امروزه درمان صرع با نوروفیدبک یکی از بهترین درمان‌ها برای کنترل بیماری در مبتلایان به صرع را ارائه می‌دهد. در روش نوروفیدبک بیماری فرد مبتلا به صرع بدون عوارض جانبی کنترل می شود. در این مطلب با صرع و تاثیر درمان آن با نوروفیدبک آشنا می شوید.

اگر با مفهوم نوروفیدبک و این روش درمانی آشنایی ندارید، می توانید قبل از خواندن این مقاله به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.

• نوروفیدبک چیست؟
• کاربرد نوروفیدبک
• نظرات در مورد نوروفیدبک
• تعداد جلسات نوروفیدبک
• نتایج نوروفیدبک

صرع

برای شروع آشنایی با تاثیر درمان صرع با نوروفیدبک بهتر است ابتدا با بیماری صرع بیشتر آشنا شویم و ببینیم دقیقا صرع چیست و چه علائمی دارد؟

اگر درگیر بیماری صرع شده باشید، می دانید که تشنجات صرع ممکن است تمام زندگی فرد را تحت الشعاع قرار دهد و آسیب‌های جسمی و اجتماعی جدی به فرد وارد کند. منتظر و نگرانی این حملات ناخواسته و اتفاقاتی که در پی این تشنج ها ممکن است رخ دهد بودن واقعا ناراحت کننده و سخت است.

صرع یک نوع بیماری مزمن و چهارمین بیماری شایع در جهان است. این بماری در طبقه‌بندی بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد. در دسته بندی بیماری‌های عصبی نیز، یکی از شایع ترین اختلالات است. حدود ۱٪ درصد از جمعیت مردم جهان (۶۵ میلیون نفر) صرع دارند و تقریباً ۸۰٪ موارد در کشورهای در حال توسعه روی می‌دهند.

صرع چیست؟

بیماری صَرع یا epilepsy یک اختلال سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) است که در آن فعالیت مغز مختل شده و موجب تشنج می شود. در صرع شخص، بدون دلیل‌ خاصی مثل افت قند خون، تب، کمبود کلسیم و غیره مکرراً دچار حملات تشنج شود. نام دیگر صرع تشنج است که یک‌ علامت‌ است‌ نه‌ بیماری‌.

صرع در واقع یک‌ نوع‌ اشکال در کار مغز است، که‌ نشانه آن‌ عبارت‌ است‌ از حملات‌ صرعی‌ ناگهانی‌ و تکرارشونده‌، حملاتی‌ کوتاه‌ مدت‌ از رفتار غیرطبیعی‌، تغییر در وضعیت‌ هوشیاری‌، یا حرکات‌ غیرطبیعی‌.

در برخی موراد فرد به صورت ناگهانی به زمین افتاده، دست و پاهایش سفت شده و از هوش می رود. بعد از چند ثانیه شروع به دست و پا زدن می کند. پس از آن کاملا به حالت اغما رفته و هیچ واکنشی بروز نمی دهد و صدایی را نمی شنود.

بنابراین با یک حمله تشنج نمی‌توان گفت فردی به بیماری صرع مبتلا شده‌ است. اما اگر بدون وجود علت و یا بعد از کنترل و یا رفع عوامل، حملات تشنج بازهم تکرار شود آن موقع بیماری صرع مطرح می‌شود.

علائم تشنج بسیار متفاوت هستند. ممکن است بعضی از افراد مبتلا به صرع دست ها یا پاهای خود را مرتبا تکان های ناگهانی دهند. در حالی که بعضی دیگر شاید هنگام تشنج چند ثانیه به جایی خیره شوند.

در برخی از افراد مبتلا به صرع، حملات تشنج به دنبال یک محرک حسی مثل نور شدید بروز می‌کنند و گاهی هم هیچ عامل شروع کننده ای وجود ندارد.

علائم صرع

علائم تشنج به ترتیب مراحل به صورت زیر است:
تحریک پذیری، رفتارهای غیرعادی یا گیجی موقت قبل از تشنج
اسپاسم و انقباض عضلات که فرد در طی آن بیهوش شده و به زمین می‌افتد.
خیره شدن به نقطه‌ای، همراه با نامنظم شدن تنفس
تکان خوردن های غیر قابل کنترل دست و پا یا صورت که می‌تواند از ۲۰ ثانیه تا چند ساعت طول بکشد.
در این مرحله ممکن است فرد زبانش را گاز بگیرد و کنترل مثانه یا روده را از دست بدهد.
پس از آنکه تشنج متوقف شد، ممکن است فرد هوشیاری یا حواس خود را از دست بدهد.
بعد از هوشیاری فرد علائمی مانند ترس، اضطراب، گیجی یا سردرد ممکن است داشته باشد.

آشنایی با محصولات علوم اعصاب

درمان صرع با نوروفیدبک

شاید صرع درمان نداشته باشد، اما حملات آن را می‌توان کنترل کرد. همان طور که از علل صرع بر می آ‌ید، با بر طرف کردن علت زمینه‌ای آن درصد قابل توجهی از موارد صرع را می توان کنترل و یا درمان کرد. تمام انواع صرع مادام العمر نیستند و اکثر افراد تا جایی بهبود می‌یابند که دیگر نیازی به دارو ندارند.

از بین تمام کسانی که دچار اختلال صرع هستند، بیماری ۲/۳ (دو سوم) از آنها با دارو قابل کنترل است. ولی بقیه به درمان داروئی جواب نمی دهند. هر چند مصرف دارو آنهم برای سالیان دراز خالی از عوارض داروئی نیست. وقتی درمان با دارو موثر نبود، گزینه بعدی انجام عمل جراحی است. که متاسفانه آنهم علیرغم اینکه عمل سنگینی است بطور محدود موفقیت آمیز است.

تا سال‌های اخیر بیماران مبتلا به صرع و تشنج مجبور بودند، درتمام طول عمر برای کنترل این بیماری بطور مرتب از دارو استفاده کنند. خوشبختانه تحقیقات اخیر نشان می دهد درمان صرع با نوروفیدبک می‌تواند در مورد بیماران موثر باشد. این روش درمانی، هیچگونه عارضه ندارد. تعداد حملات صرع را کاهش می دهد وحتی از شدت تشنجات کم می کند. یا اینکه حملات به کلی قطع می شود.

۷۰ تا ۹۰ درصد مبتلایان به صرع با استفاده از روش نوروفیدبک کاملا درمان می شوند. در مواری که دارو درمانی اثر گذار نیست، روش نوروفیدبک می تواند فرد مبتلا به صرع را به طور کامل درمان کند.

علاوه بر این درمان‌های غیر دارویی در درمان این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا داروها در این بیماری عوارض شدیدی همچون خستگی و کوفتگی بدن، سرگیجه، افزایش وزن، مشکلات حافظه و تمرکز، راش‌های پوستی، افسردگی و… را به دنبال دارد. اما امروزه با استفاده از نوروفیدبک بدون عوارض جانبی و به صورت دائمی می توان این بیماران را مداوا نمود.

مکانیسم درمان صرع با نوروفیدبک

حملات صرعی نتیجه فعالیت سلولی بیش از حد و غیرعادی عصب کورتیکال یا غشایی در مغز است. صرع را می‌توان با گرفتن نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی تأیید کرد.

صرع یک بیماری نیست بلکه فقط نشانه‌ایست که می‌گوید قسمتی از مغز کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد. وقتی مغز به طور طبیعی کار کند امواج الکتریکی از خود ایجاد می‌کند، که این امواج مانند الکتریسته در مسیر اعصاب مغزی عبور می‌کند.
صرع حالتی است که، یک سری از این تشنج‌ها و طوفان‌های الکتریکی در مغز به طور مرتب و با فاصله زمانی خود به خود ایجاد شده و خاموش می‌شوند. این طوفان الکتریکی بسته به محل خود در مغز علائم و نوع تشنج و صرع را تعیین می‌کند.

