‌کند. جوری که می‌تواند همه چیز از جمله حرکت، گفتار و گوش دادن را تحت تأثیر قرار دهد.
کودکان بیش‌فعال معمولاً تمامی انرژی خود را صرف جنب و جوش می‌کنند و دوست دارند که در اطراف بدوند و بالا و پایین بپرند. بنابراین اگر از آنها بخواهید که چند دقیقه ساکت بنشینند، مثل این است که از آنها بخواهید نفس نکشند.
به احتمال زیاد این روزها، آنها از شما حرف شنوی نخواهند داشت و کنترل کردنشان در خانه سخت خواهد بود. به همین دلیل بیماری کرونا و بیش فعالی کودک علاوه بر آن قرنطینه بودن در خانه احتمالا دردسرهای زیادی برای شما دارد. اما نگران نباشید می توانید با این ۵ راهکار که در ادامه می‌بینید، بهتر با کودکان خود در خانه کنار بیایید و روزهای سخت قرنطینه را بگذرانید.
کرونا و بیش فعالی در کودکان
۱- روی رفتار مثبت تمرکز کنید
زمانی می توانید با موفقیت با فرزند خود ارتباط بر قرار کنید که به ویژگی های مثبت او توجه نشان دهید. سعی کنید به جای رفتارهای منفی به رفتارهای مثبت او توجه کرده و رفتارهای منفی را نادیده بگیرید.
مؤثرترین راه برای ایجاد رفتار خوب در کودک، شکل دادن رفتار او با تحسین است. به کودک خود بگویید که کدام رفتار او را دوست دارید و هرگز او را با افراد دیگر مقایسه نکنید. حداقل چند بار در روز کودک خود را تحسین کنید.
در مواجهه با رفتار مثبت بازخورد فوری نشان دهید و رفتار کودک را برای موفقیت های کوچک نادیده نگیرید. مثلا هنگامی که شما در حال صحبت با فرد دیگری هستید اگر او ساکت بود، او را تحسین کنید و به او بگویید که متوجه رفتار خوب او شده‌اید.
۲- کودک را تشویق کنید
برای اینکه تحسین شما بهتر اثر کند، نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک هماهنگ کنید. برای مثال در آغوش گرفتن، بوسیدن، نوازش کردن و… در واقع محبت عملی همراه با کلمات محبت آمیز برای کودکان مناسب‌تر است. به علاوه همیشه از جملات متنوع برای تشویق کودک استفاده کنید، زیرا کودک بعد از مدتی از جملات تکراری خسته می شود.
همچنین می توانید هر زمان که کودک رفتار خوبی داشت، با استفاده از یک سیستم امتیازدهی به او پاداش دهید. مثلا می‌توانید یک تخته یا کاغذ روی دیوار بزنید و یک جدول ستاره دار درست کنید. در ازای هر رفتار یا انجام هر کار خوبی به او یک ستاره جایزه بدهید.
جمع ستاره‌های کودک را به یک پاداش واقعی مثلاً بستنی تبدیل کنید. به عنوان مثال به او بگویید، اگر تعداد ستاره‌ها به ۵ تا برسد برایش یک هدیه می‌خرید. وقتی کودک بیش‌فعال رضایت شما را از کارهای خود درک کند، تلاش می‌کند تا رفتارش را اصلاح کند.
۳- انرژی کودک را خالی کنید
در روزهای سخت قرنطیه، با وجود کرونا و بیش فعالی کودکان باید دنبال راهکارهای عملی بود تا این کودکان را در خانه سر گرم کرد.
وسیله‌ای پیدا کنید تا انرژی کودکتان را خنثی کرده و ذهن آنها را آرام کنید. کودکان بیش فعال باید زیاد بدوند و بازی کنند. همچنین فعالیت‌هایی مثل کمک کردن در آشپزی، تماشای تلویزیون، تمیز کردن خانه و یا انجام بازی‌های فکری مثل پازل، جورچین و… باعث می‌شود تا ذهن کودک درگیر شود.
