از آنجایی که اختلال اوتیسم علائم گسترده‌ای دارد و هر کودک الگوی علائم مخصوص به خودش را دارد، شناسایی علائم اوتیسم در کودکان بسیار سخت و نیازمند به داشتن اطلاعات جامع و کاملی در رابطه با علائم اوتیسم در کودکان است.
در سری مقالات قبل درباره‌ی این صحبت کردیم که اوتیسم چیست؟ و با انواع اختلال اوتیسم آشنا شدیم. نگاهی به میزان شیوع این بیماری در جهان، علت، علائم و نحوه تشخیص آن انداختیم. در این مقاله نیز با علائم اوتیسم در کودکان آشنا خواهیم شد. سری مقالات قبل را از طریق لینک‌های زیر می توانید دنبال کنید.
محققان می گویند ابتلا به اوتیسم و بیماری‌های طیف آن (ASD) از جمله سندرم اسپرگر از دوران جنینی رخ می‌دهد و با بررسی دقیق حالت‌های نوزاد می‌توان تا قبل از یک سالگی بیماری را شناسایی کرد.
این روزها به نظر ضروری می رسد، تمامی والدین از همان ماه‌های اولیه تولد کودک در کنار مشاهده رشد نوزاد و عملکرد طبیعی اعضای بدن، کودک خود را از نظر امکان ابتلا به اوتیسم نیز مورد بررسی قرار دهند.
از آن جایی که بعضی از کودکان سالم هم گاهی رفتارهای مشابه اوتیسم دارند، ممکن است تشخیص این که آیا یک کودک مبتلا به اوتیسم است یا خیر، گاهی دشوار باشد.
بنابراین، از آنجایی که تشخیص این اختلال کاملاً مبتنی بر مشاهدات رفتاری و اطلاعات گزارش شده توسط والدین است، افزایش اطلاعات تمام والدین درباره‌ی علائم اوتیسم در کودکان ضروری می‌باشد.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: ویروس آنفالونزا و واکسیناسیون
سن تشخیص اوتیسم در کودکان
سن مناسب برای تشخیص قطعی اوتیسم توسط متخصص معمولاً از حدود ۱۸-۲۴ ماهگی است که کودک شروع به ارتباط کلامی می کند و تعامل با محیط بیشتر شکل می‌گیرد. در نتیجه، اوتیسم اغلب باید در کودکان کمتر از سه سال یا کوچک‌تر تشخیص داده شود.
اما متاسفانه اغلب کودکان مبتلا، تا به سن ۴ سالگی یا بیشتر تشخیص اوتیسم را دریافت نمی‌کنند. تشخیص معتبر اوتیسم کودکان در سن ۲ سالگی هم امکان پذیر است.
بسیاری از والدین، قبل از ۱ سالگی فرزند خود، متوجه علائم اولیه اوتیسم می‌شوند و تا سن ۱۸ ماهگی کودک، به تفاوت‌های او با سایر کودکان پی می‌برند.
سن طلایی درمان کودکان اوتیسم تا ۵ سالگی است و هر چقدر که درمان یک کودک مبتلا به اوتیسم زودتر آغاز شود، نتایج بهتری به دست خواهد آمد.
در واقع هرچه تشخیص در سنین کمتری صورت گیرد و اقدام به درمان و آموزش سریع‌تر باشد کودکان پیشرفت بیشتری می‌کنند. کودکانی که به موقع درمان و آموزش دیده‌اند، عملکردشان به دیگر کودکان نزدیک تر است.
به طور خلاصه می‌توان گفت، اوتیسم در سال‌های اول زندگی خود را نشان می‌دهد. به صورتی که ۵۰ درصد والدین پیش از ۱۲ ماهگی و ۸۰ تا ۹۰ درصد والدین پیش از ۲۴ ماهگی متوجه علائم این اختلال در کودکشان می گردند.
آمارهای فعلی نشان می‌دهد که حدود سه تا پنج کودک در هر ۱۰۰۰ نفر مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند. به طور کلی چالش‌های زیادی برای تشخیص اوتیسم در دوران پس از زایمان وجود دارد.
هیچ نشانگر زیست شناختی یا آزمایش پزشکی برای تشخیص اوتیسم وجود ندارد و همه چیز به مشاهدات عینی اطرافیان بستگی دارد.پ
پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: حمله قلبی یا سکته قلبی چیست؟
علائم اوتیسم در کودکان
انحراف زودگذر در توسعه اجتماعی فرد ویژگی اصلی اوتیسم است. علاوه بر این باید اشاره کرد، نشانه‌های اوتیسم در هر کودک ممکن است متفاوت باشد.
کودک مبتلا با چالش‌های رفتاری و اجتماعی زیادی رو به روست، مشکلاتی چون رفتارهای تکراری و عدم ارتباط با دنیای اطراف و نقایص گفتاری از این جمله هستند.
