درمان کودکان بیش فعال شیوه‌های متنوعی دارد، که دارودرمانی از اصلی‌ترین شیوه‌ی درمان این اختلال است.

سایر شیوه‌ها نیز به عنوان مکمل در کنار دارو به کار می‌روند. بازی درمانی هم که یکی از زیر شاخه‌های کاردرمانی است، به عنوان یکی از درمان‌های مکمل و موثر مطرح است.

در مطلب قبل درباره سایر روش‌های درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می‌توانید آن را مطالعه کنید.

در اختلال بیش فعالی معمولاً کودکان تحرک بسیار زیادی دارند و بیش از اندازه جنب و جوش می‌کند. تحرک بالا و مصرف انرژی زیاد کودک باعث دردسرهایی برای خود و اطرافیانش در خانه و مدرسه می‌شود.

کودک بیش‌فعال معمولاً تمامی انرژی خود را صرف جنب و جوش می‌کنند، تا جایی که دیگر توان و زمانی برای کارهای دیگر مانند یادگیری، آموزش مهارت‌ها، انجام تکالیف مدرسه و… ندارند.

به علاوه کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی مهار واکنش‌های خود به خودی را برای کودکان دشوار می‌کند، واکنش‌هایی که می‌تواند همه چیز از جمله حرکت، گفتار و گوش دادن را تحت تأثیر قرار دهد. در واقع آنها نه که نخواهند، بلکه نمی‌توانند جلوی تحرک زیاد خود را بگیرند.

از طرفی در برخی از این کودکان نقص توجه نیز دیده می‌شود، پس اگر به موقع درمان نشوند ممکن است به سمت ترک تحصیل و مسیرهای انحرافی کشیده شوند. بنابراین درمان این کودکان بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

بازی درمانی به عنوان یک روش درمانی مکمل در کنار دارو به کار می رود. البته در موارد خفیف گاهی برای درمان کودکان بیش فعال نیازی به مصرف دارو هم نیست.

زیرا بررسی‌ها نشان داده که برخی از فعالیت‌ها و بازی‌ها تأثیر مستقیمی در کاهش و یا درمان اختلال بیش فعالی دارد. در این مطلب به صورت کوتاه با درمان کودکان بیش فعال به روش بازی درمانی آشنا می‌شوید.

درمان کودکان بیش فعال با بازی درمانی

معمولاً والدین از کاربرد داروهای روان‌پزشکی برای کودکان خود نگرانی خاصی دارند. چه بسا دارو درمانی تنها اثر مقطعی داشته باشد.

در نتیجه کار بر روی درمان‌های روانشناختی و غیر دارویی ضروری به نظر می‌رسد و بازی درمانی یکی از روش‌های درمانی بسیار موثر، برای کودکان بیش فعال است.

بازی، می‌تواند به عنوان نوعی ابزار کار آمد در تشخیص و درمان اختلالات روانی کودکان مؤثر باشد.

اختلال بیش فعالی و عدم توجه (ADHD) نوعی اختلال رفتاری رشدی است که بر اساس آن، کودک توانایی دقت و تمرکز بر موضوعات را ندارد و یادگیری در او به کندی انجام می‌شود.

کودک پیش فعال، معمولاً یک بازی یا یک فعالیت را تا آخر به سرانجام نمی‌رساند و در نیمه راه رها می‌کند. اما به هر حال کودکان در سن مدرسه، برای یادگیری درس‌های خود و انجام تکالیف شان، نیازمند حدی از توجه و تمرکز هستند.

اگر کودک نتواند توجه و تمرکز خود را کنترل کند، در یادگیری و انجام تکالیف خواندن، نوشتن و ریاضی دچار مشکل می‌شود.

بازی‌هایی مثل پازل، شطرنج، معما، بازی‌های ساختنی و غیره یک تمرین عالی برای مغز است. این‌ها گزینه‌های جذاب برای بچه‌های بیش‌فعال است زیرا باعث می‌شود آنها در یک مکان بنشینند و تمرکز کنند.

بازی پازل موجب تمرکز مبتلایان به این اختلال می‌شود، بنابراین استفاده از پازل‌ها می‌تواند مشکل عدم یادگیری در این کودکان را که بخشی از آن به عدم تمرکز مربوط شود برطرف کند.

راه رفتن بر روی تخته‌های تعادلی، مسدود کردن نخود و لوبیا و تشکیل خانه شیوه‌های دیگری برای تقویت تمرکز و یادگیری در این کودکان محسوب می‌شود.

استفاده از مداد رنگی و نقاشی، راه دیگری برای درمان اختلال بیش فعالی و فقدان توجه است. باید از بازی‌ها و شیوه‌های کم خطر در درمان کودکان بیش فعال استفاده کرد چرا که آنها دچار نقص توجه هستند و بازی‌هایی که نیاز به توجه دارند را نمی‌توانند انجام دهند.

همچنین می‌توان برای بالا بردن تمرکز و دقت این کودکان یک صفحه حاوی مطلبی ورزشی به کودک بدهیم و از او بخواهیم تا دور تمام کلمات «توپ» خط بکشد.

علاوه بر این درمان کودکان بیش فعال برای کنترل انرژی مبتلایان به این اختلال باید، از ورزش‌هایی که پریدن در آن‌ها زیاد است استفاده کنیم.

برای درمان بیش فعالی کودک با بازی می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• بازی‌ها و فعالیت‌هایی که با هدف یکپارچه سازی حسی و همچنین تعدیل پر حرکتی صورت می‌پذیرد که شامل ۱۰ فعالیت جداگانه است.
• بازی‌ها و فعالیت‌هایی جهت افزایش تحمل شامل ۳ فعالیت می باشد.
• بازی‌ها و فعالیت‌هایی جهت افزایش خود کنترلی شامل ۴ فعالیت.
• بازی و فعالیت جهت افزایش توجه و تمرکز شامل ۳ فعالیت.
• مطالعات حاکی از این است که بازی درمانی باعث کاهش معنی دار شدت علائم بیش فعالی همراه با کمبود توجه، بیش فعالی، کمبود توجه، خطاهای پاسخ دهی و افزایش معنی دار زمان پاسخ دهی می‌شود.

در واقع می‌توان از بازی درمانی به عنوان یک روش درمانی موثر برای کودکان و نوجوانان مبتلایان به ADHD بهره برد.

بلین به بررسی تاثیر بازی درمانی شناختی رفتاری در حل مشکلات مبتلایان به ADHD پرداخت که نتایج وی نیز حاکی از تاثیر معنادار بازی درمانی در بهبود مشکلات ناشی از این اختلال بود.

مور نیز به منظور افزایش مهارت کودکان مبتلا به ADHD از نوعی تمرین چشمی شبه بازی استفاده نمود. نتایج آن نشان داد که با گذشت زمان، تکانش‌گری چشم‌های این کودکان کاهش یافته، تمرکز و توجه افزایش داشته و مهارت‌های گوش دادن در این کودکان بهتر می‌گردد

درمان کودکان بیش فعال شیوه‌های متفاوتی دارد، که کاردرمانی نیز یکی از شیوه‌های متنوع آن است، که به عنوان مکمل در کنار دارو و سایر روش‌های درمانی به کار می‌رود.

ممکن است شما تا به امروز اسم این حوزه درمانی را نشنیده باشید، یا از نحوه درمان با این شیوه با خبر نباشید. در این مطلب به صورت مختصر شما را با درمان کودکان بیش فعال با روش کاردرمانی آشنا می‌کنیم.

در مطلب قبل درباره سایر روش‌های درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می‌توانید آن را مطالعه کنید.

برای درمان مبتلایان به اختلال بیش فعالی، یک روش ثابت به عنوان بهترین روش درمانی وجود ندارد و درمانگر بسته به شرایط فرد دارو یا روش درمانی خاصی را برای او تجویز می‌کند.

بنابراین بهتر است والدین با انواع روش‌های درمان کودکان بیش فعال آشنا شوند، تا درمانی مناسب و بهترین شیوه درمانی را به کمک پزشک انتخاب کرده و برای درمان کودک اقدام کنند.

به طور کلی داروهای بیش فعالی مانند تیغ دو لبه هستند که ممکن است در مواردی تمرکز و فعالیت‌های کودک را بهبود دهند و گاهی باعث تشدید علائم شوند. در اثر بخشی داروهای بیش فعالی بر کودکان عواملی مانند مقدار و زمان تجویز دارو و نحوه مصرف آن موثر است.

زمانی که از مصرف داروهای محرک نتیجه خوبی گرفته نشود، یا فرد دچار عوارضی گردد و یا به عنوان درمان مکمل کنار دارو پزشک روش‌های درمانی دیگری را تجویز می‌کند.

کاردرمانی یکی از این روش‌هاست که در ادامه با این شیوه درمان کودکان بیش فعال آشنا می‌شوید.

کاردرمانی چیست؟

کاردرمانی یا آکیوپیشنال تراپی (occupational therapy) یا ارگوتراپی یکی از شاخه‌های توانبخشی است. این حوزه درمانی در رابطه با استفاده درمانی از کارها و فعالیت‌های روزمره زندگی، برای افراد مختلف با هدف آسان کردن مشارکت آن‌ها در نقش‌های زندگی و موقعیت‌های منزل، مدرسه، محیط کار و اجتماع است.

کاردرمانی یک رشته کل‌نگر بوده، که تمامی ابعاد روحی، روانی و جسمی یک بیماری و تاثیرات جانبی مختلفی که بر روی عملکرد فردی و اجتماعی بیمار می‌گذارد را در نظر می‌گیرد.

کاردرمانی استفاده از فعالیت‌های هدفمند و ارائه تکنیک‌های درمانی مناسب، به منظور ایجاد حداکثر استقلال، جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی فرد است.