اگر برایتان امکان دارد، در خانه یا در فضای باز منزل با ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال، بدمینتون، تنیس، کاراته، شنا آنها را سرگرم کنید. این ورزش‌ها برای تخلیه انرژی کودکان بسیار مناسب هستند.
همچنین بازی‌هایی مانند پازل، شطرنج، معما، بازی‌های ساختنی و غیره نیز از سری بازی های نشستنی جذاب برای بچه‌های بیش‌فعال است. اگر کودک برای انجام این بازی‌ها انگیزه ندارد، می‌توانید با آنها رقابت کنید. مثلا با هم مسابقه دهید و ببینید چه کسی می‌تواند در ۵ دقیقه پازل بچیند، یا چه کسی می‌تواند بیشترین رنگ را در نقاشی خود استفاده کند.
علاوه بر بازی موسیقی یک ورزشی ذهنی عالی برای کودکان و وسیله‌ای برای به آرامش رسیدن آنهاست. به طور کلی موسیقی آرام راه حلی فوق‌العاده برای آرام کردن مغز کودکان بیش‌فعال است.
همینطور نمایش یا تئاتر نیز یک فعالیت خلاقانه برای درگیر کردن این بچه‌هاست. می توانید در خانه با کودکان تئاتر عروسکی یا پانتومیم بازی کنید.
۴- با کودک خود به روشی ساده و شفاف صحبت کنید
هنگام صحبت کردن با او به حرفش با دقت گوش کرده و با او تماس چشمی برقرار کنید. به نگرانی‌ها، علاقه‌ها و دلهره‌های کودک گوش کنید. با جملات ساده، آرام و محکم منظور خود را بگویید. گاهی نیز خود را به جای کودک بگذارید و سعی کنید او را درک کنید.
قوانینی برای انجام کارها در خانه تعیین کنید و این قوانین و انتظارات خود را واضح و شفاف به کودک بگویید و رعایت قوانین را جدی دنبال کنید.
همچنین می توانید این قوانین و انتظارات را داخل جدولی بنویسید و روی دیوار نصب کنید. هنگام انجام رفتار مثبت آنها را داخل جدول علامت گذاری کنید و برای کودکان خود جایزه ای در نظر بگیرید.
در ابتدا به او دستورات ساده بدهید (دستوراتی که می دانید آنها انجام می دهند) و سپس دستورات را سخت تر کنید. هنگامی که حرف گوش کرد، بازخورد فوری نشان دهید و او را تشویق کنید.
هنگامی هم که به دستور شما بی توجهی کرد با کودک صحبت نکنید و وارد مذاکره نشوید. از اجبار و تنبیه بدنی و داد زدن دوری کنید و اجرای قوانین را به بعد موکول کنید.
هنگام بد رفتاری کودک با احتیاط از پند و اندرز استفاده کنید و سعی کنید مشکلات را دوستانه حل کنید. اما در صورت ادامه بد رفتاری و آسیب رسانی، از محرومیت استفاده کنید (مثلا محرومیت از وسایل و فعالیت‌ها با زمان محدود). یادتان باشد استفاده زیاد از محرومیت اثر آن را کم می کند.
۵- به کودک کمک کنید تا با احساسات خود کنار بیاید
این روزهای سخت که هم شما و هم کودکان درگیر کرونا و بیش فعالی و مشکلات ناشی از آن هستید، شرایط برای هر دوی شما مطمئنا سخت است. اما چاره‌ای جز تحمل و گذر کردن از این روزهای سخت نیست. برای آرام گرفتن کودکان بیش فعال، به آنها کمک کنید تا با احساسات خود کنار بیایند.
کودکان مبتلا به بیش فعالی به سختی می‌توانند عصبانیت، غم و نگرانی خود را کنترل کنند. به او کمک کنید تا با احساسات خود کنار بیاید و به او بگویید، چه چیزی خوب و چه چیزی بد است.