علائم اوتیسم در هر کودکی به شدت می‌تواند متفاوت باشد. کودکانی که اوتیسم دارند می‌توانند ساکت یا شلوغ باشند، باهوش و یا از نظر فکری به چالش کشیده شوند. رفتارهای آنها می‌تواند از دمدمی تا پرخاشگر باشد. آنها ممکن است تحصیلات خوبی داشته باشند یا با ناتوانی‌های جدی در یادگیری رو به رو شوند.
همچنین توجه داشته باشید که این تفاوت‌ها باید چشمگیر باشند، مثلاً کودکان اوتیسمی باید در توانایی برای انجام امور عادی، دوست‌یابی، یا موفقیت در مدرسه مشکل جدی داشته باشند.
کودکان مبتلا به اوتیسم تقریباً همیشه متفاوت صحبت می‌کنند. مثلاً ممکن است اصلاً حرف نزنند و یا حرف بزنند ولی غیر عادی صحبت کنند.
آنها همچنین ممکن است بسیار سریع صحبت کنند و چندین حرف را بارها و بارها تکرار کنند و یا زمانی که به اندازه کافی بزرگ هستند تا درست صحبت کنند، از دستور زبان نادرست استفاده کنند.
کودکان مبتلا به اوتیسم نوعی اختلال حسی دارند. آنها ممکن است از سرو صدای بلند، در آغوش کشیدن، طعم‌های قوی و یا بوی قوی دوری کنند. همچنین احتمال دارد آنها نسبت به نور بسیار حساس باشند و یا به راحتی از صداهای کوچک و یا هر حرکتی گیج شوند.
در ادامه برخی از علائم اوتیسم در کودکان در سنین مختلف را برشمرده با رفتارهای کلی کودکان اوتیسم آشنا می‌شوید؛ ازجمله روش‌های شناسایی این بیماری در نوزادان می‌توان موارد زیر را نام برد:
پیشنهاد میکنیم این مقاله را نیز مطالعه کنید: فیزیوتراپی:درمان حرکتی
علائم اوتیسم در کودکان زیر ۱ سال (کمتر از ۱۲ ماهه)
در مورد کودکان اوتیسم مهمترین نکته به موقع تشخیص دادن این اختلال است، تا بتوان با استفاده از تکنیک‌ها و رویکردهای درمانی از دوره حساس رشد این کودکان نهایت استفاده را کرده و نقایص به وجود آمده توسط این اختلال را جبران یا پیشگیری نمود.
به همین دلیل است که تشخیص به موقع برای کودک دارای اوتیسم حیاتی است. البته برخی از این علائم ممکن است در کودکان دارای فرایند رشد عادی نیز دیده شود، ولی در کودکان مشکوک به اوتیسم به صورت حداکثری مشاهده می‌شود.
در اوتیسم علائم به مرور خودش را نشان می‌دهد. یعنی بعد از مدتی والدین متوجه می‌شوند، چیزی که از رشد یک کودک عادی انتظار می‌رود برای کودک آنها رخ نمی‌دهد.
برای مثال رشد گفتار یا چهار دست و پا رفتن و همینطور شاخص‌های رشدی دیگر دیرتر از حد انتظار مشاهده شده. به همین دلیل اگر کودک نتواند به شاخص‌های رشدی که در دو ماهگی، چهار ماهگی، شش ماهگی، و نه ماهگی و یک سالگی دست یابد این را می‌توان یکی از نشانه‌های اولیه اوتیسم یا اختلالات رشدی دیگر دانست.
البته در نظر داشته باشید، همه نوزادان به شاخص‌های رشد در زمان مقرر نمی‌رسند و این امر برای آنها طبیعی است و باید برای این امر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با بررسی بازتاب‌ها وضعیت فیزیولوژیک کودکتان را بررسی کند. برخی از علائم اوتیسم در کودکان زیر یک سال می‌تواند موارد زیر باشد:
تا ۴ ماهگی کودک تولید صدا یا غان و غون نکند. غان و غون به صداهایی که نوزادان قبل از شروع صحبت کردن از خود ایجاد می‌کنند اشاره دارد.
تا ۵ ماهگی هیچ لبخند اجتماعی یا دیگر حالت‌های چهره ارتباطی و رفتاری که نشان دهنده شادی در اثر ارتباط با دیگران باشد، در کودک مشاهده نشود.
تا ۶ ماهگی نمی‌خندد. (خندیدن نشانه لذت بردن است و خنده نشانه اشتراک گذاری لذتی است که کودک در حال تجربه آن است. پس به صورت طبیعی می‌خواهد که احساس خود را با شما به اشتراک گذارد و واکنش ما به این کار موجب تکرار و ادامه یافتن این لبخند می‌گردد و در پس آن کودک مهارت‌های فراوان ارتباطی را به دست می‌آورد).