روش درمان صرع با نوروفیدبک برای یادگیری کنترل آگاهانه حالت‌های مغزی است. با این روش می توان با تکرار صوتی یا تصویری، امواج مغزی را به سمت فرکانس دلخواه هدایت کرد و الگوی فعالیت مغزی را تغییر داد.
این روش یک روش آموزشی است و فرد یاد می گیرد الگوی فعالیت مغزی خود را چگونه تغییر دهد. این تغییرات در ابتدا برای مدت کوتاهی پایدار هستند. ولی با انجام تمرینات و آموزش می توان این تغییرات را دائمی کرد.
در درمان با دستگاه نوروفیدبک تمرکز درمانگر بر روی افزایش و تقویت موج SMR و کاهش امواج آهسته مغزی قرار می‌گیرد.

درمان افسردگی با نوروفیدبک امروزه یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان قطعی افسردگی شناخته شده است. در روش نوروفیدبک فرد مبتلا به افسردگی بدون عوارض جانبی درمان می‌شود. در این مطلب با افسردگی و تاثیر درمان آن با نوروفیدبک آشنا می شوید.

اگر با مفهوم نوروفیدبک و این روش درمانی آشنایی ندارید، می توانید قبل از خواندن این مقاله به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.

• نوروفیدبک چیست؟
• کاربرد نوروفیدبک
• نظرات در مورد نوروفیدبک
• تعداد جلسات نوروفیدبک
• نتایج نوروفیدبک

افسردگی

برای شروع آشنایی با تاثیر درمان افسردگی با نوروفیدبک بهتر است، ابتدا با بیماری افسردگی بیشتر آشنا شویم و ببینیم دقیقا افسردگی چیست و چه علائمی دارد؟
افسردگی بیماری است که همگی ما بدون شک حتی اگر تعریف دقیق آن را ندانیم، با مفهوم کلی آن آشنا هستیم. همگی ما همین که غمگین می شویم، احساس ناامیدی و یاس می کنیم و در خود فرو می رویم، می گوییم افسرده شده‌ایم. این احساس بسیار ناراحت کننده است و باعث می شود ما انگیزه و انرژی خود را برای ادامه زندگی و فعالیت‌های روزانه از دست دهیم.
بر اساس آمار اختلال افسردگی در بین تمامی اختلالات روانپزشکی، بیشترین شیوع را در کل دوران زندگی افراد دارد. این آمار نشان دهنده‌ی آن است که این بیماری بسیار شایع و رایج است.

افسردگی چیست؟

افسردگی یا Depressio، جزو اختلالات خلقی طبقه‌بندی شده است. افسردگی با احساس فقدان، خشم و غم و اندوه همراه است که باعث مختل شدن فعالیت‌های روزمره‌ی فرد می شود.افرادی که دارای حالت افسردگی هستند، احساس ناراحتی، اضطراب، پوچی، ناامیدی، درماندگی، بی‌ارزشی، شرمساری یا بی‌ قراری دارند. آن‌ها اشتیاق خود برای انجام فعالیت‌هایی که زمانی برایشان لذت‌بخش بوده را از دست می‌دهند. تمرکز خود را از دست می‌دهند. در به خاطر سپردن جزئیات و تصمیم‌گیری دچار مشکل می‌شوند.نسبت به غذا بی‌میل و کم ‌اشتها می‌شوند. در روابط خود به مشکل برخورده و به خودکشی فکر می‌کنند و یا حتی خودکشی می‌کنند. اختلال افسردگی هم ‌چنین ممکن است باعث بی‌خوابی، خواب بیش از حد، احساس خستگی و کوفتگی، مشکلات گوارشی، یا کاهش انرژی بدن شود.راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (یا همان DSM)، که یک منبع معتبر برای تعریف و تشخیص اختلالات روانی محسوب می‌شود، برای اختلالات افسردگی (Depression Disorders) تعریف زیر را ارائه می دهد:ویژگی مشترک همه‌ی انواع اختلالات افسردگی این است که فرد، از نظر خُلق، وضعیتِ غمگینی، احساس تهی بودن یا زودرنجی را تجربه می‌کند. ضمن این که تغییرات جسمی و ذهنی نیز با این حال خلقی همراه می‌شوند. طوری که بر توانایی فرد برای عملکرد متعارف، تأثیر منفی می‌گذارند.افسردگی یک حالت خلقی شامل بی‌حوصلگی و گریز از فعالیت یا بی‌علاقگی و بی‌میلی است و می‌تواند بر روی افکار، رفتار، احساسات و خوشی و تندرستی یک فرد تأثیر بگذارد.

• افسردگی ممکن است یک واکنش طبیعی نسبت به اتفاقات بد زندگی باشد. مانند مرگ اطرافیان، اثرات بیماری‌های بدنی یا عوارض جانبی مصرف بعضی از داروها و درمان‌های پزشکی باشد. اما تا زمانی که این حالت در یک مدت زمان طولانی باقی نمانده باشد.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید کاربردهای نوروفیدبک

علائم افسردگی

علائم افسردگی چیزی بیشتر از داشتن احساس غم و اندوه مدام است. افسردگی می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند که این علامت‌ها در زنان، مردان و کودکان متفاوت است. با توجه به آخرین تحقیقات انجام شده مهمترین علائم افسردگی عبارتند از:
احساس غم و اندود
کاهش انرژی و خستگی
تغییر در اشتها
تغییر در وزن
کم خوابی یا پر خوابی
نا امیدی
احساس پوچی و بی فایدگی
بی انگیزه بودن
تحریک پذیری
بدبینی
احساس گناه
کاهش میل جنسی
ناتوانی در تصمیم گیری
افکار خودکشی
بی علاقگی نسبت به کارهایی که در گذشته برای فرد لذت بخش بود.
آشفتگی روان
عدم تمرکز و فراموشی

در تشخیص اختلال افسردگی باید توجه کرد که آیا شدت این علایم به اندازه ای است که روی عملکرد فرد تاثیر نامطلوبی گذاشته باشد؟ یا چه مدت این علائم طول کشیده است؟

        علایم جسمی نشان دهنده این است که افسردگی فراتر از ذهن فرد است و فقط باعث بر هم زدن و مشکل در افکار فرد نمی‌شود و اثراتی گسترده‌تر دارد.

درمان افسردگی با نوروفیدبک

آمارها در ایران نشان دهنده شیوع رو به رشد افسردگی در کشور است. به گفته‌ی وزیر بهداشت بیش از ۱۲ درصد مردم ایران افسرده هستند.
افراد مبتلا به افسردگی حاد حتی احتمال دارد به درجه‌ای از ناامیدی برسند که دست به خودکشی بزنند.
این در حالی است که امروزه شناخت علائم افسردگی و درمان آن با روش‌های نوین، از افزایش وخامت این بیماری می‌کاهد.
افسردگی شدید بیماری است، که از اختلالات مربوط به نحوه کارکرد مغز به وجود می آید. روش نوروفیدبک منجر به تغییرات الگوهای انتقال دهنده‌های عصبی و امواج مغزی در افراد افسرده خواهد شد.
نوروفیدبک ساز و کار اصلی که مغز به آن وسیله برانگیختگی فیزیولوژیک را کنترل می‌کند، تحت کنترل درآورده و مکانیزم برانگیختگی را طبیعی می‌سازد. این روش صرفنظر از علت افسردگی اثر بخش است.

مکانیسم درمان افسردگی با نوروفیدبک

زمانی که فرد دچار افسردگی می‌شود در واقع امواج مغزی او به درستی فعالیت نمی‌کند و یا فعالیت آن در برخی امواج بیشتر و در برخی امواج کمتر است.
در واقع در افراد نرمال در نیم‌کره‌ی چپ افرادی که مسئول هیجانات مثبت است، میزان موج آلفا پایین است. برعکس در نیم‌کره‌ی راست، که مسئول هیجانات منفی است، میزان موج آلفا بالاست. این امر تعادل را برقرار می کند و درواقع هیجانات مثبت را بالا می برد.
اما در مغز افراد افسرده موج آلفا یا تتا در دو نیم کره متفاوت است. در نیم کره‌ی چپ میزان موج آلفا بالاست و در نیم کره‌ی راست میزان موج آلفا پایین است. در نتیجه فرد دچار افسردگی می شود.
پس در روش درمان افسردگی با نوروفیدبک به عنوان نمونه، درمانگر هدف را بر سرکوب موج آلفا می گذارد و نقطه‌ای که مسئول هیجانات منفی در افراد افسرده است را پیدا کرده و از همان نقطه کار را شروع می کند.
در روش درمان افسردگی با نوروفیدبک در واقع ذهن شرطی می شود. ذهن فرد افسرده به طور خودکار می آموزد که چگونه می‌تواند به تولید بیشتر امواج هایی بپردازد که برای جلوگیری از افسردگی مؤثر است و یا امواج منفی را کمتر کند. یعنی ذهن به نوعی خود تنظیمی دست پیدا می‌کند.