سعی کنید از راه رابطه‌ی صمیمانه احساسات خود را به کودک بگویید. مثلا وقتی جیغ و داد می کند به او بگویید که، وقتی جیغ می‌زنی من می‌ترسم و ناراحت می‌شوم.
کرونا و بیش فعالی بزرگسالان
ممکن است تصور کنید که اختلال بیش فعالی فقط برای کودکان است و بزرگسالان به چنین اختلالی دچار نمی‌شوند. اما اینطور نیست، بزرگسالان نیز مانند کودکان ممکن است دچار این اختلال باشند.
حدود ۴ تا ۵ درصد از بزرگسالان در آمریکا به اختلال بیش فعالی مبتلا هستند. هر فردی که در کودکی با این اختلال مواجه بوده، اگر درمان نشود احتمالا در بزرگسالی نیز با آن دست به گریبان خواهد بود.
این روزها اگر درگیر مشکلات قرنطینه به خاطر کرونا و بیش فعالی بزرگسالان هر دو با هم هستید، می توانید با راهکارهای ساده‌ای این خانه ماندن را برای خودتان آسان کنید.
افراد بزرگسالی که دچار بیش فعالی هستند معمولا نمی توانند یک جا بند شوند و همین در خانه ماندن را برای آنها سخت می کند. آنها حالا که برای در خانه ماندن در اجبار قرار گرفته‌اند با مشکلات زیادی رو به رو هستند.
به عنوان مثال یک فیلم را نمی توانند تا آخر بینند یا یک کتاب را نمی توانند تا آخر بخوانند. خواب بسیار کمی دارند و بین ۴ الی ۶ ساعت خواب برایشان کافی است. باید در لحظه کاری را که به فکرشان می رسد انجام دهند. حوصله انجام هیچ کاری را ندارند. حوصله گوش کردن به حرف دیگران را ندارند.
همچنین آنها واقعا نمی توانند یک جا بند شوند. مثلا نمی توانند آرام یک جا دراز بکشند و دائم روی کاناپه‌ها جا به جا می شوند. این افراد سخت می توانند خودشان را در منزل مهار کنند و مدام در خانه راه می روند. حس و حال آنها طوری است که انگار در قفس افتاده‌اند.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: کرونا و بیش فعالی
برخی از راهکارهایی که می توان برای افراد بیش فعال ارائه داد این است:
۱- دوش آب سرد بگیرید.
۲- کارهایی که به آن علاقه دارید را در خانه انجام دهید.
۳- آنچه که در فکر و ذهنتان است را روی کاغذ بنویسید، تا طبقه‌بندی‌های درستی در ذهنتان شکل بگیرد.
۴- به این صورت کتاب بخوانید که، ۲ یا ۳ کتاب را با هم شروع کنید و هر کدام را کم کم پیش ببرید. هر کتاب را تا آنجا که خواندید، علامت بگذارید و با این روش خواندن چند کتاب را با هم پیش ببرید.
۵- به این صورت فیلم ببینید که، کنترل دستتان باشد و هر جایی که آن را دوست نداشتید و حوصله شما را سر برد فیلم را جلو بزنید.
۶- یوگا یا مدیتیشن انجام دهید. انجام دادن منظم یوگا یا مدیتیشن و تکنیک های ریلکسیشن می توانند، به حفظ آرامش و کنترل علایم اختلال نقص توجه و بیش فعالی کمک کند.
۷- رژیم های غذایی خاص داشته باشید. مثلا برخی غذاها مانند شکر و کافئین و برخی آلرژن‌های معمول مانند گندم، شیر، تخم مرغ یا رنگ مصنوعی و افزودنی غذایی را حذف کنید.
۸- ویتامین و املاح و اسیدهای چرب ضروری مصرف کنید. این چربی‌ها که شامل روغن های امگا ۳ هستند برای عملکرد مناسب مغز ضروری می باشند.
یکی از روش های درمان موثر و بی خطر برای اختلال بیش فعالی نوروفیدبک است. برای آشنایی با نحوه درمان بیش فعالی با نوروفیدبک این مقاله را مطالعه کنید.