درمان بیش فعالی با دارو اولین و مطمئن‌ترین روش درمان این اختلال در کودکان و بزرگسالان است. در مطلب قبل درباره ۴ روش اصلی درمان بیش فعالی صحبت کردیم که در مقاله درمان بیش فعالی می توانید آن را مطالعه کنید.
بیش فعالی در صورتی که در کودکی درمان نشود تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند و منجر به مشکلات بسیار زیادی همچون افسردگی خواهد شد، که فرآیند درمان را سخت می‌کند. بسیاری از والدین از روش‌های صحیح برخورد با کودکان بیش فعال و یا انتخاب بهترین روش درمانی مستأصل می‌شوند.
کودکان می‌توانند با حمایت والدین و اقدامات به موقع آنها تمرکز و توجه خود را افزایش دهند و همانند کودکان عادی زندگی کنند.
بیش فعالی یکی از انواع اختلالات رفتاری در کودکان است، که با به کارگیری همزمان چند روش درمانی قابل درمان است. درمان بیش فعالی با دارو اولین و مهم‌ترین گزینه درمان افراد بیش فعال است، که در کنار آن می‌توان از سایر روش‌ها به عنوان مکمل درمان استفاده کرد.
درمان بیش فعالی با دارو
از قدیم همیشه دارو درمانی برای کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی درمان ارجح بوده است. دارو درمانی به دلیل سرعت بالای پاسخگویی و همچنین نیاز کم به صرف وقت یکی از محبوب‌ترین روش‌هاست.
نتیجه اکثر مطالعات علمی این است که درمان بیش فعالی با دارو مهم‌ترین و موثرترین روش در این بین است. بر این اساس، از هر ۱۰ نفر، حدود ۸ نفر با استفاده از این روش درمان به مرز بهبودی رسیده‌اند.
از آنجایی که کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی، در سنین شکل‌گیری عزت نفس و اعتماد به نفس، قرار دارند، درمان بیش فعالی با دارو در این رابطه بسیار تاثیرگذار و مؤثر است.
معروف‌ترین و شایع‌ترین درمان موثر در این بین قرص متیل فنیدیت یا ریتالین است که مدت‌هاست در سراسر جهان درمان اصلی این اختلال است.
درمان بیش فعالی با دارو برای برگرداندن کودک به روال عادی و کاهش علائم این اختلال بسیار تاثیرگذار و مؤثر می‌باشد. گذشته از این، درمان دارویی بیش فعالی برای جلوگیری از افسردگی، ناامیدی، کاهش اعتماد به نفس و افت تحصیلی فرد، ضرورت و اهمیت پیدا می‌کند.
در دهه‌های اخیر تولید دارو برای درمان بیش فعالی به شدت افزایش پیدا کرده است. بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۱۱ بیش فعالی در کودکان به میزان حدود ۴۱٪ افزایش داشته و برآورد می‌شود از سال ۲۰۱۱، ۱۱٪ از کودکان بین ۴ تا ۱۷ سال، بیش‌فعال تشخیص داده شده‌اند. یعنی در مجموع ۶٫۴ میلیون نفر به بیش‌فعالی دچار شده‌اند.
انواع دارو برای درمان بیش فعالی
داروهایی که برای درمان بیش فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل داروهای محرک و غیر محرک است که به کاهش رفتارهای نامطلوب کودکان و زندگی روزانه آنها کمک قابل توجهی می‌کند.
داروهایی که محرک نام دارند می‌توانند به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و تکانشی کمک کرده و سطح توجه فرد را افزایش دهند. اما داروهای محرک ممکن است برای تمامی افراد مبتلا به این اختلال موثر نباشند، در این صورت از داروهای غیر محرک برای افراد بالای ۶ سال استفاده می‌شوند.
داروهای درمان بیش فعالی با افزایش و متعادل کردن پیام‌رسان‌های عصبی به بهبود علائم بیش‌فعالی کمک می‌کنند. پیام‌رسان‌های عصبی موادی شیمیایی هستند که سیگنال‌هایی را میان نورون‌های مغز و بدن منتقل می‌کنند. داروهای گوناگونی برای درمان بیش فعالی وجود دارد، از جمله:
داروهای محرک مانند آمفتامین یا آدرال (Adderall) که به فرد کمک می‌کنند تمرکز بیشتری داشته باشد و عواملی را که موجب پرت شدن حواس او می‌شوند، نادیده بگیرد.