درمان سردرد میگرنی با نوروفیدبک یکی از درمان‌های جدید و بسیار موثر برای بر طراف کردن مشکل میگرنی افراد است. تحقیقات نشان داده، میگرن یکی از بیماری‌هایی است که به درمان نوروفیدبک به خوبی پاسخ داده است. در این مطلب با میگرن و تاثیر درمان آن با نوروفیدبک آشنا می شوید.

اگر با مفهوم نوروفیدبک و این روش درمانی آشنایی ندارید، می توانید قبل از خواندن این مقاله به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.

• نوروفیدبک چیست؟
• کاربرد نوروفیدبک
• نظرات در مورد نوروفیدبک
• تعداد جلسات نوروفیدبک
• نتایج نوروفیدبک

میگرن

برای شروع آشنایی با تاثیر درمان سردرد میگرنی با نوروفیدبک بهتر است ابتدا با سردرد میگرنی بیشتر آشنا شویم و ببینیم سردرد میگرنی چیست و چه علائمی دارد؟

اگر شما هم جزو دسته کسانی باشید که دچار سردردهای می‌گیرنی هستند، حتما تجربه‌های فراوانی از مختل شدن کارهای روزانه خود بخاطر سردرد دارید. افرادی که درگیر میگرن می‌شوند، ممکن است به دلیل وخامت حالشان در کار و فعالیت‌های خود دچار مشکلات فراوانی شوند و این سردردها به اصطلاح آنها را از کار و زندگی بیاندازد.

میگرن یکی از بیماری‌های شدید مغز و اعصاب است، که در آن سردردهای ملایم یا شدید پی در پی رخ می‌دهد. شدت سردرد در افراد مبتلا به حدی است که فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره خود ناتوان می‌کند. امروزه ۱ تا ۱۰ درصد از مردم در دنیا درگیر بیماری میگرن هستند.

سردردهای می‌گیرنی به شدت کیفیت زندگی شخص را کاهش می‌دهند و فرد را از فعالیت به صورت مناسب و بهینه دور می کند. تا حدی که سازمان بهداشت جهانی سردرد میگرنی را بین بیشترین بیماری‌های ناتوان کننده (disabling) دسته بندی می‌کند. این بیماری در زنان (تقریباً ۳ برابر) بیشتر شیوع دارد.

در سردردهای می‌گیرنی بیش از دو سوم بیماران یا به پزشک مراجعه نمی‌کنند یا مراجعات خود را قطع می‌کنند. به همین دلیل، این بیماری اغلب تشخیص داده نشده یا به خوبی درمان نمی‌شود. سردرد میگرنی ممکن است در دوران کودکی شروع شود یا تا اوایل بزرگسالی رخ ندهد.

سردرد میگرنی چیست؟

سردرد بیماری نیست بلکه خود یک نشانه یا علامت برای بیماری است. در هر نقطه از بدن انسان تنها در آنجا که گیرنده مخصوص درد وجود داشته باشد، می‌تواند درد را احساس کند. خود مغز گیرنده مخصوص درد ندارد.

اما رگ‌های خونی داخل مغز و پرده های مغزی و عضلات کاسه سر و صورت گیرنده های درد دارند. که بر اثر فشار، التهاب، عفونت، گشاد یا تنگ شدن رگ‌های داخل و خارج جمجمه این گیرنده ها تحریک می شوند و در نتیجه انسان احساس سردرد می کند.سردرد میگرنی یکی از شایع ترین علل سردرد است و بیشتر کسانی که میگرن دارند به حملات پی در پی سردرد دچار می شوند. میگرن می‌تواند باعث سردرد شدید در عرض چند ساعت تا چند روز شود.

سردردهای میگرنی مکرر، بسیار شدید، ناتوان کننده و خسته کننده هستند. برخی اوقات درد در قسمت پیشانی، اطراف چشم و یا در پشت سر دیده می شود، ولی اغلب یک طرف سر را درگیر می‌کنند.

سردرد میگرنی از یک طرف سر و از پیشانی یا گیجگاه شروع شده و به اطراف انتشار می یابد. این بیماری سردردی ضربان دار است و به حدی شدید است که عملکرد فرد را مختل می‌کند.

درد در میگرن به‌ طور کلی با بالا رفتن فعالیت بدنی افزایش می‌یابد. معمولا از ۴ تا ۷۲ ساعت درد میگرنی ادامه پیدا می کند.

علائم ممکن است شامل بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، مشکل در صحبت کردن، بی حسی یا سوزن‌سوزن شدن دست‌ها و پاها و علایم حسی هشداردهنده، مانند صاعقه‌ها، فلاش‌های نور، نقاط کور و حساسیت به نور و صدا باشد.

علائم میگرن

از شایع ترین نشانه‌ها و علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سفتی گردن
سر درد در یک سمت سر
اختلال در هوشیاری
دیدن اشکال مختلف، نقاط روشن یا درخشان از نور
از دست دادن بینایی
پین‌ها و سوزن‌ها در یک دست یا پا
ضعف یا بی حسی در صورت یا یک طرف بدن
مشکل صحبت کردن
حرکات غیر قابل کنترل یا حرکات دیگر
تهوع و استفراغ
تاری دید
نوسان خلق
گیجی
سر گیجه
ضعف

درمان سردرد میگرنی با نوروفیدبک

بیشتر افراد برای درمان سردردهای میگرنی خود از دارو‌ استفاده می‌ کنند. اما اکثر آنها به علت درمان نشدن با دارو شاکی هستند و باید در نظر داشت این داروها عوارض جانبی دیگرهم دارند.

درمان سردرد میگرنی با نوروفیدبک در زمینه پیشگیری از میگرن و درمان آن بسیار موثر واقع شده و میگرن یکی از بیماری هایی است که به درمان نوروفیدبک به خوبی پاسخ می دهد. به ‌ویژه در صورتی که مصرف داروهای متداول ضد میگرن منع شده باشد، یا مصرف زیاد دارو مضر باشد.

همچنین در درمان دارویی میگرن، دارو تنها آن را کنترل می‌کند و بیمار مجبور به استفاده دائمی از داروهاست. در حالی که یک دوره درمان سردرد میگرنی با نوروفیدبک بسیار موثر، کاملا درمان کننده و دارای اثرات ماندگار است. علاوه بر آن عوارض جانبی نداشته و دوره درمان آن کوتاه است. نوروفیدبک به افراد کمک می‌کند تا برخی از پارامترهای روانی را آگاهانه کنترل کنند و به عنوان روش درمان غیردارویی، اثرپیشگیری کننده خود را در حملات میگرن اثبات کرده است.

مکانیسم درمان سردرد میگرنی با نوروفیدبک

آنچه درباره علت میگرن مسلم است، این است که میگرن در اثر تورم رگ‌های خونی و تحریک گیرنده‌های درد اعصاب اطراف رگ‌ها منجر به حس سردرد می شود. این اختلال نتیجه تغییرات عملکرد مغز است، که باعث تغییر در جریان خون مغز می‌شود.

در صورتی که نورون های مغز در مواجهه با محرک های داخلی یا محیطی موفق به دادن پاسخ درست نشوند. این امر منجر به رها شدن مواد شیمیایی می‌شود. این مواد شیمیایی رها شده، موجب گشادی رگ‌های مغزی و متورم شدن عروق مغز می شود. بنابراین گیرنده‌های درد این تغییر حجم را در رگ ها شناسایی کرده و پیام درد را به مغز مخابره می‌کنند و سبب بروز سردرد می‌شود.