از این فعالیت و تکنیک‌ها برای افرادی که در اثر آسیب یا بیماری دچار محدودیت اختلال عملکرد روانی، اجتماعی، رشدی یا اختلال استقلال برای انجام کارهای فردی (افرادی که دچار آسیب جسمی، ذهنی یا روانی هستند) استفاده می شود.

ارائه خدمات ویژه کاردرمانی شامل آموزش مهارت‌های زندگی روزمره، ایجاد و توسعه مهارت‌های درکی، حرکتی و عملکرد یکپارچگی حس، توسعهٔ مهارت‌های بازی و پیش حرفه‌ای و توانایی‌های اوقات فراغت، طراحی، ساختن یا به کار بردن وسایل کمکی و ارتزها و پروتزها و… می‌باشد. این خدمات به‌طور فردی، گروهی یا در سیستم‌های اجتماعی ارائه می‌گردد.

به صورت خلاصه می‌توان گفت، کاردرمانی فرد را از وابستگی خارج کرده و به سوی انجام فعالیت‌های مستقل روزانه سوق می‌دهد و به استقلال رساندن مراجع یکی از اهداف نهایی درمان است.

درمان کودکان بیش فعال با کاردرمانی

بیش فعالی می‌تواند بر روی هر بخش از زندگی کودک اثر منفی بگذارد. برای کودکان مبتلا به ADHD انجام برخی کارها سخت‌تر است. به عنوان مثال تمرکز در مدرسه، امتحان دادن، انجام دادن تکالیف، کنار آمدن با همسالان و یا حتی کارهای روزانه مثل لباس پوشیدن یا انجام تکالیف، می‌تواند برای آنها دشوارتر باشد.

کودکان بیش فعال دارای مشکلات وسیعی مانند شکست‌های تحصیلی و ترک تحصیل، اختلال رفتاری، روابط شکست خورده، مشکلات در محل کار و سوء مصرف مواد هستند. تشخیص و درمان مناسب از جمله دریافت خدمات کاردرمانی می‌تواند به صورت کمک بسیاری به آنها کند.

طبق نظر کارشناسان برای درمان افراد بیش فعال استفاده از روش‌های ترکیبی دارو درمانی، رفتار درمانی و کار درمانی تاثیر بسزایی دارد.

کودک مبتلا به بیش فعالی از توجه به جزئیات ناتوان است و در تمرکز هنگام فعالیت و بازی مشکل دارد. به نظر می‌رسد که در هنگام صحبت مستقیم با او، گوش نمی‌دهد و اغلب توانایی پیگیری دستورات یا تمام کردن کارها را ندارد. در بیشتر مواقع وسایل خود را گم می‌کند (وسایل مدرسه و اسباب بازی) و فراموشکار است.

کاردرمانی برای کودکی با این مشکلات شامل مواردی از جمله انواع بازی‌های هدفمند و سیستم‌های مبتنی بر پاداش و محرومیت است.

کار درمانگر با تمرکز بر نیازهای کودک مهارت‌هایی مانند: سازماندهی کردن، هماهنگی فیزیکی، کارآمدی در تکالیف روزمره را در کودکان بیش فعال تقویت می‌کنند.

هر چند دارو می‌تواند به کودکان بیش فعال کمک کند، در مدرسه همپای بچه‌های دیگر در تحصیل پیشرفت کرده و رفتارهای مشکل دار خود را کنترل کند، اما این درمان‌ها ممکن است همه مشکلات کودک را تحت پوشش قرار ندهد.

خوردن قرص به کودک کمک نمی‌کند که کیف خود را مرتب کرده، روتختی خود را صاف کند و یا اینکه دوش گرفتن را یاد بگیرد.

برای کمک به مهارت‌های روزانه و افزایش توجه و دیگر رفتارهای کودک ADHD شما می‌توانید، برای کودک خود از کار درمانگر کمک بگیرید.

کودک بیش فعال در جلسات کاردرمانی

در جلسه کاردرمانی، کار درمانگر روی نیازهای کودک تمرکز می‌کند و به نگرانی‌های شما گوش دهد. او در مرحله اول به ارزیابی کودک می‌پردازد. طی ارزیابی، درمانگر بررسی می‌کند که چطور بیش فعالی بر کودک شما اثر می‌گذارد.

همچنین ممکن است کار درمانگر کودک شما را از نظر مسئله‌ای به نام اختلال پردازش حسی بررسی کند. کودکان مبتلا به ADHD گاهی مشکلاتی بیش از همتاهای خود برای پردازش تصاویر، صداها، بوها و محرک‌های دیگر دارند.

طی جلسات درمانی کار درمانگر و کودک شما ممکن است:

• بازی‌هایی مثل گرفتن توپ یا زدن توپ برای بهبود هماهنگی انجام دهند.
• فعالیت‌هایی برای برطرف کردن عصبانیت و تهاجم انجام دهند.
• راه‌های جدیدی برای انجام تکالیف روزانه مثل مسواک زدن، لباس پوشیدن یا غذا خوردن یاد بگیرند.
• تکنیک‌هایی برای بهبود تمرکز امتحان کنند.
• مهارت‌های دست نویسی را تمرین کنند.
• به سراغ مهارت‌های اجتماعی بروند.
• روی مدیریت زمان کار کنند.
• سیستم‌های سازمانی برای کلاس و خانه ایجاد کنند.

درمان بیش فعالی در کودکان شیوه‌های متفاوتی دارد که رفتار درمانی یکی از شیوه‌های مهم آن است، که به عنوان مکمل در کنار دارو و سایر روش‌های درمانی به کار می‌رود.

در مطلب قبل درباره انواع روش‌های درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می‌توانید آن را مطالعه کنید. در این مطلب نیز به صورت مختصر شما را با درمان بیش فعالی  در کودکان به شیوه رفتار درمانی آشنا می‌کنیم.

اگر کودک شما بیش فعال است و پزشک برای او تشخیص بیش فعالی داده است، لازم است که تمام موارد کمک کننده به کودک را بشناسید.

همانطور که می‌دانید دارو درمانی فقط یکی از روش‌های کنترل و درمان اختلال بیش فعالی محسوب نمی‌شود، بلکه راه‌های درمان متفاوتی برای درمان و کنترل این اختلال وجود دارد.

برخی از آنها همزمان با مصرف دارو و برخی دیگر بدون نیاز به مصرف دارو کاربرد دارد. درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی نیز یکی از روش‌های موثر و مکمل در کنار دارو است.

نحوه رفتار با کودکان بیش فعال بسیار حساس است و باید سنجیده و تحت کنترل باشد. اگر کودکتان بیش فعال است و به شما نیاز دارد، کار خود را کنار بگذارید و به او گوش دهید. گاهی اوقات نیز بهتر است کمی توجه خود را از او بردارید و به او اعتماد کنید.

 

درمان بیش فعالی در کودکان

اقدام برای درمان کودکان بیش فعال مسئله بسیار مهمی است. چرا که اگر درمان اختلال بیش فعالی در سن مناسب صورت نگیرد، علائم این اختلال تا دوران بزرگسالی همراه شخص خواهد بود.

در مواردی دیده شده که علائم این اختلال قبل از دوران بلوغ یا اوایل دوره بزرگسالی رفع شده اند، اما در بیش از نیمی از موارد این اختلال همچنان باقی مانده و فقط علائم آن تغییر می‌کند.

درمان خود به خودی این اختلال قبل از سن ۱۲ سالگی بعید به نظر می رسد و حتماً نیاز است که این کودکان تحت نظر پزشک متخصص درمان شوند.

می‌توان گفت درمان بیش‌فعالی در کودکان ترکیبی از روش‌های دارو درمانی، رفتار درمانی و کار درمانی است، که از نظر کارشناسان سن طلایی درمان افراد مبتلا تا قبل از ۱۲ سالگی است. همچنین استفاده از رژیم غذایی مناسب نیز باعث کاهش علائم این اختلال می‌شود.

اختلال بیش فعالی از نظر شدت و ضعف انواع مختلفی دارد که باعث شده روش درمانی برای هر کودک نسبت به دیگری متفاوت شود. بنابراین تعیین مدت زمان قطعی برای درمان این اختلال در کودکان کار درستی نبوده و تایید نمی‌شود.

والدین و معلم کلاس درس، نقش مهمی را در کمک به کودک بیش فعال برای یادگیری او و تشخیص و تنظیم رفتارش دارند. والدین می توانند اهداف کوچک قابل اداره کردن به کودکشان بدهند، مانند نشستن سر میز شام برای حداقل ۱۰ دقیقه، گرچه برای دستیابی به آن نیز باید پاداشی به او بدهند.

همینطور آموزگار با فرستادن کارت گزارش به خانه و اطلاع به والدین که آیا کودک امروز در مدرسه، به اهداف رفتاری‌اش رسیده هست یا خیر، کمک بزرگی به والدین خواهند کرد.

پیشنهاد میکنیم ان مقاله را مطاعه کنید: درمان بیش فعالی کودکان با روان درمانی

 

درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی

درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی که به عنوان تغییر رفتار یا درمان رفتاری–شناختی نیز شناخته می‌شود، یک درمان بسیار موفق برای کودکان با اختلال کم توجهی بیش فعالی می‌باشد.

این کار به ویژه برای کودکانی مفید است که داروهای محرک را مصرف می‌کنند و حتی ممکن است به شما اجازه دهند که میزان مصرف دارو را کاهش دهید.

رفتار درمانی اغلب اوقات بر شناسایی افکار کودک و تلاش برای تغییر برخی از آنها متمرکز می‌شود. این درمان شامل تقویت رفتارهای مورد نظر از طریق پاداش و تعریف و کاهش رفتارهای مشکل با تنظیم محدودیت‌ها و عواقب است.

مثلاً یک مداخله ممکن است این باشد که معلم به کودکی پاداش می‌دهد، به دلیل اینکه قبل از اینکه صحبت کند انگشت خود را بالا گرفته است.