داروهای غیر محرک مانند اتوموکستین یا Strattera یا بوپروپیون یا Wellbutrin در صورتی می‌توان از این داروها استفاده کرد که عوارض جانبی داروهای محرک به اندازه‌ای زیاد باشد و کنترل شدنی نباشد یا مشکلات پزشکی دیگری وجود داشته باشد که مانع از استفاده‌ی فرد از داروهای محرک شود.
داروهای محرک مانند منیل فنیدات و ریتالین که در ۸۰ درصد موارد طبق گزارشات، در کوتاه مدت تاثیر زیادی بر روی علایم این اختلال داشته است. داروهای غیر محرک نظیر اتوموکستین که گاهاً به عنوان داروی جایگزین یا در کنار داروهای محرک پیشنهاد می‌شود.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید عوارض نوروفیدبک
لیست داروهای محرک و غیر محرک
همانطور که گفتیم برای درمان بیش فعالی دو دسته اصلی دارو وجود دارد. این داروها به طور کلی به دو نوع محرک و غیر محرک تقسیم می‌شود. که در ادامه لیستی از این داروها را می بینید.
داروهای محرک:
که به فرد کمک می‌کنند تمرکز بیشتری داشته باشد و عواملی را که باعث پرت شدن حواس او می‌شوند، نادیده بگیرد. داروهای محرک مانند:
- آدرال و آدرال ایکس آر
- کنسترا
- دکسدرین (Dexedrine)
- فوکالی و فوکالین ایکس آر (Focalin)
- Metadate CD and Metadate ER
- متیلین و متیلین ای آر
- ریتالین، ریتالین اس آر و ریتالین ال ای
- ویوانسه
- کوییلیوانت ایکس آر
داروهای غیر محرک:
در صورتی می‌توان از این داروها استفاده کرد که عوارض جانبی داروهای محرک به اندازه‌ای زیاد باشد که کنترل شدنی نباشد. یا مشکلات پزشکی دیگری وجود داشته باشد، که مانع از استفاده‌ی فرد از داروهای محرک شود. داروهای غیر محرک مانند:
- استراترا
- اینتونیو
- کاپ وای
درمان بیش فعالی با دارو و نحوه مصرف داروها
باید این نکته را مدنظر داشته باشید که کلاً داروها (مخصوصاً بیش فعالی و عدم تمرکز) تیغ دو لبه است، هم می‌تواند باعث بهبود تمرکز و فعالیت کودک شود و هم می‌تواند از طرف دیگر تشدید کننده آن باشد و اثرات منفی بر روی کودک داشته باشد.
همه این موارد بستگی به میزان بیش فعالی در کودک، مقدار و زمان تجویز دارو دارد. دلیل، مقدار، ساعت و نوع مصرف داروها تعیین کننده اثربخشی آنها هستند.
یکی از نکات مهم و حائز اهمیت در این شیوه درمان، تنظیم درست دوز مصرفی داروها می‌باشد. بر این اساس، چنانچه در ابتدا دوز داروها مقدار کمی تجویز شده و به تدریج دوز مصرف افزایش پیدا کند، با عوارض بسیار کمتری همراه می‌باشد.
درمان دارویی این کودکان همان طور که گفته شد بهتر است در سنین کودکی و حدود پیش‌دبستانی آغاز شود و در صورت درمان مداوم حدود نیمی از این کودکان در نوجوانی قادرند بدون درمان دارویی عملکرد طبیعی و مطلوبی داشته باشند.
اما نیم دیگر نیازمند درمان ادامه دار با دارو هستند. همان گونه که یک مبتلا به بیماری پرفشاری خون نیز نیازمند درمان مداوم با داروی ضد فشار خون است.
درمان بیش فعالی با دارو و عوارض جانبی داروها
درمان بیش فعالی با دارو معمولاً ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. از آنجایی که غالباً افراد از لحاظ فیزیولوژیکی و فیزیک بدنی با یکدیگر از تفاوت‌هایی برخوردار می‌باشند، عوارض داروها نیز تاثیرات متفاوتی بر آنها می گذارد. این داروها می‌توانند عوارض جانبی زیر را نیز ایجاد کنند:
- مشکلات خواب
- نوسانات خلقی
- بی اشتهایی
- مشکلات قلبی
- فکر کردن یا اقدام به خودکشی.