با روش نوروفیدبک می توان طی جلساتی توسط کامپیوتر، خود بیمار یاد بگیرد که توانائی تنظیم و تغییر قطر رگ‌های خونی مغز را داشته باشد.

در مرحله‌ای که انقباض عروق می خواهد شروع شود، بطور اتوماتیک شخص قادر خواهد بود تا از بروز مرحله انقباض جلوگیری کرده و مانع ظهور علائم میگرن شود.

در ضمن با نوروفیدبک و بیوفیدبک می توان عضلات شانه و گردن که دچار اسپاسم و انقباض شده و با فشار برروی عروق خونی ایجاد سردرد می کند را توسط آموزش در حالت شل نگه داشت و از بروز سردرد پیشگیری کرد.

نوروفیدبک همان فرایند یادگیری و کسب کردن مهارت جدید است. با این نوع آموزش مغز با ایجاد ارتباط بین سلول های عصبی و استفاده از مسیرهای مهم که نقاط مختلف مغز را بهم متصل می کند، مهارت های جدید را یاد می گیرد.

هر چه بیشتر از این مسیرها استفاده کنید، مغز در انجام کارهای مرتبط بهتر خواهد شد. نوروفیدبک از این طریق و با ایجاد الگوهای مغزی صحیح، فرد را در بهبود عملکرد یاری می کند.

با تکرار جلسات نوروفیدبک مغز بیمار، دیگر حالت موجی که باعث بروز علایم بیماری می شود را ندارد. در واقع کارکرد مغز در آن ناحیه اصلاح و تنظیم شده و همین باعث بهبودی بیمار می‌شود.

در این مقاله قصد داریم یکی از کاربرد های مهم نوروفیدبک را که درمان اعتیاد با نوروفیدبک است توضیح دهیم. با پیشرفت علم و تکنولوژی به همراه بالا رفتن دانش بشر در زمینه روان شناسی و دانش ذهن، دستاوردهای انسان نیز در زمینه درمان و بهبود مسائل روانی بالا رفت.

دیگر بشر برای درمان بیماری ها تنها به کالبد و بیوشیمی توجه نمی کند. بلکه انسان را موجودی پیچیده در نظر گرفته و برای درمان آن از علوم مختلف بهره می گیرد.

یکی از مشکلاتی که جامعه بشر با آن دست و پنجه نرم می کند اعتیاد است. اعتیاد انواع مختلقی دارد که تمام آن ها ریشه روانی دارند از مصرف مواد مخدر گرفته تا مشروبات الکلی و عادت مصرف سیگار به صورت افراطی از آنجا که اعتیاد نوعی بیماری است که در زمره بیماری های اعصاب و روان قرار می گیرد و با تاثیر گذاری بر روی مغز سبب می شود رفتار مغز تغییر کند.

پس اگر اعتیاد، بیماری عملکرد مغز باشد که سبب مختل شدن کارایی آن می شود باید به دنبال درمان هایی باشیم که عملکرد مغز را به صورت طبیعی خود بازگرداند.

دستگاه نوروفیدبک امواج ذهنی را اندازه گیری کرده و با کم و زیاد شدن این امواج در قالب بازی و یا فیلم نتیجه را منعکس می نماید. مغز با آگاهی از وضعیت امواج خود در واقع از وضعیت خویش آگاه می شود و سعی دارد که هر موج را به وضعیت مطلوب خود برساند.

در نتیجه این کار به اصلاح عملکرد خود می رسد. به مرور مغز این کار را یاد گرفته و خود تنظیمی را می آموزد. و دیگر نیازی به دستگاه برای تنظیم خود ندارد با برگزیدن روش درمان اعتیاد با نوروفیدبک پیش بینی می شود که در بلند مدت این شیوه درمان مثمر ثمر بوده و از روش درمان به وسیله ی دارو به تنهایی مفید تر باشد. چرا که خود دارو درمانی نیز عوارض جانبی خود را دارد.

درمان بیش فعالی با نوروفیدبک یکی از روش‌های جدید و مدرن درمان این بیماری است، که نتایج خوب و موثری را تا کنون در پژوهش‌ها نشان داده است.

اگر با مفهوم نوروفیدبک و این روش درمانی آشنایی ندارید، می توانید قبل از خواندن این مقاله به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.

نوروفیدبک چیست؟

• کاربرد نوروفیدبک
• نظرات در مورد نوروفیدبک
• تعداد جلسات نوروفیدبک
• نتایج نوروفیدبک

اکثر پدر و مادرها وقتی کودکشان بیش از حد شیطنت و کارهای خطرناک می کند و تقریبا غیر قابل کنترل می شود، پیش خودشان نگران می شوند که نکند فرزندشان بیش فعال است. این نگرانی کاملا به جا و قابل درک است.

گاهی حتی اظهار نظر دیگران درباره‌ی رفتار کودک که شیطنت‌های او را به بیش فعالی نسبت می دهند، شما را بیشتر نگران و مضطرب می کند.

اما والدین قبل از اینکه نگرانی و استرس را به خود راه دهند، تا آنها را به ناتوانی در مدیریت اوضاع برساند. بهتر است آرامش خود را حفظ کرده و ابتدا با این بیماری آشنا شوند و اطلاعاتی درباره‌ی آن بدست آوردند. در مورد راه‌های درمان آن تحقیق کرده و با یک پزشک متخصص مشورت کنند، تا مطمئن شوند آیا کودکشان واقعا بیش فعال است یا نه؟

در این مطلب ابتدا کمی با بیماری بیش فعالی و علائم آن آشنا می شویم و سپس می بینیم این بیماری چگونه با روش جذاب و جدید نوروفیدبک می تواند درمان شود.

بیش فعالی چیست؟

اختلال کم‌توجّهی – بیش ‌فعالی که به صورت مخفف ADHD نامیده می‌شود. یکی از بیشترین اختلال‌های رفتاری – رشدی در سن کودکی و بلوغ است. به طوری که حدود سه تا پنج درصد کودکان در سن مدرسه به بیش فعالی مبتلا هستند. همچنین این اختلال در پسران سه تا پنج برابر بیشتر از دختران مشاهده می‌شود.
معمولا این کودکان بسیار باهوش و با استعداد هستند، با این وجود در مدرسه با درس مشکل پیدا می کنند. وقتی هم که بزرگ شدند از جهات مختلف در زندگی دچار مشکلات فراوان می شوند. زیرا نمی‌توانند روی درس یا هر کار دیگری تمرکز کنند. کودک بیش فعال دارای ۳ نشانه زیر است:

• کمبود توجه
• بیش فعالی
• تکانش‌گریاین ۳ علامت یعنی رفتار کودک معمولاً همراه با پرتحرکی، بی‌توجهی و رفتارهای ناگهانی است. در این بیماری معمولاً کودک یا حتی بزرگسال توانایی دقّت و تمرکز روی یک موضوع را ندارد. یادگیری در او کند است. فعّالیّت بدنی بسیار بالایی دارد و کارهای بدون تفکر و گاهاً حتی خطرناک انجام می دهد.نشانه‌های بیش فعالی در کودکان معمولا قبل از ورود آنها به مدرسه خودش را نشان می دهد. این عارضه بیشتر در دوران ابتدایی برای کودکان و یا در هنگام بلوغ اتفاق می افتد. بسیاری از این کودکان، یک یا چند اختلال رفتاری دیگر هم دارند. مثلا ممکن است یک مشکل روانی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی داشته باشند.