تحقیقات نشان داده درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی بخش مهمی از درمان برای این کودکان را تشکیل می‌دهد و باعث بهبود وضعیت تفکر کودک شده و مانع انجام کارهای بدون فکر و ناگهانی در وی می‌شود. هدف از رفتار درمانی، یادگیری یا تقویت رفتارهای مثبت و از بین بردن رفتارهای ناخواسته و مشکل ساز است.

این نوع درمان نه تنها توانایی کودکان را برای کنترل توجه و تمرکز در مدرسه افزایش می‌دهد، بلکه روابط آن‌ها را در خانواده و دوستانشان بسیار تحت تاثیر قرار می‌دهد. درمان رفتاری شامل تمرینات رفتاری برای خانواده، خود کودک و حتی معلمان در مدرسه می‌باشد.

رفتار درمانی هم می‌تواند به عنوان درمانی جایگزین باشد، که در تعداد زیادی از بیمارانی که به محرک‌ها پاسخ ندادند و یا تمایل به استفاده دارو ندارند به کار می‌رود. همچنین می‌تواند در تعدادی از بیماران نیز به عنوان درمان کمکی در کنار درمان دارویی از رفتار درمانی استفاده می‌شود.

شواهد نشان دهنده مفید بودن رفتار درمانی برای زیرگروه خاصی از بیماران با اختلال بیش فعالی یا نقص توجه در کودکان می‌باشد، به عنوان مثال کودکانی که روابط ضعیف با والدین خود دارند و یا مخالفت و خشونت زیادی در خانواده دارند.

معمولاً رفتار درمانی چنانچه به طور همزمان با دارو درمانی انجام گیرد، نتیجه بهتری داشته و اختلال بهتر کنترل می‌شود. درمانگر رفتاری – شناختی به طور کلی به این ۳ مورد می پردازد:

۱٫    تنظیم برنامه‌های تغییر رفتاری در مدرسه، کار، و خانه

۲٫    تعیین اهداف مشخص برای رفتار و موفقیت

۳٫    به خانواده‌ها و آموزگاران کمک می‌کنند تا جایزه‌ها و نتایج خود را حفظ کنند.

 

آموزش کودکان در رفتار درمانی:

در روش درمان بیش فعالی در کودکان با رفتار درمانی، درمانگر با کودک همکاری می‌کند تا او رفتارهای جدیدی یاد بگیرد. این رفتارها می‌تواند جایگزین رفتارهایی شوند که معمولاً برای کودک دردسر ساز و گاهی مشکل آفرین می‌شود.

هم چنین ممکن است درمانگر به کودک بیاموزد، که چگونه احساسات خود را به نحوی بیان کند که برای دیگران و خود او مشکلی به وجود نیاید.

 

رفتار درمانی برای والدین

بخشی از رفتار درمانی آموزش به والدین کودکان بیش فعال می‌باشد. در این روش والدین مهارت‌های جدیدی می‌آموزند یا مهارت‌های موجود در خود را برای آموزش، راهنمایی و مدیریت رفتار فرزندشان تقویت می‌کنند.

معمولاً والدین به صورت گروهی در کلاس‌هایی که تشکیل می‌شود شرکت کرده و یا به طور خصوصی با یک روان درمانگر ملاقات می‌کنند تا علائم بیش فعالی و نحوه صحیح برخورد با رفتارهای کودک را بهتر بشناسند.

تحقیقات نشان می‌دهد که آموزش والدین علاوه بر درمان بیش فعالی در کودکان، موجب تقویت رابطه والدین و فرزند و هم چنین کاهش چشم گیر مشکلات کودکان می گردد.

این کلاس‌ها باعث می‌شود که والدین نحوه صحیح رفتار با کودک را بیاموزند و بنابراین روابط والدین با کودک بهتر شده و در نتیجه رفتارهای وی بهتر مدیریت شوند.

 

رفتار درمانی برای معلمان

معلمان و مربیان نیز باید آموزش‌های لازم را در زمینه برخورد با کودکان دچار بیش فعالی ببینند. در صورتی که کودک شما دچار اختلال بیش فعالی است، بهتر است قبل از ثبت نام در مدرسه یا کودکستان با مربی صحبت کنید تا بدانید آیا وی نسبت به این اختلال و نحوه برخورد با آن آگاهی کافی دارد یا خیر.

درمان بیش فعالی کودکان روش‌های متنوعی دارد که روان درمانی یکی از این شیوه‌ها است، که به عنوان مکمل در کنار دارو و سایر روش‌های درمانی به کار می رود.

در مطلب قبل درباره انواع روش‌های درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می‌توانید آن را مطالعه کنید. در این مطلب نیز به صورت مختصر شما را با درمان بیش فعالی کودکان به شیوه روان درمانی آشنا می کنیم.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: درمان وسواس با نوروفیدبک

عوارض اختلال بیش‌فعالی در صورت عدم درمان

کودکان بیش‌فعال زندگی را برای والدین سخت می‌کنند و احتمالاً خودشان نیز در دوران مدرسه دچار افت عملکرد تحصیلی و تربیتی خواهند شد.

معمولاً در محیط مهد و مدرسه با همسالان درگیری دارند و در آینده عزت نفس پایینی خواهند داشت و در برقراری ارتباط با بزرگسالان دچار مشکل می‌شوند.

در صورتیکه به درمان اختلال بیش فعالی کودک توجه لازم نشود، کودک با مشکلاتی همچون افت تحصیلی، کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس، احساس بی لیاقتی، سر خوردگی، ناامیدی و افسردگی مواجه می‌شود.

عدم درمان بیش فعالی در بزرگسالی با عوارضی مانند کسب حقوق پایین‌تر از میانگین جامعه، بروز تخلفات بیشتر و تصادفات مکرر رانندگی همراه است.

همچنین امکان ریسک ابتلا به اعتیاد یا سایر رفتارهای بزهکارانه در بزرگسالی این کودکان بیشتر می‌شود. همچنین در صورت عدم درمان، ممکن است با سایر اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی،  اضطراب، لکنت زبان، اقدام  به اعمال مخربی مانند مخالفت و گستاخی با بزرگترها روبرو خواهیم شد.

درمان اختلال ترس با نوروفیدبک

همچنین این اختلال در بزرگسالی نیز باعث تاثیر منفی بر روابط زناشویی شخص می‌شود، از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

o      احساس خشم، ناامیدی و رفتار نامناسب عاطفی در روابط زناشویی

o      نداشتن حواس و تمرکز کافی

o      از دست دادن شریک زندگی

o      احساس ناامیدی و عصبانیت

o      بروز احساس ناخوشایند به دلیل توجه نکردن شریک زندگی

o      افزایش تحریک پذیری و سردرگمی

o      احساس ناامیدی و اعتماد به نفس برای لایق شریک زندگی بودن

o      شکست در شروع یک رابطه خوب

o      احساس اضطراب یا اشتیاق افراطی

o      علائم مانند فراموش‌کاری و مشکلات در رفتار در کنار شریک زندگی

با توجه به این موضوعات به موقع درمان نکردن اختلال بیش فعالی در سنین کودکی، می‌تواند دامنه این اختلال را به سنین بزرگسالی نیز کشانده و در روند زندگی بزرگسالان نیز اخلال ایجاد کند.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: انواع بیش فعالی

درمان بیش فعالی کودکان با روان درمانی

بسیاری از والدین کودکان مبتلا به بیش فعالی تصور می‌کنند آن‌ها اخلال‌گر و یا شرور هستند و به دلیل اینکه فکر می‌کنند رفتارهای آن‌ها غیراخلاقی است. به همین دلیل کودک را نزد یک روان درمانگران می‌برند.

البته که باید بدانید، درمان بیش فعالی کودکان با روان درمانی تاثیر فراوانی بر روی فرآیند درمان این کودکان دارد. روان درمانگران بر روی رفتارهای این کودکان کار می‌کنند و سعی می‌کنند با شرطی سازی‌های مختلف رفتار آن‌ها را تغییر دهند.

روان درمانی مکانیزمی شبیه به عمل نوروفیدبک دارد، با این تفاوت که سعی درمانگر بر این است که رفتارهای مختلف را مرحله به مرحله اصلاح کند.

معمولاً روان درمانگران با دادن تکالیف مختلف به کودک مبتلا به کمبود توجه-بیش فعالی در محیط‌های خارج از کلینیک، سعی می‌کنند تا الگوی رفتاری افراد را تغییر دهند و در نهایت آن‌ها را به افرادی بهنجار و طبیعی نزدیک کنند.

تقویت اعتماد به نفس برای آنهایی که بیماری بیش فعالی دارند هدف مهمی است. این بیماران تصور می‌کنند که بهتر از اینکه هستند نمی‌شوند و بیشتر از این نمی‌شود کاری انجام داد.

اگر آنها مرتب شکست بخورند و سرخورده شوند دیگر برایشان مسلم می‌شود که قادر به انجام کاری نیستند، این افراد از خود انتقاد می‌کنند و در مورد آینده منفی فکر می‌کنند و به این دلیل توانایی‌های خود را باور ندارند.

درمان بیش فعالی کودکان با روان درمانی بخش مهمی از فرآیند درمان بیش فعالی است. با روان درمانی شخص اعتماد به نفس پیدا می‌کند، خود را بهتر می‌بیند و احساس خوبی دارد و اقدامات اساسی در بهبود وضع زندگی خود انجام می‌دهد.

در این روش می‌توان بدون استفاده از داروها،  علائم و نشانه‌های بیش فعالی را کاهش داد. انواع مختلفی از روان‌درمانی برای اختلال بیش فعالی مورد آزمایش قرار گرفته است، اما تحقیقات نشان می‌دهند که همه روان‌درمانی‌ها ممکن است برای درمان علائم ADHD اثربخش نباشند.