تا ۶ ماهگی هیچ ارتباط چشمی در کودک مشاهده نگردد و یا به صورت کاملاً محدود وجود داشته باشد.
تا ۸ ماهگی کودک هیچ توجه‌ای به بازی‌هایی مانند دالی موشه که با او می‌کنند ندارد و به آن واکنشی نشان نمی‌دهد.
تا ۹ ماهگی هیچ آوا یا علائم اولیه تکلم را از خود نشان نمی‌دهد و آواهای و صداهای کودکانه ایجاد نمی‌کند. همچنان کودک بدون لبخند است و ارتباط غیر کلامی نیز وجود ندارد.
تا ۹ ماهگی کودک صدا، لبخند یا دیگر بیانات چهره‌ای دیگران را نیز تقلید نکند.
علائم اوتیسم در ۱۲ ماهگی
با ورود به ۱۲ ماهگی علائم اوتیسم را جدی تر بگیرید. برخی از علائم اوتیسم در کودکان ۱۲ ماهه عبارتند از:
کمبود یا نداشتن علامتی برای برقراری ارتباط غیر کلامی و حالت‌های تعاملی مانند نشان دادن، اشاره برای درخواست کردن، گرفتن یا دست تکان دادن
– نشان ندادن اشیاء به دیگران: در ۱۲ ماهگی کودکان با نگه داشتن اشیاء در دستان خود آنها را به دیگران و مراقبین خود نشان می‌دهند (به این معنی که مامان بابا به این نگاه کن) و اگر کودکی چیزی را به دیگران نشان نمی‌دهند می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه اوتیسم باشد.
– فقدان حرکات ایما و اشاره: کودک بایستی حرکاتی مبنی بر ایما و اشارات از خود نشان دهد برای مثال برای نشان دادن نه یا بله سر خود را تکان دهد.
– اشاره نکردن: مانند اشاره کردن برای درخواست چیزی (اشاره کردن به بسته کلوچه که در دسترس او نیست) یا اشاره کردن به چیزی که توجه او را جلب کرده مانند اشاره به یک هواپیما در آسمان یا یک گربه در خیابان)
– عدم وجود لذت و شادی ارتباط: این میل به لذت بردن کودک در ارتباط با دیگران اشاره دارد و اگر کودکی این نوع از تعامل را دنبال نمی‌کند و یا در هنگام بازی به مراقب خود لبخند نمی‌زند این می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه اوتیسم باشد.
همچنان کمبود یا نداشتن غان و غون و دشواری در بردن اشیاء به دهان
عدم توجه یا ترس از چهره‌های جدید
دنبال نکردن حرکت اشیاء با چشم
عدم بیان تک کلمات
کودک هنوز هم لبخند نمی‌زند.
کودک به اشیاء اشاره شده توسط دیگران نگاه نمی‌کند.
کودک هیچ گونه پاسخی به نام خود نشان ندهد.
برای آرام شدن و یا رفع نیاز به دنبال پدر و مادر خود نمی‌گردد.
کودک از صداهای بلند ناراحت می‌گردد.
کودک از تنهایی بازی کردن راضی است.
کودک تماس و ارتباط چشمی برقرار نمی‌کند.
برنگرداندن سر به سمت منبع صدا و واکنش نشان ندادن به صداهای بلند.
در زمانی که پاهای او بر روی یک سطح ثابت قرار می‌گیرد بر روی پاهای خود فشاری وارد نمی‌کند.
عدم واکنش به مراقبین اولیه خود و عدم تمایل به در آغوش گرفته شدن.
سینه خیز نرفتن و نایستادن در زمانی که ترغیب به این کار می‌شود.
از فعالیت‌ها یا صداها تقلید نمی‌کنند.
حرکات و فعالیت‌های تکراری: چرخاندن مکرر چرخ ماشین به جای استفاده معمول از ماشین اسباب بازی و یا تکان دادن دست‌ها به صورت مکرر در حالتی خاص. برخی از کودکان به طور معمول در فرایند رشد خود این نوع از فعالیت را یک بار و در یک زمان انجام می‌دهند ولی کودک اوتیستیک این نوع فعالیت را اغلب از خود نشان می‌دهند.
توجه بیشتر به اشیاء به نسبت انسان‌ها: به طور معمول کودکان در این سنین متمایل به کار کردن با اشیاء هستند ولی کودکان اوتیستیک تمایل دارند زمان بیشتری را با اشیای سپری کنند تا با انسان‌ها.
بازی محدود با اسباب بازی‌ها: کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با تعداد کمی از اسباب بازی‌ها ارتباط برقرار می‌کنند یا تنها با یک بخش از یک از یک اسباب بازی بازی می‌کنند تا با کل آن شی مانند بازی کردن با چرخ‌های ماشین اسباب بازی.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را نیز مطالعه کنید: سکته مغزی چیست؟ علت،علائم و پیشگیری از آن