از نشانه‌های رفتاری کودک بیش فعال این است که این کودکان معمولاً بیشتر از بقیه جنب و جوش دارند، جوری که در خانواده و یا مدرسه اطرافیان از دستش شاکی می شوند. از جمله مهم ترین علائم این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معمولا به صحبت دیگران توجه نمی کند و وسط حرف بقیه می پرد. داد، هیچ علاقه‌ای ندارد.
• بیشترِ اوقات نمی‌تواند بی‌سر و صدا در بازی‌شرکت کند. بازی را بهم می زند و بقیه‌ کودکان را هل می دهد.
• بیشترِ اوقات، بیش از حد صحبت می‌کند.
• اغلب کارهای روزانه را فراموش می کند.
• پرحرفی، نداشتن صبر و حوصله یا عصبی و حساس بودن
• در برنامه‌ریزی و تمام کردن تکالیف خود ناتوان است.
• بیشترِ اوقات دست و پاهایش را تکان می‌دهد و مدام در حال حرک است.
• بیشترِ اوقات در کلاس درس یا مکان‌های دیگری که باید سر جای خود بنشیند، از جایش بلند می‌شود.
• به طور غیرقابل کنترلی به اطراف می‌دود و از هر چیزی بالا می‌رود.
• به کارهایی که باید در حالت نشسته انجامشان
• این اختلال از مشکلاتی است که بسیاری از پدر و مادرها با آن دست و پنجه نرم می کنند. نگهداری از کودکانی که اختلال بیش ‌فعالی دارند بسیار سخت و
• نفسگیر است. جای نگرانی اینجاست که این مشکل در بیش از ۶۰ درصد موارد تا دوران نوجوانی و بزرگسالی ادامه خواهد یافت است و اگر به موقع برای درمان
• آن اقدام نشود، ممکن است در سنین بالاتر به یک مشکل شدید و جدی تبدیل شود.

درمان بیش فعالی با نوروفیدبک

درمان بیش فعالی با نوروفیدبک یک روش کاملا نوین و رو به گسترش برای درمان این اختلال است. امروزه بیشتر از هر زمان دیگری، برای درمان کودکان بیش فعال و کم توجه از نوروفیدبک استفاده می شود. کودکان بیش فعال را نباید به حال خود و بدون درمان رها کرد. این کودکان بدون درمان نمی توانند رفتار خود را کنترل کنند و در آینده در زندگی اجتماعی و شغلی خود دچار مشکل می شوند.

مصرف داروی محرک و روان‌درمانی از روش‌های درمان سنتی این اختلال است. اما مشکل استفاده از داروهای محرک این است، که مدت اثر و ماندگاری کمی دارند. همچنین بعد از تمام شدن مدت اثر دارو علائم بیماری برمی گردد. علاوه بر آن عوارض داروهای محرک متاسفانه زیاد بوده و گاها عواقب جبران ناپذیری دارند.

در روش روان‌درمانی نیز تشخیص نوع بیماری تنها با مصاحبه شکل می‌گیرد و ارزیابی مغز نقش چندانی در سیستم درمانی ندارد. همچنین روان‌درمانی مستلزم این است که بیمار تکالیف محول شده از سوی درمانگر را به ‌درستی انجام دهد. در حالی‌ که اکثر مواقع انگیزه کافی را نداشته و رو به درمان دارویی می‌آورد. با توجه به اینکه درمان دارویی هم عوارض خاص خود را دارد می‌توان نوروفیدبک را ابزاری در جهت رفع نقص این دو نوع درمان معرفی کرد.

در دو روش سنتی و قدیمی اثر درمان ممکن است پایدار نباشد و ماندگاری کوتاهی داشته باشد. این در حالی است که استفاده از شیوه درمان بیش فعالی با نوروفیدبک اثرات پایدار دارد. در گزارش سال ۲۰۱۲ آکادمی آمریکایی کودکان، روش نوروفیدبک به عنوان اولین خط پیشگیری از کمبود توجه و پیشگیری از اختلالات توجه در نظر گرفته شد.

بیش از هر درمان دیگر در اروپا و ایالات متحده، از روش نوروفیدبک برای درمان بیش فعالی استفاده می شود. در گزارش های مختلف، حدود ۸۵ درصد از کودکان مبتلا به ADHD با نوروفیدبک بهبود می یابند.

اثرات درمان بیش فعالی با نوروفیدبک

نوروفیدبک در واقع نوعی یادگیری است، که مغز یاد می‌گیرد چطور خودش را تنظیم کند و اشتباهات عملکردی خود را برطرف نماید. این روش تنها با استفاده از امواج مغزی عمل می کند. همانطور که ما رانندگی را یاد می‌گیریم و آن را فراموش نمی‌کنیم، این نوع یادگیری هم فراموش نمی‌شود.در درمان بیش فعالی با نوروفیدبک در حقیقت مغز مهارت جدیدی به دست می‌آورد.

این روش موثر، بی خطر و بدون عارضه است. نتیجه مطالعات دانشمندان افزایش هوش، توجه و افزایش کنترل بر روی عملکرد و رفتار را بعد از انجام درمان با نوروفیدبک ثابت می کند.

الگوی امواج مغزی کودکان بیش ‏فعال که از طریق نقشه مغزی یا همان QEEG به دست می‏ آید، نشان می‏ دهد که در این کودکان نسبت امواج آهستۀ تتا به امواج سریع بتا زیاد است (البته AD/HD انواع متفاوتی دارد اما اصلی‏ ترین نشانه افزایش امواج آهسته و کاهش امواج سریع ‏تر مغزی است).

در آموزش نوروفیدبک از پروتکل‏ هایی استفاده می ‏شود که بتوانند مغز را در تقویت امواج ضعیف بتا و سرکوب امواج قوی تتا آموزش دهند. در این افراد گاهی افزایش High beta نیز دیده می‏ شود.

با انجام QEEG ثابت شده است میزان انگیختگی در بیمارانی که با نوروفیدبک درمان شده اند بیشتر است. درمان با نوروفیدبک برای کودکان بیش فعال توان سیستم مغز را طبیعی می کند.

نتایج درمان با نوروفیدبک

لوفتوس و همکاران (۲۰۱۲) در مطالعه ای مروری به بررسی اثربخشی درمان نوروفیدبک بر روی اختلال بیش فعالی و عدم توجه که همراه با اختلالات دیگر باشد پرداخته و اثر بخشی درمان را از نظر کارایی درجه ۴ یا« موثر» گزارش نمودند.

آرن و همکاران(۲۰۰۹) در مطالعه ای فراتحلیلی اثربخشی درمان نوروفیدبک را بر اختلال بیش فعالی و عدم توجه بررسی نمودند. در این مطالعه مشخص شد که نوروفیدبک از لحاظ کارایی در درمان AD/HD، در یک مقیاس ۵ درجه‌ای، مرتبۀ پنجم یا «کاملا موثر» را برای علائم عدم توجه و تکانشگری دارد و اثرگذاری آن بر روی بیش فعالی درجه سه گزارش شده است.

در ژوئن ۲۰۰۵، در یک مطالعه مروری/ فراتحلیلی، موناسترا و همکارانش با توجه به معیارهای مؤسسه سایکوفیزیولوژی و بیوفیدبک کاربردی (AAPB) و جامعه بین‌المللی نوروفیدبک و پژوهش (ISNR) به ارزیابی اثرات بالینی نوروفیدبک بر AD/HD پرداختند. این مطالعه نشان داد که نوروفیدبک از لحاظ کارایی در درمان AD/HD،

در یک مقیاس ۵ درجه‌ای، مرتبۀ سوم یا «احتمالاً مؤثر» را به خود اختصاص می‌دهد. مؤلفان یادآور شدند که اثرات مفیدی در مطالعات پنج گروه تصادفی (جمعاً ۲۱۴ بیمار) مورد تحلیل آنها گزارش شده است و البته رتبه گذاری نوروفیدبک در مورد AD/HD بر اساس نیازبه مطالعات کنترل شده بیشتری برای عوامل مربوط به بیمار و درمانگر انجام شد که ممکن است نتایج را تحت تأثیر قرار داده باشند.

در مطالعه‌ای که در سه قسمت توسط لوبار، استاروود، استار وود، و او دانل (۱۹۹۵) درباره تأثیر نوروفیدبک بر AD/HD انجام شد، ۲۳ نفر مبتلا به AD/HD ۸ تا ۱۹ ساله تحت آموزش سه ماهه نوروفیدبک قرار گرفتند. تغییرات در EEG، عملکرد در آزمون متغیرهای توجه (T.O.V.A)، مقیاس رفتاری (ADDES)، و عملکرد هوش (WISC-R) پس از درمان مورد ارزیابی قرار گرفت.