با این حال، افزودن درمان روانشناختی به برنامه‌ی درمانی ADHD می‌تواند به بیماران و خانواده‌ها کمک کند که با چالش‌های روزمره خود راحت‌تر مقابله کنند.

درمان بیش فعالی کودکان و نوجوانان با روان درمانی

والدین و معلمان می‌توانند از طریق ارائه دستورالعمل‌های لازم، نظیر تنظیم یک برنامه روزانه، چینش آیتم‌های روزمره، بکارگیری مشق شب و استفاده از جایزه و پاداش در زمانی که دستورالعمل‌ها دنبال می‌شوند، به سازماندهی کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD کمک کنند.

درمان بیش فعالی بزرگسالان با روان درمانی

یک تراپیست یا متخصص بهداشت روانی مجاز می‌تواند به بزرگسالان مبتلا به ADHD کمک کند که با تنظیم یک برنامه روزانه و تقسیم کارهای بزرگ به کارهای کوچک و قابل مدیریت، به زندگی خود سر و سامان دهند.

در درمان بیش فعالی کودکان با روان درمانی، درمان‌های زیر برای تغییر رفتار فرد متمرکز شده‌اند:

–        روان درمانگر به کودک کمک می‌کند تا بهتر یاد بگیرد. داشتن یک ساختار مشخص و یک روال روتین می‌تواند به بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی کمک کند.

–        روش‌هایی را می‌آموزد که رفتارهای خوب جای رفتارهای نادرست را بگیرد.

–        می‌تواند به فرد مبتلا به این اختلال کمک کند تا از روش‌های مناسب‌تری برای کنترل احساسات خود، استفاده کنند. از طرفی به بیماران در بالا بردن اعتماد به نفس او کمک می‌کند. در کنار همه‌ی این‌ها مشاوره می‌تواند به خانواده‌ها و اطرافیان کمک کند که کودک خود را بهتر درک کنند.

–        به کودکان در رفتارهای اجتماعی‌شان کمک خواهد کرد. برای مثال آن‌ها در نوبت ایستادن و یا تقسیم کردن را بهتر می‌آموزند.

کودکان بیش فعال معمولا به خاطر شیطنت، جست و خیز و سرو صدای بیش از اندازه‌ای که در خانه تولید می کنند، توسط والدین تنبیه یا توبیخ می شوند. این کودکان به دلیل شرایطی که دارند معمولا در مدرسه و در بین فامیل یا دوستان خود نیز مورد سرزنش واقع می شوند. به همین دلیل این کودکان سرخورده شده اعتماد به نفس پایینی دارند و حتی ممکن است افسرده شوند.

به همین دلیل والدین باید بدانند با کودکان بیش فعال چگونه رفتار کنند، تا این کودکان زندگی نرمال داشته و در آینده پیشرفت کنند.

در مطلب قبل درباره روش‌های اصلی درمان بیش فعالی صحبت کردیم، که در مقاله درمان بیش فعالی می توانید آن را مطالعه کنید. در این مطلب به ذکر برخی از نکاتی می پردازیم، که به برخورد صحیح والدین با کودکان بیش فعال کمک می کند.

تنبیه راه درمان کودک بیش‌فعال نیست،‌ واکنش های کودک بیش‌فعال عمدی و ارادی نیست و ‌والدین به جای تنبیه فرزند بیش‌فعال خود باید رفتارهای خوب او را مورد توجه قرار بدهند .

کودکان بیش فعال معمولا به صورت تکانشی عمل می کنند و توانایی لازم برای برنامه ریزی و سازمان دهی کارهای خود را ندارند. برآورده کردن خواسته های این کودکان و کنترل و نظارت بر فعالیت های آن ها دغدغه بسیاری از والدین می باشد.

والدین با ایفای مناسب نقش خود، حمایت ها و آموزش های لازم نقش کلیدی در درمان کودکان بیش فعال بازی می کنند. درمان پزشکی با تجویز دارو تنها برخی علائم را کاهش می دهد.

اما برای درمان کودکان بیش فعال درمان دارویی به همراه دریافت مشاوره کودک و اتخاذ سبک تربیتی متناسب با ویژگی های کودکان بیش فعال، آن ها را برای زندگی مستقل در بزرگسالی آماده خواهد کرد.

آموزش والدین در رفتار درمانی

در این روش والدین مهارت های جدیدی می آموزند یا مهارت های موجود در خود را برای آموزش، راهنمایی و مدیریت رفتار فرزندشان تقویت می کنند.

تحقیقات نشان می دهد که آموزش والدین علاوه بر درمان بیش فعالی در کودکان، موجب تقویت رابطه والدین و فرزند و هم چنین کاهش چشم گیر مشکلات کودکان می گردد.

نکته مهم در برخورد با این کودکان این است که والدین و معلم‌ها باید در قبال ایشان صبوری بیشتری داشته باشند و در عین حال به ایشان کمک کنند که بویژه در مدیریت زمان عملکرد بهتری داشته باشند.

بسیار دیده می‌شود که این کودکان بی‌گناه، به جرم اختلالی که خود تقصیری در آن ندارند مورد شماتت و گاه متاسفانه تنبیه شدید توسط بزرگ‌ترها قرار می‌گیرند. این در حالی است که مطالعات مختلف نشان می‌دهند تنبیه بدنی نه‌تنها تاثیر مفیدی بر کودک و تغییر رفتار وی ندارد بلکه می‌تواند سبب مشکلات جدی در روان وی شود.

والدین این کودکان باید توجه کنند، کودکان آن‌ها کاری را انجام می‌دهند که آن‌ها انجام می‌دهند و اولین الگو برای کودک خود هستند، اگر والدین الگوی رفتاری خوبی داشته باشند کودکانشان رفتار بهتری خواهند داشت.

همچنین والدین باید احساساتشان را به کودک بیش فعال خود نشان دهند این احساس اگر صادقانه باشد کودک متوجه می‌شود رفتاری که انجام داده است چه تأثیری از لحاظ احساسی در والدین دارد، به‌طور مثال اگر از کودک خود ناراحت یا خوشحال هستید نشان دهید.

والدین باید کودک خود را به کار خوب تشویق کنند و به گونه‌ای با کودک رفتار کنند که کودک پی ببرد رفتاری که انجام داده خوب است یا نه، اگر خوب است تشویق و اگر بد است تنبیه شود، ولی نه تنبیه بدنی. لازم به ذکر است والدین باید کودک را در آغوش بگیرند و یا به صورت کلامی به کودک محبت کنند.

آنها باید شنونده خوبی برای کودک خود باشند اظهار کرد: والدین این کودکان سعی کنند به قولی که به آن‌ها می‌دهند عمل کنند اگر گفتند بعد از انجام تکالیفت به پارک می‌رویم حتماً به وعده خود عمل کنند. همچنین این کودکان متوجه وسایل با ارزش والدین خود نیستند به همین دلیل اشیاء با ارزش (تلفن همراه و…) را از دسترس این کودکان دور کنید.

والدین این کودکان باید توجه داشته باشند بر سر این کودکان داد و فریاد نزنند و اگر خواسته‌ای از کودک دارید به صورت مثبت و آسان، در حد فهم و درک کودک مطرح کنید تا کودک متوجه انتظاری که از او دارید شود. به کودک خود که مبتلا به اختلال بیش فعالی است مسئولیت دهید، این مسئولیت دادن باعث می‌شود کودک یاد بگیرد مسئولیت رفتار خود را در درون خانواده و جامعه بپذیرد.

شایان ذکر است والدین هر تذکر را یک بار به کودک خود گفته و به کودک فرصت شروع به حرکت دهند، انتقاد دائم باعث خستگی کودک و والد می‌شود.

رفتار والدین با کودکان بیش فعال

در ادامه به بیان راه ها و آموزشهایی که والدین با یادگیری آن می توانند به درمان کودک بپردازند. از آنجایی که بیش فعالی بیماری پیچیده ای هست و افرادیکه به این بیماری دچار می شوند، مانند هم نیستند پس ارائه راهکاری موثر برای همه کودکان سخت است.

اما بعضی از راهکارها و نکته های زیر می تواند به ایجاد فضایی مناسب برای درمان کودک موثر باشد.

o به کودکتان محبت و مهربانی کنید،‌ کودکان به اینکه به آنها توجه و محبت شود و آنها را تحسین کنند، نیاز دارند. این ابراز محبت می تواند هم به شکل بیان زبانی و هم به شکل لبخند، بغل کردن و نوازش محبت آمیز باشد.

o در روز وقتی را برای آشنایی و صحبت با کودکتان بگذارید. سعی کنید این مدت فقط شما پیش او باشید و کودکان دیگر یا افراد دیگر مزاحم شما نشوند. در این مدت سعی به درک و تمرکز بر روی نقاط مثبت کودکتان کنید.

o راههای برای افزایش عزت نفس کودکتان بیابید. کودکانی که دچار بیش فعالی هستند، معمولا در کارهای هنری و رزمی بهتر عمل می کنند. سعی کنید آنها را در کلاسهایی که دوست دارند ثبت نام کنید. توجه داشته باشید که بیشتر از حد توان فرزندتان از او انتظار نداشته باشید.

o برای وی محیطی مربوط و مختص خودش بسازید و آنجا را به شکلی خاص و قابل تشخیص برای کودک سازماندهی کنید.

o موقع حرف زدن با فرزندتان آرام و شمرده صحبت کنید و هنگام صحبت با وی ارتباط چشمی برقرار نمایید.

o برنامه منظمی برای خواب، استراحت و غذا خوردن کودکان بیش فعال تنظیم کنید. کودکانی که دچار بیش فعالی هستند، به سختی می توانند خود را با تغییرات تطبیق دهند. اگر مجبورید تغییری ناگهانی در زندگی بدهید، حتما از قبل کودکتان را برای آن آماده کنید و درباره‌ تغییر از قبل به او اطلاع دهید.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید علائم و نشانه های تشخیص اوتیسم در بزرگسالان

o از استراحت کافی کودکانتان مطمئن شوید، خستگی علائم بیش فعالی را بدتر می کند.

o از موقعیت های ناراحت کننده برای کودکتان تا آنجا که می توانید دوری کنید. نشستن در سخنرانی های طولانی و یا خرید در فروشگاههای بزرگ و گیج کننده برای کودک، بعضی از انواع این موقعیت هاست.

o از تنبیه ها و دعواهای آرام، کوتاه و تاثیر گذار استفاده کنید. مانند قهری کوتاه مدت (البته اینقدر که کودک متوجه کارش بشود).

o انرژی‌ اضافه‌ کودکان بیش فعال باید از طریق‌ فعالیت‌های‌ مثبت، از جمله‌ ورزش‌ کردن، مصرف‌ شود. بهتر است‌ آنها را برای‌ بازی‌ به‌ زمین‌های‌ بزرگ‌ برد و اجازه‌ داد که‌ به‌ فعالیت‌های‌ لذتبخش‌ بپردازند.

