بیماری ام اس (MS) چیست؟
بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS) جز گروه بیماری های “خود ایمن” محسوب می شود که در آن سیستم ایمنی فرد به اشتباه سیستم عصبی مرکزی (شامل مغز و نخاع) را هدف حملات خود قرار می دهد در نتیجه این حمله،در داخل سیستم عصبی،واکنش های التهابی به وجود می آید که در نهایت سبب تخریب برخی قسمت ها بخصوص غلاف میلین می شود(غلاف میلین پوشاننده رشته های عصبی است و سلامت آن برای سرعت بخشیدن به انتقال پیام های عصبی لازم است).امروزه می دانیم که قسمت های آسیب دیده فقط میلین نیست بلکه خود رشته های عصبی نیز هدف حمله های سیستم ایمنی قرار می گیرند و تخریب می شوند.
علت بیماری ام اس (MS)
علت بیماری ام اس مشخص نیست اما در حال حاضر دانشمندان بر این باورند که تداخل چند عامل برای ابتلا به بیماری ضروری است:عوامل ژنتیکی،پاسخ های غیر طبیعی سیستم ایمنی و عوامل محیطی همه دست به دست هم می دهند و بیماری را ایجاد می کنند.
دانشمندان معتقدند مجموعه ای از فاکتور ها آغازگر بیماری هستند.برای یافتن این فاکتور ها تحقیقات در زمینه ایمونولوژی در حال انجام است.همچنین در حال بررسی عوامل عفونی گوناگون که ممکن است در بیماری نقش داشته باشند،هستند.
یافتن علل هر بیماری به طور کلی و ام اس به طور اختصاصی راهیست برای یافتن راه های موثر کنترل و یا حتی علاج قطعی آن و یک گام فراتر،پیشگیری از بروز آن.
فاکتور های ایمونولوژیک
امروزه می دانیم آنچه در بیماری ام اس و سایر بیماری های خود ایمن روی می دهد در واقع پاسخ غیر طبیعی از جانب سیستم ایمنی است که موجب ایجاد التهاب و آسیب بخش هایی از بدن می شود.
در بیماری ام اس این سیستم عصبی است که آسیب می بیند به ویژه غلاف میلین(غلاف پوشاننده رشته های عصبی)،خود رشته های عصبی و حتی سلول های سانده میلین در سال های اخیر متخصصین توانسته اند سلول های ایمنی که به سیستم عصبی حمله می کنند،برخی فاکتور هایی را که سبب غیر طبیعی این سلول ها می شوند و حتی روند پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی را شناسایی کنند.
فاکتور های محیطی
هیچ فاکتور مشخصی به تنهایی عامل ایجاد کننده ام اس شناخته نشده بلکه چند فاکتور متفاوت متهم هستند که در بروز بیماری،نقش دارند.این فاکتور ها عبارتند از:
1-عوامل جغرافیایی:به نظر می رسد ام اس در مناطقی از دنیا که از خطر استوادور تر هستند بیشتر بروز می کند.در این رابطه دانشمندان عواملی همچون سن،جنس و نژاد را مورد توجه قرار داده اند و ژنتیک هر منطقه،عوامل عفونی موجود در هر ناحیه و الگو های مهاجرت را نیز مد نظر قرار داده اند.
2-ویتامین D:شواهد فزاینده ای نشان می دهد که ویتامین D نقش مهمی در بیماری ام اس بازی می کند.بعضی محققین باور دارند که مواجهه با آفتاب(منبع طبیعی ویتامین D)ممکن است علت تفاوت شیوع ام اس در منطق شمالی و جنوبی کره زمین باشد.افرادی که در نزدیکی خط استوا زندگی می کنند بیشتر در معرض آفتاب هستند و سطح ویتامین D بالاتری دارند و از آنجا که می دانیم این ویتامین بر روی سیستم ایمنی به گونه ای موثر است که بدن را در مقابل بیماری های خود امن محافظت می کند شاید این مسئله شیوع کمتر ام اس در این مناطق را توجیه کند.
3- مصرف دخانیات:شواهد عیه مصرف دخانیات در بیماری ام اس نیز رو به افزایش می دهد وپیشرفت بیماری را نیز تسریع می کند.خبر خوب این که به نظر می رسد توقف مصرف سیگار-چه قبل و چه پس از شروع ام اس-با پیشرفت آهسته تر بیماری همراه است.
4- چاقی:مطالعات متعددی نشان داده است که چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به خصوص در دختر ها ریسک ابتلا به ام اس را در سال های آینده زندگی افزایش می دهد.مطالعاتی هم نشان داده اند که چاقی در سنین جوانی هم می تواند همین اثر را داشته باشد.از طرفی چاقی ممکن است سبب تشدید التهاب و فعایت ام اس در مبتلایان شود.
فاکتور های عفونی
بسیاری از ویروس ها و باکتری ها از جمله ویروس سرخک،هرپس تیپ 6،ویروس EBV و میکروب کلامیدیا پنومونیه مورد بررسی قرار گرفته اند.در سال های اخیر ویروس EBV،بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است.(این ویروس عامل بیماری منونوکلئوز عفونی است.)شواهد فزاینده ای نشان داده است که آلودگی قبلی با این ویروس می تواند در ابتلا به ام اس نقش داشته باشد.
فاکتور های ژنتیکی
امروزه تصور می شود که بیماری ام اس ارثی نیست به این معنا که این بیماری از نسلی به نسل دیگر منتقل نمی شود.با این حال به نظر می رسد یک ویژگی ژنتیک باید وجود داشته باشد که فرد را مستعد ابتلا به ام اس کند.