در قسمت اول بهبودی معناداری در عملکرد T.O.V.A، در قسمت دوم بهبودی معناداری در گزارش والدیندر قسمت سوم افزایش معناداری در امتیاز آزمون هوش بدست آمد. این مطالعه تأثیر آموزش نوروفیدبک را روی اندازه‌گیری‌های عینی و ذهنی، هر دو، و تحت شرایط کنترل شده نسبی نشان می‌دهد.

یکی از دغدغه‌های علاقه‌مندان به حوزه جذاب نوروفیدبک، اثرات و نتایج نوروفیدبک در انواع بیماری‌ها و افزایش قدرت ذهنی است. معمولاً همه ما دوست داریم بدانیم نوروفیدبک واقعاً چقدر موثر و مفید است و به قول خودمان چقدر می توانیم روی این روش حساب کنیم.

پیش از مطالعه‌ی این مقاله، شما به یک سری پیش‌نیاز ذهنی درباره‌ی نوروفیدبک نیاز دارید. مقالات زیر به شما در آشنایی با نوروفیدبک کمک می‌کند:

• نوروفیدبک چیست؟
• کاربرد نوروفیدبک
• نظرات در مورد نوروفیدبک
• تعداد جلسات نوروفیدبک
• نتایج نوروفیدبک

هر چند روش درمان و ارتقای عملکرد مغز توسط نوروفیدبک هنوز بسیار جوان و نوظهور است. اما در همین زمان کم تحقیقات و پژوهش‌های فراوانی در مورد کاربردهای نوروفیدبک انجام شده است. که ما در ادامه مختصری به نتایج پژوهش‌های آن درباره چند بیماری می‌پردازیم.

نوروفیدبک می‌تواند با آموزش دادن به مغز و شرطی کردن آن، در بهبود فرآیندهای شناختی و رفتاری انسان مفید باشد.

از کاربردهای آن می‌توان بهبود بسیاری از بیماری‌های روانشناسی و همچنین بهبود عملکرد اشخاص سالم نیز اشاره کرد.

کاهش استرس و اضطراب، داشتن آرامش و تمرکز دقیق روی یک موضوع خاص و مسائل دیگری از این قبیل، از مواردی است که هر انسان سالم به آن نیازمند است.

پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید: درمان اختلال خواب با نوروفیدبک

تجارب جدید جلسات نوروفیدبک نشان می‌دهد، که در این موارد آموزش‌های نوروفیدبک می‌تواند کمک فراوانی به شخص کند.

در ادامه به طور مختصر به نتایج نوروفیدبک در پژوهش‌هایی که به بررسی بیماری‌های قابل درمان با این روش انجام شده است، می‌پردازیم:

نتایج نوروفیدبک در بیش فعالی
در سال ۲۰۱۳ سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA)، استفاده از ” نوروفیدبک” را برای کمک به درمان اختلال بیش‌فعالی در کودکان و نوجوانان تایید کرده است.
پس از تشخیص دقیق این اختلال با کمک نقشه برداری مغز، می‌توان با استفاده از روش ” نوروفیدبک” نسبت به درمان بدون بازگشت این اختلال اقدام کرد.
نتایج تحقیقات انجام شده بر روی این بیماری، نشان می‌دهد که ۸۵%-۸۰% بیماران مبتلا به ADHD به وسیله نوروفیدبک بهبودی کامل پیدا کرده‌اند.

نوروفیدبک و ترک اعتیاد به مواد و الکل
نتایج نوروفیدبک در درمان اختلال‌های سوء مصرف موارد هم قابل توجه بوده است.
کالوی و همکارانش (۲۰۰۸) یک بررسی بر افراد مبتلا که با استفاده از نوروفیدبک درمان شده بودند، انجام دادند.

آنها مشاهده کردند، بعد از درمان در یک پیگیری طولی (۹۸-۷۴ ماهه) ۳/۸۱% افراد برگشت نداشتند.

نتایج نوروفیدبک در اضطراب
ژو و همکارانش (۲۰۰۹) اثر بخشی نوروفیدبک و بیوفیدبک را بر عملکرد تحصیلی گروهی از دانشجویان مطالعه کردند.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که نوروفیدبک در کنار بیوفیدبک به طور معناداری اضطراب امتحان، افسردگی و خلقشان را بهبود می بخشد.
نتایج پژوهشی نشان می‌دهد که در حدود ۹۰-۸۰% از بیماران اضطرابی با این روش بهبود یافته‌اند.

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
ویلیام (۲۰۰۸) در مطالعه مطالعه‌ای بر روی ۱۰ نفر سرباز جنگی مبتلا به استرس پس از سانحه، اثر بخشی نوروفیدبک بر کاهش افسردگی و عدم توجه ناشی از اختلال را بررسی نمود.
نتایج تحلیل کاهش معنی دار علائم را پس از ۳۰ جلسه درمان نوروفیدبک نشان می‌دهد.

نتایج نوروفیدبک در صرع، آسیب مغزی و سکته مغزی
واکر (۲۰۱۰) در مطالعه‌ای مروری در رابطه با اثر بخشی نوروفیدبک بر اختلال صرع این درمان را موثر معرفی کرده است.
او گزارش می‌کند که در پیگیری‌های با متوسط ۶ سال (بین ۳ تا ۹) برگشت علائم وجود نداشته است.
در انواع صرع و در مواردی که داروها مؤثر نبوده‌اند و بیماری بسیار مزمن و غیرقابل کنترل بوده است، نوروفیدبک در درمان ۷۰ تا ۹۰% بیماران موفق بوده است.

اثرات نوروفیدبک بر اوتیسم
تامسون و تامسون (۲۰۰۹) در مطالعه‌ای مروری بر افراد مبتلا به اوتیسم، در یک دوره ۱۵ ساله به بررسی اثر بخشی نوروفیدبک پرداختند.
نتایج بررسی نشان دهنده کاهش علائم عدم توجه، اضطراب، ضعف اجتماعی، و بهبود وضعیت تحصیلی و عملکرد هوشی می باشد.

ناتوانی یادگیری (Learning Disability)
نوروفیدبک در درمان اختلال یادگیری تحول بزرگی ایجاد کرده است. در این مورد نوروفیدبک به تنهایی پاسخگوست و نیازی به درمان مکمل ندارد.

نتایج نوروفیدبک در اختلالات خواب
معمولاً اولین تغییراتی که بعد از شروع درمان با نوروفیدبک مشاهده می‌شود، تغییر و تنظیم در خواب فرد است.
بنابراین می‌توان از نوروفیدبک در درمان اختلالات خواب نیز استفاده کرد.

نتایج اثرگذاری نوروفیدبک
انجمن سایکوفیزیولوژی و بیوفیدبک کاربردی (AAPB) و جامعه تنظیم عصبی، راهنمایی را برای ارزیابی میزان اثر بخشی بالینی مداخلات سایکوفیزیولوژیک تهیه کردند.
این انجمن در سال ۲۰۱۶، نسخه سوم راهنمای ارزیابی میزان اثربخشی بالینی مداخلات سایکوفیزیولوژیک را منتشر کرد.
امروزه این معیار تعیین سطح اثربخشی، برای موارد بسیاری از کاربردهای بیوفیدبک مورد استفاده قرار گرفته است. که در زیر جدول آن را می‌توانید مشاهده کنید.
سطح ۱:  به صورت تجربی و آزمایشی مورد تأیید قرار نگرفته است.
سطح ۲:  با احتمال کم مؤثر است.
سطح ۳:  با احتمال زیاد مؤثر است.
سطح ۴:  مؤثر است.
سطح ۵: مؤثر و اختصاصی است.

احتمالاً بعد از اینکه علاقه‌مند به درمان و یا ارتقا ذهنی با نوروفیدبک شدید، ذهن شما درگیر این خواهد شد که تعداد جلسات نوروفیدبک چقدر است؟ و فرآیند درمان و پیشرفت ذهنی با نوروفیدبک در طی چند جلسه و چه مدت زمانی طول خواهد کشد؟ در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم.