یا این‌ که‌ روزانه‌ برای‌ پیاده‌ روی‌ آنها را از خانه‌ خارج‌ کرد. در منزل‌ نیز بایستی‌ مسئولیت‌هایی‌ که‌ از لحاظ‌ جسمی‌ قدری‌ بچه‌ها را خسته‌ می‌ کند به‌ آنها بسپاریم‌ تا به‌ این‌ وسیله‌ انرژی‌ بیش‌ از حد آنان‌ گرفته‌ شود. البته‌ خوب‌ است‌ گاهی‌ برای‌ انجام‌ این‌ مسئولیت‌ها جوایزی‌ هم‌ در نظر بگیریم.

o به‌ خاطر داشته‌ باشیم‌ این‌ کودکان‌ را به‌ هیچ‌ وجه‌ کتک‌ نزنیم؛ زیرا رفتارهای‌ انتقام ‌جویانه‌ از آنها سر خواهد زد. بهتر است‌ با آنان مؤدبانه‌ و با محبت‌ صحبت‌ کنیم. البته‌ در برخورد با سایر کودکان‌ نیز داشتن‌ رفتاری‌ مهرآمیز و عاری‌ از خشونت‌ لازم‌ است

o صبور باشید. زمانی که با کودکتان برخورد می کنید، حتی زمانی که وی خارج از کنترل است، صبور باشید. صبر و آرامش شما می تواند به کودکتان هم در آرام شدن کمک کند.

o گروهی‌ از موادغذایی‌ – از جمله‌ کاکائو، شکلات، قهوه، نسکافه، نوشابه‌های‌ رنگی‌ و تنقلات – باعث‌ تحریک ‌پذیری‌ می‌شوند و لازم‌ است‌ تا حد امکان‌ از دادن‌ آنها به‌ کودکان بیش فعال خودداری‌ شود.

o خواب‌ شبانگاهی‌ این‌ کودکان‌ موضوع‌ مهمی‌ است؛ آنها باید شب‌ها زودتر به‌ رختخواب‌ بروند. بهتر است‌ والدین‌ برنامه‌ خانواده‌ را به‌ گونه‌ ای‌ مناسب‌ تنظیم‌ کنند و به‌ هر طریق‌ ممکن‌ به‌ کودک‌ بفهمانند این‌ یکی‌ از قوانین‌ خانواده‌ اوست‌ که‌ شب‌ها تا دیروقت‌ بیدار نماند. در همین‌ زمینه‌ توصیه‌ می‌ شود کودک‌ از وسایلی‌ چون‌ کامپیوتر و تلویزیون‌ به‌ صورت‌ افراطی‌ استفاده‌ نکند

o چنانچه‌ کودک‌ بیش ‌فعال‌ از لحاظ‌ توجه‌ و تمرکز بسیار مشکل‌ داشته‌ باشد و رفتارهای‌ او موجب‌ اذیت‌ و آزار فراوان‌ شود، بهتر است‌ با روان پزشک‌ کودک‌ و نوجوان‌ مشورت‌ شود تا به‌ صلاحدید او کودک‌ مقداری‌ داروی‌ اختصاصی‌ این‌ اختلال‌ را مصرف‌ کند.

o در درمان کودک واقع بین باشید و انتظار درمان یک شبه را نداشته باشید. برای درمان کودکتان برنامه طولانی مدت بریزید.

o به خودتان استراحت بدهید، اگر شما خسته و تحت فشار باشید، تاثیر کمتری در درمان کودک دارید.

درمان بیش فعالی با دارو اولین و مطمئن‌ترین روش درمان این اختلال در کودکان و بزرگسالان است. در مطلب قبل درباره ۴ روش اصلی درمان بیش فعالی صحبت کردیم که در مقاله درمان بیش فعالی می توانید آن را مطالعه کنید.

بیش فعالی در صورتی که در کودکی درمان نشود تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند و منجر به مشکلات بسیار زیادی همچون افسردگی خواهد شد، که فرآیند درمان را سخت می‌کند. بسیاری از والدین از روش‌های صحیح برخورد با کودکان بیش فعال و یا انتخاب بهترین روش درمانی مستأصل می‌شوند.

کودکان می‌توانند با حمایت والدین و اقدامات به موقع آ‌ن‌ها تمرکز و توجه خود را افزایش دهند و همانند کودکان عادی زندگی کنند.

بیش فعالی یکی از انواع اختلالات رفتاری در کودکان است، که با به کارگیری همزمان چند روش درمانی قابل درمان است. درمان بیش فعالی با دارو اولین و مهم‌ترین گزینه درمان افراد بیش فعال است، که در کنار آن می‌توان از سایر روش‌ها به عنوان مکمل درمان استفاده کرد.

درمان بیش فعالی با دارو

از قدیم همیشه دارو درمانی برای کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی درمان ارجح بوده است. دارو درمانی به دلیل سرعت بالای پاسخگویی و همچنین نیاز کم به صرف وقت یکی از محبوب‌ترین روش‌هاست.

نتیجه اکثر مطالعات علمی این است که درمان بیش فعالی با دارو مهم‌ترین و موثرترین روش در این بین است. بر این اساس، از هر ۱۰ نفر، حدود ۸ نفر با استفاده از این روش درمان به مرز بهبودی رسیده‌اند.

از آنجایی که کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی، در سنین شکل‌گیری عزت نفس و اعتماد به نفس، قرار دارند، درمان بیش فعالی با دارو در این رابطه بسیار تاثیرگذار و مؤثر است.

معروف‌ترین و شایع‌ترین درمان موثر در این بین قرص متیل فنیدیت یا ریتالین است که مدت‌هاست در سراسر جهان درمان اصلی این اختلال است.

درمان بیش فعالی با دارو برای برگرداندن کودک به روال عادی و کاهش علائم این اختلال بسیار تاثیرگذار و مؤثر می‌باشد. گذشته از این، درمان دارویی بیش فعالی برای جلوگیری از افسردگی، ناامیدی، کاهش اعتماد به نفس و افت تحصیلی فرد، ضرورت و اهمیت پیدا می‌کند.

در دهه‌های اخیر تولید دارو برای درمان بیش فعالی به شدت افزایش پیدا کرده است. بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۱۱ بیش فعالی در کودکان به میزان حدود ۴۱٪ افزایش داشته و برآورد می‌شود از سال ۲۰۱۱، ۱۱٪ از کودکان بین ۴ تا ۱۷ سال، بیش‌فعال تشخیص داده شده‌اند. یعنی در مجموع ۶٫۴ میلیون نفر به بیش‌فعالی دچار شده‌اند.

انواع دارو برای درمان بیش فعالی

داروهایی که برای درمان بیش فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل داروهای محرک و غیر محرک است که به کاهش رفتارهای نامطلوب کودکان و زندگی روزانه آن‌ها کمک قابل توجهی می‌کند.

داروهایی که محرک نام دارند می‌توانند به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و تکانشی کمک کرده و سطح توجه فرد را افزایش دهند. اما داروهای محرک ممکن است برای تمامی افراد مبتلا به این اختلال موثر نباشند، در این صورت از داروهای غیر محرک برای افراد بالای ۶ سال استفاده می‌شوند.

داروهای درمان بیش فعالی با افزایش و متعادل کردن پیام‌رسان‌های عصبی به بهبود علائم بیش‌فعالی کمک می‌کنند. پیام‌رسان‌های عصبی موادی شیمیایی هستند که سیگنال‌هایی را میان نورون‌های مغز و بدن منتقل می‌کنند. داروهای گوناگونی برای درمان بیش فعالی وجود دارد، از جمله:

داروهای محرک مانند آمفتامین یا آدرال (Adderall) که به فرد کمک می‌کنند تمرکز بیشتری داشته باشد و عواملی را که موجب پرت شدن حواس او می‌شوند، نادیده بگیرد.

داروهای غیر محرک مانند اتوموکستین یا Strattera یا بوپروپیون یا Wellbutrin در صورتی می‌توان از این داروها استفاده کرد که عوارض جانبی داروهای محرک به اندازه‌ای زیاد باشد و کنترل شدنی نباشد یا مشکلات پزشکی دیگری وجود داشته باشد که مانع از استفاده‌ی فرد از داروهای محرک شود.

داروهای محرک مانند منیل فنیدات و ریتالین که در ۸۰ درصد موارد طبق گزارشات، در کوتاه مدت تاثیر زیادی بر روی علایم این اختلال داشته است. داروهای غیر محرک نظیر اتوموکستین که گاهاً به عنوان داروی جایگزین یا در کنار داروهای محرک پیشنهاد می‌شود.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید عوارض نوروفیدبک

لیست داروهای محرک و غیر محرک

همانطور که گفتیم برای درمان بیش فعالی دو دسته اصلی دارو وجود دارد. این داروها به طور کلی به دو نوع محرک و غیر محرک تقسیم می‌شود. که در ادامه لیستی از این داروها را می بینید.

داروهای محرک:

که به فرد کمک می‌کنند تمرکز بیشتری داشته باشد و عواملی را که باعث پرت شدن حواس او می‌شوند، نادیده بگیرد. داروهای محرک مانند:

• آدرال و آدرال ایکس آر
• کنسترا
• دکسدرین (Dexedrine)
• فوکالی و فوکالین ایکس آر (Focalin)
• Metadate CD and Metadate ER
• متیلین و متیلین ای آر
• ریتالین، ریتالین اس آر و ریتالین ال ای
• ویوانسه
• کوییلیوانت ایکس آر

داروهای غیر محرک:

در صورتی می‌توان از این داروها استفاده کرد که عوارض جانبی داروهای محرک به اندازه‌ای زیاد باشد که کنترل شدنی نباشد. یا مشکلات پزشکی دیگری وجود داشته باشد، که مانع از استفاده‌ی فرد از داروهای محرک شود. داروهای غیر محرک مانند:

• استراترا
• اینتونیو
• کاپ وای

درمان بیش فعالی با دارو و نحوه مصرف داروها

باید این نکته را مدنظر داشته باشید که کلاً داروها (مخصوصاً بیش فعالی و عدم تمرکز)  تیغ دو لبه است،  هم می‌تواند باعث بهبود تمرکز و فعالیت کودک شود و هم می‌تواند از طرف دیگر تشدید کننده آن باشد و اثرات منفی بر روی کودک داشته باشد.

همه این موارد بستگی به میزان بیش فعالی در کودک، مقدار و زمان تجویز دارو دارد. دلیل، مقدار، ساعت و نوع مصرف داروها تعیین کننده اثربخشی آنها هستند.

یکی از نکات مهم و حائز اهمیت در این شیوه درمان، تنظیم درست دوز مصرفی داروها می‌باشد. بر این اساس، چنانچه در ابتدا دوز داروها مقدار کمی تجویز شده و به تدریج دوز مصرف افزایش پیدا کند، با عوارض بسیار کمتری همراه می‌باشد.

درمان دارویی این کودکان همان طور که گفته شد بهتر است در سنین کودکی و حدود پیش‌دبستانی آغاز شود و در صورت درمان مداوم حدود نیمی از این کودکان در نوجوانی قادرند بدون درمان دارویی عملکرد طبیعی و مطلوبی داشته باشند.

اما نیم دیگر نیازمند درمان ادامه دار با دارو هستند. همان گونه که یک مبتلا به بیماری پرفشاری خون نیز نیازمند درمان مداوم با داروی ضد فشار خون است.

درمان بیش فعالی با دارو و عوارض جانبی داروها

درمان بیش فعالی با دارو معمولاً ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. از آنجایی که غالباً افراد از لحاظ فیزیولوژیکی و فیزیک بدنی با یکدیگر از تفاوت‌هایی برخوردار می‌باشند، عوارض داروها نیز تاثیرات متفاوتی بر آنها می گذارد. این داروها می‌توانند عوارض جانبی زیر را نیز ایجاد کنند:

• مشکلات خواب
• نوسانات خلقی
• بی اشتهایی
• مشکلات قلبی
• فکر کردن یا اقدام به خودکشی.

همانطور که در سری مقالات قبل گفتیم درمان بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان بسیار ضروری است، چرا که عوارض جبران ناپذیری مانند افت تحصیلی، مشکلات شغلی و اجتماعی، رفتارهای پر خطر، اعتیاد، از بین رفتن اعتماد به نفس و… را در صورت درمان نشدن این اختلال در پی خواهد داشت.

در سری مقالات قبل درباره‌ی اختلال بیش فعالی، انواع و علت آن و همچنین علائم، روش تشخیص و تست بیش فعالی کودکان صحبت کردیم، همچنین به بررسی بیش‌فعالی بزرگسالان، علائم و عوارض آن پرداختیم که می‌توانید در سری مقالات زیر آن‌ها را مطالعه کنید.

• بیش فعالی چیست؟
• علت بیش فعالی
• انواع بیش فعالی
• تشخیص بیش فعالی
• علائم بیش فعالی
• تست بیش فعالی کودکان

• بیش فعالی بزرگسالان

ممکن است بسیاری از والدین تصور کنند، بیش فعالی بیماری چندان مهمی نیست و خود به خود با بزرگ شدن کودک بیماری رفع شده و یا در دوران کودکی مشکل خاصی برای کودک ایجاد نمی‌کند.

در حالی که این طور نیست و در صورت عدم معالجه و بی توجهی به کودک بیش فعال، در دوران مدرسه بیش فعالی برای کودک مشکل ساز می‌شود، چرا که کودک مهم‌تر از همه در تمرکز و توجه مشکل دارد. در نتیجه تمرکز کافی برای گوش دادن به درس نداشته و مدام توی فکر و خیال است و برای بیرون رفتن مدام اجازه می‌خواهد. در یادگیری و انجام تکالیف دچار ضعف‌های جدی خواهد شد.

او نمی‌تواند مدت طولانی آرام روی صندلی بنشیند و معمولاً پر حرف است و مدام سر کلاس با بقیه حرف می‌زند. به همین دلیل از لحاظ تحصیلی معمولاً بسیار افت می‌کند و با مشکل مواجه می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که کودک سر خورده شده و دچار عدم اعتماد به نفس شود.

همچنین ممکن است در دوره نوجوانی و جوانی، رفتارهای ضد اجتماعی و حتی بزهکارانه و اعتیاد از آنان دیده شود. علاوه بر این‌ها افراد بیش فعال معمولاً در بزرگسالی در تحصیل، حوزه کاری، اجتماعی و شخصی دچار مشکلات جدی شده و احتمال اینکه این افراد در آینده مبتلا به افسردگی شدید شوند زیاد است.

درست است که کنار آمدن با کودکان بیش فعال کار ساده‌ای نیست، اما والدین باید بدانند که این کودکان ذاتاً بد نیستند اما بدون مصرف دارو و رفتار درمانی نمی‌توانند رفتارهای خود را کنترل کنند. والدین باید از تنبیه بدنی کودک خود جدا خودداری کنند و با او با محبت رفتار کنند.

تشخیص اشتباه بیش فعالی یا عدم تمرکز می‌تواند مسیر زندگی یک کودک را کاملاً تغییر دهد. برای تشخیص بیش فعالی در کودکان، والدین باید رفتار کودک را به مدت ۶ ماه با دقت مورد بررسی قرار دهند و در صورتی که نشانه و علائم بیش فعالی را در مدتی طولانی در کودک خود مشاهده کردند، با یک متخصص برای تشخیص قطعی و درمان مشورت کنند.

درمان بیش فعالی

برای درمان بیش فعالی حقیقتاً بهترین روش درمان و داروی مشخصی وجود ندارد و هرکدام از شیوه‌ها بایستی بر اساس فرد مورد نظر تجویز شود. همچنین باید گفت درمان سریعی نیز برای ADHD وجود ندارد، اما علائم آن قابل شناسایی و کنترل هستند.

۴ محور اصلی درمان کودکان بیش فعال ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی، کاردرمانی و آموزش والدین و معلم است. همچنین سن طلایی درمان این کودکان تا ۱۲ سالگی است.

هر چند که روش‌های مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد، اما درمان دارویی برای این اختلال مهم‌ترین و موثرترین روش در این بین است. معروف‌ترین و شایع‌ترین درمان موثر در این بین قرص متیل فنیدیت یا ریتالین است که مدت‌هاست در سراسر جهان درمان اصلی این اختلال است.

درمان دارویی این کودکان بهتر است از سنین کودکی و حدود پیش‌دبستانی شروع شود و در صورت درمان مداوم حدود نیمی از این کودکان در نوجوانی می توانند بدون درمان دارویی عملکرد طبیعی و مطلوبی داشته باشند، اما نیم دیگر نیازمند درمان ادامه دار با دارو هستند.

رژیم غذایی مناسب نیز تاثیر بسزایی در کاهش علائم این کودکان دارد، به طوری ‌که مشاهده شده اگر کودکان بیش‌فعال مواد غذایی سرشار از امگا ۳، آهن و املاح معدنی را بیشتر دریافت کنند، تا ۴۰ درصد علائم بیماری آن‌ها کاهش پیدا می‌کند همچنین این کودکان باید از مصرف فست‌فودها، نوشابه‌ها و مواد غذایی حاوی مواد نگه‌دارنده نیز خودداری کنند.

کودکان بیش فعال باید از زیاده روی در مصرف شکر و غذاهای حاوی آن مانند کیک، شیرینی، شکلات، بیسکویت و نوشابه‌های شیرین که تحریک کننده هستند خودداری کنند.

دارودرمانی در بیش فعالی

داروهای درمان بیش فعالی شامل تجویز داروهای محرک و غیر محرک است، که به کاهش رفتارهای تخریب گرا نه و نامناسب کودکان و بهبود زندگی روزانه آن‌ها کمک قابل توجهی می‌کند.

این داروها با افزایش و متعادل کردن پیام‌رسان‌های عصبی به بهبود علائم بیش‌فعالی کمک می‌کنند. پیام‌رسان‌های عصبی موادی شیمیایی هستند که سیگنال‌هایی را میان نورون‌های مغز و بدن منتقل می‌کنند.

داروهایی که محرک هستند می‌توانند به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و تکانشی کمک کرده و سطح توجه فرد را افزایش دهند.

اما داروهای محرک ممکن است برای تمامی افراد مبتلا به این اختلال موثر نباشند، در این صورت داروهای غیر محرک برای افراد بالای ۶ سال تجویز می‌شوند.