پیش از مطالعه‌ی این مقاله، شما به یک سری پیش‌نیاز ذهنی درباره‌ی نوروفیدبک نیاز دارید. مقالات زیر به شما در آشنایی با نوروفیدبک کمک می‌کند:

• نوروفیدبک چیست؟
• کاربرد نوروفیدبک
• نظرات در مورد نوروفیدبک

• تنظیم مغز با نوروفیدبک
  همانطور که می دانیم مغز اداره کننده مرکزی بدن است و تنظیم کل سیستم بدن را بر عهده دارد.
  اگر این مدیر مرکزی، خودش دچار مشکل شود و تنظیماتش به هم خورده و دچار ناهماهنگی شود. مشکلات زیادی برای بدن یا رفتار، خلقیات و فعالیت‌های ما پیش می‌آید.
  نوروفیدبک یک درمان نیست، بلکه روشی است که به مغز آموزش می‌دهد تا خود را بهبود دهد. دستگاه نوروفیدبک وسیله‌ی کمکی برای بهتر کردن عملکرد مغز است.
  بهترین روش برای مواقعی که ناهماهنگی برای مغز پیش آمده، خود تنظیمی است.
  بنابراین به این دلیل که این روش یک آموزش است، تعیین تعداد جلسات نوروفیدبک به عوامل مختلفی بستگی دارد. که در ادامه با این عوامل آشنا می شویم.

• عوامل تعیین تعداد جلسات نوروفیدبک
  برای تعیین دقیق زمان و تعداد جلسات درمانی توسط درمانگر عوامل مختلفی در نوروفیدبک موثر است.
  در روش نوروفیدبک نیز مانند همه یادگیری‌ها، تفاوت‌های فردی نقش مهمی در آن دارد. بعضی افراد می‌توانند سریع‌تر یاد بگیرند و بعضی دیرتر.
  علاوه بر تفاوت‌های فردی، شرایط محیطی و شدت بیماری نیز در تعیین طول مدت درمان موثر است.
  شدت مشکلات دیده شده در QEEG یا همان نقشه‌برداری مغز، که روشی برای ثبت دقیق پراکندگی و آرایش امواج مغز قبل از شروع نوروفیدبک است، نیز می‌تواند نشان دهنده‌ی تعداد احتمالی جلسات باشد.
  برای بهتر کردن نتایج حاصل از درمان و پایداری بیشتر آثار درمانی، تعداد جلسات باید در حدی باشد که درمان تکمیل شود و تغییرات به وجود آمده در مغز حک شوند و به شکل عادت در آیند.

• تعداد جلسات نوروفیدبک
  

  تحقیقات روانشناسی و جلسات مشاوره روانشناسی نشان می‌دهد، که جلسات درمانی روش نوروفیدبک برای اختلالات مختلف متفاوت است.
  سیر درمان در نوروفیدبک و بیوفیدبک به دلیل آموزشی بودن آهسته و تدریجی است.
  مغز شما لازم است در مدل صحیح امواج مغزی، شرطی شود و از روش قدیمی و اشتباه خود فاصله بگیرد.
  اما در بعضی از اختلالات مثل سردردهای میگرنی تاثیر خود را سریع‌تر نشان می‌دهد.
  با این اوصاف تعیین دقیق تعداد جلسات نوروفیدبک از قبل ممکن نیست.
  اما معمولاً تعداد جلسات بین ۱۰ تا ۸۰ جلسه طول می‌کشد. کمترین تعداد جلسات نوروفیدبک برای بهبود را تا ۱۰ جلسه برای بیمار در نظر می‌گیرند.
  به طور متوسط نیز ممکن است حدود ۲۰ جلسه برای هر بیمار تعیین شود.
  به هر حال تعداد جلسات باید به حدی باشد که درمان تکمیل شود. نصفه رها کردن جلسات تمام زحمت‌های شما را به هدر می‌دهد.

دکتر ربینر ۲۰ تا ۴۰ جلسه را برای درمان اختلال بیش فعالی و کمبود توجه پیشنهاد کرده است.

توصیه می شود فاصله جلسات نوروفیدبک حداقل ۲ تا ۳ جلسه در هفته باشد. مدت معمول جلسات نیز ۳۰ تا ۵۰ دقیقه است.

در طی این مدت می توان از دستورالعمل های متعدد استفاده کرد و ممکن است مدت جلسه در برخی از موارد کمی طولانی تر و یا کوتاه تر باشد.

به طور متوسط دوره درمان  نوروفیدبک بین ۷ تا ۱۵ هفته به طول می انجامد.

مرکز توسعه نوروساینس آمریکا بهترین میزان انجام نوروفیدبک را هفته ای دو تا سه بار بیان کرده است.

بر اساس نظر موسسه پژوهش‌های نوروفیدبک ویرجینیا آمریکا ۱۵ جلسه برای درمان و بهبود افراد معمولی، و ۲۰ تا ۴۰ جلسه برای اختلالات و درمان‌های خاص استفاده می‌شود و باید بر اساس بهبود بیمار تشخیص داده شود.

• تعداد جلسات نوروفیدبک برای هر سن
  تعداد جلسات مورد نیاز برای درمان در نوروفیدبک (با توجه به رده سنی)
  طول درمان در نوروفیدبک برای کودکان: ۳۰ تا ۴۰ جلسه
  طول درمان در نوروفیدبک برای بزرگسالان: ۲۰ تا ۳۰ جلسه
  طول درمان در نوروفیدبک برای بهبود عملکرد: ۱۵ تا ۲۰ جلسه

• تاثیر درمان در جلسه چندم نوروفیدبک است؟
  با گذشت زمان، نتیجه آموزش ذهن شما توسط نوروفیدبک به تدریج مشاهده می‌شود.
  تحقیقات نشان می‌دهد اولین تغییرات مشهود در بیماران بین جلسه ششم تا دهم اتفاق می‌افتد.
  اثر درمان هم معمولاً بعد از جلسه دهم به طور محسوسی در برخی از بیماران دیده می‌شود.
  فرد معمولاً چون در جریان درمان تدریجی قرار می‌گیرد، احساس می‌کند که روند کند پیش می‌رود.
  در حالی که نقشه مغزی و بررسی‌ها نتایج خوبی را نشان می‌دهد.
  در درمان‌های بیشتر از ۲۰ جلسه، اطرافیان نیز تغییرات او را مشاهده می‌کنند و فرد نیز درمان می‌شود.
  معمولاً اگر تا جلسه هشتم فرد هیچ تغییری گزارش ندهد و مشاور روانشناس و درمانگر تغییری نبیند، جلسات مشاوره و درمان قطع می‌شود.
  مطالعات روانشناسی نشان می‌دهد روش درمان با نوروفیدبک در ۱۵% افراد جواب نمی‌دهد.
  روش درمان نوروفیدبک برای افراد ۶ تا ۶۰ سال توصیه می‌شود.

• نوروفیدبک برای چه افرادی مناسب نیست؟
  مطالعات نشان می‌دهد که درمان با نوروفیدبک برای برخی افراد مناسب نیست. مثلاً برای بعضی افراد یا تأثیرگذار نیست و یا تأثیر منفی دارد.
  در زیر لیست افرادی که معمولاً درمان با نوروفیدبک برای آن‌ها موثر نیست نشان داده شده است:
  عقب مانده‌های ذهنی
  افراد دارای اختلالات شخصیت بویژه: ضداجتماعی / مرزی / پارانوئید
  اختلالات سایکوتیک
  کسانی که ترس از تکنولوژی دارند.

نظرات در مورد نوروفیدبک این روزها حقیقتاً زیاد و البته متفاوت و ضد و نقیض است. طوری که وقتی به دنبال اطلاعاتی در زمینه اثرات این روش درمانی می گردید، حسابی گیج می شوید.

اگر با نوروفیدبک و کاربردهای آن آشنایی ندارید، نخست می‌توانید با مطالعه مقالات زیر با آن آشنا شوید.

• نوروفیدبک چیست؟
• کاربرد نوروفیدبک در درمان بیماری‌ها و ارتقای عملکرد فردی

از این رو که نظرات در مورد نوروفیدبک در فضای نت فراوان و متناقض است، در این مطلب سعی کردیم نظر برخی از متخصصان در این حوزه را بیاوریم، تا دید بازتری نسبت به اثرات نوروفیدبک پیدا کنید.