بعضی از داروها خیلی سریع اثر می‌کنند ولی اثرشان در طول شب از بین می‌رود. داروهایی با اثر گذاری آهسته نیز وجود دارد که فقط کافی است، یک بار در روز استفاده شوند. عوارض جانبی این دسته از داروها شامل کاهش وزن و گاهی روان پریشی است.

اما در عین حال باید به این نکته توجه داشت که کودکان به صورت متفاوت به داروهای مختلف جواب خواهند داد. در واقع انتخاب بهترین داروی بیش فعالی، با توجه به وضعیت شخص و هم چنین بروز عوارض جانبی هر دارو است.

میزان مصرف دارو و طریقه استفاده از آن‌ها باید حتماً توسط پزشک متخصص تعیین شود. برخی از داروها باید هر روز مصرف شوند. اما برخی دیگر باید تنها در محیط مدرسه یا محل کار استفاده شوند.

داروهای محرک مانند منیل فنیدات و ریتالین  در ۸۰ درصد موارد طبق گزارشات معلم‌ها و والدین، در کوتاه مدت تاثیر زیادی بر روی علایم این اختلال داشته است.

آکادمی طب اطفال آمریکا، با سونیا موافق هست. آن‌ها اغلب رفتار درمانی را برای سنین زیر ۶ سال توصیه می‌کنند.

انواع داروهای بیش فعالی به دو دسته محرک و غیر محرک تقسیم می‌شود:

داروهای محرک:

• آدرال و آدرال ایکس آر
• کنسترا
• دکسدرین (Dexedrine)
• فوکالی و فوکالین ایکس آر (Focalin)
• Metadate CD and Metadate ER
• متیلین و متیلین ای آر
• ریتالین، ریتالین اس آر و ریتالین ال ای
• ویوانسه
• کوییلیوانت ایکس آر

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید درمان اوتیسم با ۴ شیوه مهم و تاثیر گذار

داروهای غیر محرک:

• • استراترا
  • اینتونیو
  • کاپ وای

درمان بیش فعالی با روان درمانی

در درمان بیش فعالی علاوه بر دارو درمانی، درمان‌های دیگری نیز وجود دارد که به کاهش نشانه‌های بیش فعالی کمک می‌کند.

معمولاً والدین سعی می‌کنند تنها یکی از این روش‌ها را امتحان کنند و اکثراً دارو درمانی را به تنهایی انتخاب می‌کنند، چرا که این روش ارزان‌تر و سریع‌تر است.

اما مشکل دارو درمانی در این است که فرد پس از قطع مصرف، دوباره علائم بیماری را نشان خواهد داد. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود تا در صورت دارو درمانی از درمان مکمل هم استفاده شود.

تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که دارو درمانی را به عنوان روش تنها انتخاب می‌کنند بعد از دو هفته، دیگر علائم بیماری را نشان نمی‌دهند و در درمان‌های دیگر بعد از یک ماه علائم به صورت تدریجی محو می‌شود.

اما بازگشت علائم بیماری در دارو درمانی بسیار بالاتر از دو روش نوروفیدبک و روان درمانی است.

در روش روان درمانی، روان درمانگران بر روی رفتارهای این کودکان کار می‌کنند و سعی می‌کنند با شرطی سازی‌های مختلف رفتار آن‌ها را تغییر دهند.

این شیوه تقریباً مکانیزمی شبیه به عمل نوروفیدبک دارد، با این تفاوت که سعی درمانگر بر این است که رفتارهای مختلف را مرحله به مرحله اصلاح کند.

معمولاً روان درمانگران با دادن تکالیف مختلف به افراد مبتلا به کمبود توجه-بیش فعالی در محیط‌های خارج از کلینیک، سعی می‌کنند تا الگوی رفتاری افراد را تغییر دهند و در نهایت آن‌ها را به افرادی بهنجار و طبیعی نزدیک کنند.

درمان بیش فعالی با رفتار درمانی

تحقیقات نشان داده که درمان‌های رفتاری بخش مهمی از درمان برای کودکان بیش فعال است. رفتار درمانی نه تنها توانایی کودکان را برای کنترل توجه و تمرکز در مدرسه افزایش می‌دهد، بلکه روابط آن‌ها را با خانواده و دوستانشان بسیار تحت تاثیر قرار خواهد داد. هدف از این درمان‌ها قوی‌تر کردن رفتارهای مثبت و از بین بردن رفتارهای نامطلوب است. درمان رفتاری شامل تمرینات رفتاری برای خانواده، خود کودک و حتی معلمان در مدرسه می‌باشد. درمانگر رفتاری – شناختی به فرد برای موارد زیر کمک می‌کند:

o      تنظیم برنامه‌های تغییر رفتاری در مدرسه، کار، و خانه
o      تعیین اهداف مشخص برای رفتار و موفقیت
o      به خانواده‌ها و آموزگاران کمک کنید تا جایزه‌ها و نتایج خود را حفظ کنند.

رفتاردرمانی نسبت به درمان دارویی برای کودکان ۲ تا ۵ ساله دارای اختلال بیش‌فعالی ارجحیت دارد. به گفته محققان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، رفتاردرمانی به بهبود علائم اختلال بیش فعالی در کودکان کمک می‌کند و می‌تواند به اندازه دارو موثر بوده و در عین حال عوارض جانبی هم نداشته باشد.

داروهای نظیر ریتالین برای برخی کودکان مناسب هستند، اما رفتاردرمانی دارای عوارض جانبی داروهای مرتبط با بیش فعالی نظیر دل درد، بداخلاقی، از بین رفتن اشتها و مشکلات خواب نیست.

درمان بیش فعالی با کاردرمانی

کودک مبتلا به بیش فعالی از توجه به جزئیات ناتوان است و در تمرکز هنگام فعالیت و بازی مشکل دارد. همچنین هنگام صحبت مستقیم با او، به نظر می‌رسد که گوش نمی‌دهد و اغلب قادر به پیگیری دستورات یا اتمام کارها نیست و اغلب وسایل خود را گم می‌کند (وسایل مدرسه و اسباب بازی) و فراموشکار است. کاردرمانی برای کودکی با این مشکلات شامل مواردی از جمله انواع بازی‌های هدفمند و سیستم‌های مبتنی بر پاداش و محرومیت است.

کار درمانگر با تمرکز بر نیازهای کودک مهارت‌هایی مانند: سازماندهی کردن، هماهنگی فیزیکی، کارآمدی در تکالیف روزمره را در کودکان بیش فعال تقویت می‌کنند.

درمان بیش فعالی با نوروفیدبک

امروزه بیش از هر زمان دیگری، برای درمان کودکان بیش فعال و کم توجه از نوروفیدبک استفاده می‌شود. بیش از ۷۵ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی و کم توجهی به وسیله نورو فیدبک بهبودی می یابند.

باید به خاطر داشت که نوروفیدبک در واقع نوعی یادگیری است، و مغز یاد می‌گیرد که چطور به تنظیم خود پرداخته و نقائص عملکرد خود را برطرف کند. در نورو فیدبک به مغز آموزش خود تنظیمی داده می‌شود، لذا هیچ گونه عوارض و خطری به دنبال ندارد.

بیش فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات رشدی-رفتاری در کودکان و نوجوانان است. این اختلال در واقع یک بیماری پیچیده بوده و تشخیص بیش فعالی به صورت قطعی نیاز به کمک و نظر مشاور و پزشک متخصص دارد.

اما شما می‌توانید برای تشخیص احتمالی این اختلال در کودک یا نوجوان یا حتی در خود، با یکسری از نشانه‌های آن و راه و روش تشخیص این بیماری آشنا شوید. شناخت علائم بیش فعالی کمک فراوانی به تشخیص به موقع و صحیح این اختلال چه در کودکان و چه در بزرگسالان می‌کند.

در این مقاله قصد داریم به روش تشخیص بیش فعالی و علائم تشخیصی آن بپردازیم. در سری مقالات قبل درباره‌ی اختلال بیش فعالی، انواع و علت آن صحبت کردیم، که می‌توانید در مقالات زیر آن‌ها را مطالعه کنید.

• بیش فعالی چیست؟
• علت بیش فعالی
• انواع بیش فعالی

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: درمان بیش فعالی با دارو

مهم است که بدانید، اختلال بیش فعالی نه تنها بر عملکردهای شناختی، اجتماعی، هیجانی و خانوادگی کودک و دانش‌آموز تاثیر منفی می‌گذارد، بلکه عملکردهای شغلی و زناشویی او را در بزرگسالی نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

خیلی از افراد هستند که از مشکل نداشتن تمرکز و گاهی هم احساس بی‌قراری و ناآرامی رنج می‌برند. اما این لزوماً دلیل نمی‌شود که آنها بیش فعال هستند.

بلکه اگر شما دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی یا ADHD باشید، این مشکلی است که همواره با شماست و به روی زندگی روزانه و فعالیت‌های شما تاثیر بسیاری می‌گذارد.

این تاثیر گذاری ممکن است تا آنجا پیش برود که شما در محیط آموزشی یا محیط کاری یا زندگی شخصی خود دچار مشکلات جدی شده و با دشواری‌هایی روبرو شوید.

تشخیص بیش فعالی با یک آزمون خاص امکانپذیر نیست. مجموعه‌ای از علائم باید (حداقل در مدت شش ماه) مورد بررسی قرار بگیرد.

همچنین کودکی که دارای این نشانه‌هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط‌های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می‌کند و حتی با گروه دوستان و همسالان خود نیز به راحتی کنار نمی‌آید.

اگر این کودکان در زمان مناسب درمان نشوند، نمی‌توانند در امور آموزشی و فعالیت‌های اجتماعی خود موفق عمل کنند و ممکن است برای خود و اطرافیانشان مشکل آفرین باشند.