نوروفیدبک یک روش درمانی نوین، آینده دار و رو به گسترش است. که هر ساله پژوهش‌های فراوانی در جهان و ایران در این زمینه انجام می‌شود، که به آن جایگاهی رو به رشد داده است.

نظرات در مورد نوروفیدبک
در حال حاضر درباره نوروفیدبک و کاربردهای بالینی آن نظرات متفاوتی وجود دارد: برخی نوروفیدبک را “وسیله‌ای برای کلاهبرداری” و برخی دیگر نیز نوروفیدبک را “تکنیکی کاملاً مؤثر” می‌دانند. در ایران نیز نوروفیدبک با واکنش‌های مختلف و متناقضی مواجه است.به نظر می‌رسد این نظرات موافق و مخالف ناشی از موارد متعددی نظیر احساسات شخصی، تعصب به روش واکنش‌های کلاسیک و مقاومت در برابر تکنیک واکنش‌های جدید، نداشتن آگاهی کافی و لازم در این حوزه، تمایل به سودجویی، ابزار گرایی، تمایل کورکورانه به استفاده از تکنولوژی واکنش‌های جدید باشد.

با هم برخی نظرات در مورد نوروفیدبک را می‌خوانیم:

بیوفیدبک به عنوان روشی مطرح در حوزه روان شناسی از دهه ۱۹۶۰ شروع به رشد کرد. این روش از ابزارهای مشاهده‌گر که به بدن وصل هستند استفاده می‌کند تا اطلاعاتی درباره عملکرد برخی از اندام (از قبیل درجه حرارت، تعداد و عمق تنفس، سطح تنش ماهیچه‌ای و حتی فعالیت سیستم عصبی) ارائه دهد.

پژوهش‌های متعدد حاکی از این امر است که هر چه افراد دسترسی جزیی تری به اطلاعاتی درباره آنچه در بدنشان در حال انجام است داشته باشند، بیشتر قادر به کنترل عملکردهایشان خواهند بود (لاورنس، ۲۰۰۲).

نوروفیدبک شکلی از بیوفیدبک است که فرد از فعالیت الکتریکی مغز خویش پسخوردهایی دریافت می‌کند. در واقع با استفاده از شرطی سازی عاملی این ریتم واکنش‌های الکتروآنسفالوگرافیک، فرد قادر می‌شود فعالیت امواج مغزی خویش را تنظیم و تعدیل نماید (هاموند، ۲۰۰۸).

طبق یکی از اصول پایه سایبرنتیک، فرد نمی‌تواند متغیری را کنترل کند مگر آن که اطلاعات لازم از آن متغیر را دریافت نماید. این اطلاعات را پسخورد می‌نامند. اصل دیگری نیز بیان می‌دارد که وجود پسخورد خارجی یادگیری را ممکن می‌سازد (شوارتز و آندراسیک، ۲۰۰۳).

آنچه در سایبرنتیک، پسخورد نامیده می‌شود در روانشناسی رفتاری تحت عنوان شرطی سازی عامل و از اصول یادگیری دانسته شده است؛ پسخوردهایی که از نتایج مثبت یا منفی یک رفتار به دست می آیند، می‌توانند جاندار را شرطی کرده و یا موجب تغییر رفتار گردند. به همین دلیل بسیاری از متخصصان به ویژه روان شناسان، بیوفیدبک را نوعی یادگیری عاملی می‌دانند (شوارتز و آندراسیک، ۲۰۰۳).

آشنایی با محصولات علوم اعصاب

نوروفیدبک در واقع همان EEG بیوفیدبک است. ثبت فعالیت الکتریکی مغز، یکی از روش واکنش‌های مهم بررسی رابطه بین مغز و رفتار بوده (هنریش و همکاران، ۲۰۰۷) و این که مغز تنظیم کننده مرکزی هیجان‌ها، افکار و رفتارهایی است که افراد را به مطالبه مشاوره و درمان روانشناختی وامی‌دارد (لاورنس، ۲۰۰۲).

نظرات در مورد نوروفیدبک و عوارض جانبی آن که بحث مهمی هم هست، اینگونه است: ابزارهای مورد استفاده در نوروفیدبک، صرفاً به عنوان منبع مثبت و پسخورد دهنده اطلاعات به کار برده می‌شوند و هیچ گونه جنبه تهاجمی ندارند. در واقع نوروفیدبک سیستم انتقال یکسویه اطلاعات از مغز به بیرون بوده، و هیچ چیزی از بیرون وارد مغز نمی‌شود (زایدل و بارینا، ۲۰۰۵).

به تدریج نوروفیدبک به روشی درمانی تبدیل گشت که در کلینیک های سراسر دنیا، به منظور بهبود و درمان اختلال های مختلف به کار گرفته می شود (دمس، ۲۰۰۵).

 

در خصوص کارایی نوروفیدبک در درمان اختلال‌های گوناگون، مطالعات متعددی صورت گرفته است که پرداختن به همه آن مطالعات از حوصله این مقاله خارج است.

اما تردیدی نیست که نوروفیدبک جایگاه رو به رشدی در پژوهش‌ها یافته و اثر بخشی آن در برخی اختلالات مانند اختلال بیش‌فعالی- نقص توجه (ADHD)، اوتیسم، صرع، اختلال یادگیری، اختلال‌های افسردگی و اضطرابی و صدمه مغزی و… بررسی شده است.

با این حال هنوز پرسش‌های بی‌جواب دیگری در این زمینه باقی است که نیازمند پژوهش است.

شواهد متعدد حاکی از این است که شرطی سازی امواج خاص عصبی، دارای اثرات رفتاری ویژه‌ای هستند که این اثرات در گروه پلاسیبو (نوروفیدبک ساختگی) مشاهده نمی‌شود. این یافته‌ها می‌توانند موید اختصاصی بودن درمان با نوروفیدبک باشند.

یافته‌های حاصل از مطالعه‌ای که از سوی لوبار و شوس (۱۹۷۷) انجام شد، نشان دهنده سه نکته است:

• ۱- دستکاری امواج عصبی با استفاده از شرطی سازی عاملی-نوروفیدبک امکان پذیر است.
  ۲- اثر نوروفیدبک اختصاصی است.
  ۳- نکته هشدار دهنده این است که انتخاب نادرست پروتکل عوارض منفی در پی خواهد داشت.

درمان‌گران نوروفیدبک

در انتها باید گفت مسئله‌ای که در ایران بغرنج‌تر جلوه می‌کند، مسأله افرادی است که به عنوان درمانگر از نوروفیدبک برای درمان اختلال‌های مختلف استفاده می‌کنند.
گاهاً به دلیل عدم تسلط درمانگر و استفاده غیر دقیق از پروتکل‌های مناسب، علایم بیماری بهبود نخواهد یافت و حتی چنان چه پروتکل درمانی نادرست انتخاب شده باشد اثرات جانبی منفی نیز در پی خواهد داشت.مطابق معیارها، درمان‌گران می باید آموزش دیده و دارای مدرک ویژه‌ای موسوم به (BCIA) باشد.

افرادی که می‌خواهند از نوروفیدبک برای درمان استفاده کنند می باید در این زمینه‌ها آشنایی داشته باشند:

آسیب شناسی روانی، اصول کلی درمان به ویژه درمان‌های شناختی رفتاری و از همه مهم‌تر نوروفیزیولوژی، الکتروفیزیولوژی به طور اختصاصی تر، الکتروانسفالوگرافی.

شناسایی فعالیت الکتریکی مغزی از فعالیت الکتریکی غیر مغزی (انواع آرتیفکت‌ها از جمله برق شهر یا آرتیفکت های ناشی از عضلات)، انتخاب صحیح مکان نصب الکترود، انتخاب مونتاژ مناسب، انتخاب صحیح باندی که می باید تقویت یا بازداری شود، تعیین حدود آستانه‌ای که تقویت یا بازداری انجام می‌شود و در نهایت انتخاب درست پروتکل درمانی در مسأله درمان با نوروفیدبک ضروری است (هاموند، ۲۰۰۸).