تست بیش فعالی کودکان و بزرگسالان

تشخیص بیش فعالی

امروزه بیش فعالی اختلالی بسیار شناخته شده است، اما به دلیل داشتن شناخت سطحی و ناکافی از آن ممکن است، والدین بعضی رفتارهای طبیعی یا اختلالات دیگر کودک را به عنوان بیش فعالی شناسایی کنند.

برای تشخیص اولیه‌ی بیش فعالی باید شناخت کامل تری از نشانه‌ها و علائم اختلال بیش فعالی داشته باشید و آن‌ها را با رفتار کودک خود منطبق کنید و در نهایت تشخیص قطعی اختلال بیش فعالی را به پزشک متخصص بسپارید.

برای تشخیص بیش فعالی تست‌های آزمایشگاهی وجود ندارد. در عوض پزشک با تکیه بر تاریخچه خانوادگی، شرح رفتارهایی که والدین کودک توضیح می‌دهند، بررسی رفتار کودک بر اساس سن و سال او، پرسش‌هایی که می‌پرسد و مشکلاتی که از مدرسه گزارش می‌شود اقدام به تشخیص وجود بیماری می‌کند.

آنها عواملی مانند عصبانیت، اختلال یادگیری، افسردگی، طلاق یا بیماری یکی از اعضای خانواده را هم در نظر می‌گیرند. امروزه علاوه بر مصاحبه بالینی، از تست‌های رایانه‌ای و نقشه برداری مغز نیز برای تشخیص این بیماری استفاده می‌کنند.

اختلال بیش‌فعالی- کم‌توجهی می‌تواند به طور میانگین از سن ۲ یا ۳ سالگی شروع شود. در حقیقت وجود اختلالADHD در کودکان را در سنین مختلف می‌توان تشخیص داد. این اختلال در نوزادان نیز ممکن است وجود داشته باشد.

در ۲ سالگی پزشکان به دنبال پیدا کردن علائم بیش فعالی هستند و هرچه زودتر این اختلال تشخیص داده شود زودتر می‌توان برای درمان آن مداخله کرد.

می‌توان گفت به طور معمول علائم و نشانه‌های آن، قبل از هفت سالگی بروز پیدا می‌کند. اما از آنجایی که یکی از بارزترین نشانه‌های کودکان بیش فعال عدم تمرکز و بی توجهی آن‌هاست، تا زمانی که کودک به سن مدرسه نرسیده که نیاز به توجه و نشستن طولانی مدت داشته باشد، این اختلال قابل تشخیص نیست.

به طور معمول علائمی از بی توجهی، ویری بودن و فعالیت‌های پر انرژی که حداقل برای شش ماه باعث به وجود آمدن اشکالاتی اساسی در رفتار کودک شده باشد، دلیل بر وجود اختلال می‌باشد. داشتن حداقل سه نشانه از نشانه‌های بیش فعالی برای تشخیص اولیه‌ی این اختلال لازم است.

والدین با کودکان بیش فعال خود چگونه رفتار میکنند؟

نحوه‌ی تشخیص بیش فعالی

این بیماری با داشتن علائمی مثل مشکل در توجه، فعالیت بیش از حد و انجام کارهایی بدون توجه به عواقب آن تشخیص داده می‌شود. کودک مبتلا به دلیل ناتوانی در توجه، دچار افت تحصیلی و عقب ماندگی (رفتاری و اجتماعی) از دیگر کودکان هم سطح خود می‌شود.

این ناتوانی‌های و شکست‌ها باعث ضعیف شدن اعتماد به نفس کودک شده و ایجاد رفتارهای پر ریسک و پر خطر در کودک می‌شود. همچنین ادامه پیدا کردن اعتماد به نفس پایین و انزوای اجتماعی- تحصیلی در کودک می‌تواند منجر به بیماری‌های افسردگی و انواع اختلالات اضطرابی شود.

برای تشخیص وجود این اختلال در کودک، علائم باید قبل از اینکه کودک دوازده ساله شود حتماً خودش را نشان داده باشد. بیشتر از شش ماه علائم باقی بماند و حداقل در دو محل مانند مدرسه، خانه یا هنگام بازی با سایر کودکان باعث ایجاد مشکل شود.

علائم بیش فعالی به جهت تشخیص عموماً به دو دسته کلی تقسیم بندی می‌شود، که در ادامه به طور خلاصه به آن می‌پردازیم.

نشانه‌های اختلال بیش فعالی

مبتلایان به اختلال بیش‌فعالی (Hyper Active Disorder – HD) معمولاً فعالیت بالایی دارند، اما در رابطه با تمرکز مشکلی ندارد. از نشانه‌های این نوع بیش فعالی می‌توان علائم زیر را بیان کرد:

• دست و پای بی‌قرار دارند.
• مدام محل نشستن یا صندلی را ترک می‌کنند.
• بالا رفتن از دیوار راست
• مدام از خود سر و صدا تولید می کنند.
• همیشه در حال حرکت و راه رفتن هستند و برای مدت طولانی نمی‌توانند یک جا بنشینند.
• زیاد حرف می‌زنند.
• اصلاً تحمل انتظار را ندارند و مثلاً نوبت را رعایت نمی‌کنند.
• تخریب‌گرند و از این کار لذت می‌برند.
• بدون فکر و بدون توجه به عواقب، کارشان را انجام می‌دهند.

راه تشخیص بیش فعالی نوع اول

برای تشخیص بیش فعالی نوع اول و مشخص شدن روند درمان این افراد، حتماً باید تمام عواملی که در ادامه آمده است در فرد دیده شود، که عبارتند از:

-حداقل ۶ نشانه، از نشانه‌های بالا را داشته باشد.

-نشانه‌ها مدت ۶ ماه تداوم داشته باشد.

-کودک حداقل دارای ۵ سال سن باشد.

-شروع علائم قبل از ۷ سالگی باشد.

نشانه‌های کمبود توجه و تمرکز

این گروه بر خلاف گروه قبلی جست و خیز و فعالیت زیادی ندارند، اما در توجه و تمرکز به مشکل بر می‌خورند. در حقیقت این افراد حضور فیزیکی دارند، اما فکر و حواسشان جای دیگری است. از نشانه‌های این نوع بیش فعالی می‌توان علائم زیر را بیان کرد:

۱- فقط از روی بی دقتی، دچار اشتباه می‌شوند.

۲- در حفظ توجه و تمرکز بیشتر از ۵ دقیقه مشکل دارند.

۳- به صحبت‌ها گوش نمی‌کنند و فقط تظاهر به گوش دادن می‌کنند.

۴- در هنگام ناراحتی از خود عکس‌العمل‌های سریع نشان می‌دهند، مثلاً در هنگام گوش کردن ناگهان سر خود را برمی‌گردانند.

۵- در برنامه‌ریزی و سازماندهی برنامه‌ها مشکل دارند.

۶- اغلب وسایل خود را گم می‌کنند.

۷- از این شاخه به آن شاخه می پرند و بسیار فراموش کارند.

۸- با کوچک‌ترین محرکی مثل بوق ماشین یا صدای تیک تاک ساعت حواسشان پرت می‌شود.

۹- از دستورهای داده شده پیروی نمی‌کنند.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید درمان بیش فعالی با نوروفیدبک

راه تشخیص نوع دوم بیش فعالی

برای تشخیص این افراد و مشخص شدن روند درمان، بایستی تمام عواملی که در پایین گفته شده در فرد دیده شود، که عبارتند از:

-حداقل ۶ نشانه، از نشانه‌های بالا را داشته باشد.

-نشانه‌ها مدت ۹ ماه تداوم داشته باشد.

-کودک حداقل دارای ۵ سال سن باشد.

-شروع علائم قبل از ۷ سالگی باشد.

کودکانی پرحرف که آرام و قرار ندارند نشانه‌هایی از بیش فعالی را دارند. هر چند که شیطنت همیشه به معنای بیش‌فعالی نیست، اما تحرک زیاد و نامتناسب با محیط، پرحرفی، نداشتن صبر و تحمل برای رسیدن به خواسته‌، انجام فعالیت‌های تخریبی و خرابکاری، پرخاشگری، بد‌خوابی و غیره از جمله مهم‌ترین علائم بیش‌فعالی محسوب می‌شود.

پسران سه برابر دختران در معرض این اختلال هستند و به طور معمول دختران ۵ سال بعد از پسران تشخیص داده می شوند. دختران بی نظم و ساکت کمتر به چشم می آیند، حتی اگر اختلال شان به اندازه پسران باشد.

بی توجهی و نادیده گرفتن موضوعات پیرامون از علائم اختلال در دختران مبتلا به بیش فعالی است. در پسران به جای آن انجام و بروز حرکات و رفتارهای متفاوت و غیرمنطقی بدون انگیزه قبلی و برنامه عاری از فکر انتظار می‌رود.

کودکان بیش‌فعال معمولاً خوابی ناآرام دارند و همان تحرک شدید و شیطنت‌های زمان بیداری را در خواب هم تکرار می‌کنند، از طرفی فرستادن این کودکان به تخت خواب کاری آسان نیست.

بچه‌های طبیعی وقتی دست به کار خطرناکی می‌زنند و دچار آسیبی می‌شوند، معمولاً عبرت می‌گیرند در حالی که کودکان بیش فعال عبرت‌پذیر نیستند و ممکن است عمل خطرناکی را چند بار تکرار کنند.

بچه‌های بیش‌فعال را در خانه معمولاً در حالی که روی کابینت، درراور و به طور کلی در ارتفاع هستند، می‌بینید. آنها همچنین رفتارهای ناگهانی و تکانه‌ای نیز دارند، مثلاً کودک نشسته و ناگهان کنترل تلویزیون که دستش است، را پرتاب می‌کند. این رفتارهای ناگهانی و تکانشی اغلب کودکان بیش‌فعال، باعث آزار و اذیت دیگران می‌شود.